МУНЛО - МУНО. #мутвундо Иванов И. Г. Пӱрымаш деч от керт утлен: шарнен шонкалымаш.
13 января 202213 янв 2022
12
1 мин
Оглавление
- Тыге, ик тыгай ужатыме годым профессор кенета мый дечем йодын шындыш: «Каласе, Йывук (тудо мыйым тыге манеш ыле) марла мудрый шомак кузе лиеш?» Мыят шӱртньышым. Тык-мук лийын кайышым. Ш инчам пӱтыркалем, пеш шонем. Кычалам, вуйым пудыратылам, но нимомат шонен ом му: чынжымак, кузе марла тиде лиеш? Тыге шонкален-кычал толашен, икмыняр жап гыч лӱдын-аптыраненрак эркын гына малдалаш тӧчышым: «Ушан».
- Пауль Аристэ ӱмбакем шымлен-тӱслен ончале. Вара кенета рушла руал пуыш (тудо пеш мыскараче ыле, южгунам туге каласен шында, мом вашешташат ӧрат): «Дурак ты, дурак! Не знаешь своего языка. По-марийски мудрый не так. Есть у вас своё слово, - профессор изишлан чарналтышат, мане: - Мунло». Профессор мыйым ялт ӧрыктарыш. Моткоч йӧндымын чучын колтыш, кеч колярожыш пӱрен кас. Мый, марий еҥ, йылмызе лияш ямдылалтше аспирант, эн тыглай мутымат ом пале улмаш, а тудо, марий огыл, ӧрдыжъеҥ, пала. Йӧршеш лывыжгышым, тугай вожылмашке логальым, туге намыслын чучо - тыгайым ӱмырет мучко от мондо. Вара ты шомакын этимологийжым умылтарен пуыш: тудо муно шомак гыч лийын, тыгайракак сынан шомак финн йылмыштат уло мане да ешарыш: «Ожно эн авторитетанлан, ушанлан, пагалыме еҥлан тугай еҥ шотлалтын, кӧн муныжо (пӧръеҥ тарманже) моло деч ойыртемалтын. Тудым моло деч виян, талырак, чолгарак, кугу ушан семын онченыт. Еҥым тыге аклыме моло калык-влакынат лийын». Варажым мый пален нальым, тыгай шомак вес йылмылаштат уло. Мут толмашеш, руш йылмыштат саде мут мудрый тыгай йӧн денак лийын улмаш, тудо муди мут гыч лектын, р-же тыште суффикс, (таҥастаре: бодрый, щедрый, добрый), вожшо тудак — муно.