Юрий Иванович Галютин-Ялзак (1 мая 1940 — 6 сентября 2021) — марийский советский и российский писатель, прозаик, поэт, журналист, редактор. Народный писатель РМЭ
Тӱлыжгырак изи шинчан, кужурак шемалге шӱргывылышан Марпа кува юмылукеш сортам чӱктен шогалта, сӧрвален удылеш, Юмынава деч сайым йодеш, туткар лийын ынже кае, манеш: «Тӱня Кугу Юмо, Шочынава, уныкамын вачӱмбал сакчыже, мемнам аралыше святой-шамыч, пыдалза. Тугайыш шуын улына, Осыпватакай гоч мом ышташ шӱдыметым шуктыде ок лий. Тул оным, Тулводыжым, Тулавам сӧрвалена. Уныкамын тӱжвачшат, кӧргыж гычат, йымачшат, йолвундаш ден вуйвундашыж гычат тӱрлӧ черым, воктенже пӱтырнылшӧ тӱрлӧ осалым, кӱлдымашым тулет дене когартен лук, осал шӱлышым комбо мамык семын йӱлалтен колто, шӱм туржо туранак шинчен кодшо. Чывигын ужар мамыкше кузе пытен кая, тугак аш лийже...»
– Чывигыжак огылыс тудо-о-о, – Ольга кенета шортын колта, аваже толмылан гына, кыжик-кожик шоктен, йӧсын-йӧсын шӱлешт малыше икшывым нӧлталеш.
– Шып, Ольгаже! – келесырын ончале Марпа. – Тиде тый от шорт, осалже шортеш. Тӱҥалшаш, Осыпватакаже...
Вуйге-йолге-кидге манме гай лупшкедылше, мо вуча тудым – шижшыла каньысырланыше, чорикын кычкырыше, утен каен кокырен кандалген вочшо азапан азам лопка кинде кольмеш ырес-тореш салтак письмала пидын шындышт. Осып кува кум гана оҥжым ыреслыш, кольмывурдым пеҥгыдын кучыш. Шкенжынат, Марпанат шинчавӱдышт йоген лекте. Ольгаже вуй дене коҥгасаҥгаш эҥертенак урмыжеш: «Колен пытышаш ыле да меже-е, молан илышлан тынар кержалтын улына-а?» – «Ольга, керемет! Шып!» – чарат.
«Э, Кугу Юмо, Кугу Пӱрышӧ, тый кум еврей икшыветым, йӱлышӧ коҥгашке шуымым, сакчет дене арален коденат, тиде икшыветымат тугак арале» манме денак ситыш. Утен кайыше черле изи падырашым, йошкар шыл чумыркам, Осып кува коҥгаш чыкыш. Толшол ӱмбалан кольмыжым пыртак чарен шогалтен, пел тат кучен шогыш, вара мӧҥгеш лукто. Шортмо руалмыла пытыш. Аза подкиндыла шинчам карен шынден. Чевер умшаж дене оп да оп руалткалаш тӧча южым. Тӱжвалне кужунак ыш кучо кува. Кольмо-шепкаже адакат эҥше тулшол ӱмбалан лие. Чара йолжо чатлама шокшышто туге-туге-туге чӱчкыдын модеш, утлынеже, кид турамеш-кадырга, шкеж деч тиде чатламам поктылеш. Но кумшо гана пуртен лукмо годым азан алже йӧршеш пытыш, тын гыч лекте. Тарванылмымат чарныш.
– Ӱпшӧ эҥее-е-еш! – чорикын кычкырал колтыш Марпа шкежат. – Пуштыда!
– Ой, изижат-колойжат, ынде шӱлышым нал, шӱлышым нал, – Осып кува шке умшажым изин умшашкыже уша, шӱлышым пуа. – Юмылан тау. Чытен лекте. Тау, Кугу Юмо, Кугу Пӱрышӧ. Утаренак кодо.
Аза чытыдымын обижаялтше семын тӱрвыжым шупшылале. Йӱкым пуэн кертше, шинчажым тыш-туш савырале, вуйым тарватыш.
– Мый улам, ават улам, эргым, падырашем, ынде ит лӱд, тетла огына когарте, – Ольган кызыт могай улмыжым сӱретлен пуаш мутшат тугай уке. Шупшалылеш, ниялткала, ырыктен ямдылыме кужу йолван меж шовычеш пӱтырал пышта. – Ачатат тыгай тулыштак войнаште коштеш. Тый мыланем ит сыре. Какатым когартышна. Ну, шӱлалте, шӱлалте, ит лӱд ынде. На, чизим коч. Шорт, чот шорт, уй-уй, изи пырысем, Ашламаш ньоньоем. Туге улде мо, тудым индыреныт, когартеныт, шоптыр падырашемым. Ӱпешетат тул пижын лектын ыле да... Ынде тый чот калитлыме улат, – утыр шортеш.
– Илаш тӱҥале мо? – аваж ден Осыпваткувайже вуйым шӱшкынак ончат.
– Ила ала-мо такше...
Тыгодым аза чот гына шорташ тӱҥале. Чыланат куанен шӱлалтен колтышт. Омсадӱрыштӧ нигӧн шиждымын пурышо пӧрьеҥ йоча кылме йыдал йолжым кыде-годо, кылт-кӱлт шоктыктыш. Иже шот дене ончалын ужыч изи еҥын шем ӱмылкажым. Шаҥгак, кольмо дене толашымышт годым, пурен улмашат, мом ыштылмыштым ужын, уш кайышыла ӧрткен шоген.
Юрий Галютин "Илет гын ужат" книга гыч