Στη Βόρεια Ελλάδα στη χερσόνησο της Χαλκιδικής, στο κομμάτι της που ονομάζεται Κασσάνδρα υπάρχει μια μικρή πόλη Άφυτος. Η Άφυτος είναι ένας ιδανικός προορισμός διακοπών με υπέροχη θάλασσα και εκπληκτικό αέρα.
Η Άφυτος είναι γνωστή από τον 5ο αιώνα μ.Χ. Άντεξε τόσο στους εσωτερικούς πολέμους όσο και στους αγώνες με ξένες εισβολείς. Και ως αποτέλεσμα, πέτυχε τη θέση ενός αξιοσέβαστου παραθαλάσσιου θέρετρου, ήσυχου και εξαιρετικά όμορφου.
Η Άφυτος δίνει την εντύπωση μιας κλασικής μεσογειακής παραθαλάσσιας πόλης. Βρίσκεται σε απόσταση 70-80 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη. Η πόλη είναι ιδανική ως «βάση» για θαλασσινές διασκεδάσεις με πανέμορφη αμμώδη παραλία ενώ καλύπτονται παράλληλα και οι απογευματινοί περίπατοι, που ενδέχεται να αναμιχθούν με ένα εκτεταμένο πρόγραμμα εκδρομών στη Βόρεια Ελλάδα, στη Χαλκιδική (συμπεριλαμβανομένου του Αγίου Όρους), στη Θεσσαλονίκη και στην ήπειρο μέχρι τον Όλυμπο.
Το 2019 οι ενεργοί πολίτες συνειδητοποίησαν ότι, παρ' όλα τα πλεονεκτήματα της Αφύτου, η πόλη δεν έχει την μοναδική εικόνα, την ταυτότητα που θα τη διάκρινε από τα άλλα ελληνικά θέρετρα και χωριά. Ένας αξιοσέβαστος καλλιτέχνης στην Άφυτο, ο Βασίλης Παυλής, έκανε ένα απροσδόκητο βήμα: μαζί με εθελοντές μάζεψε μεγάλες τενεκέδες από το ελληνικό τυρί «Φέτα» και τις έβαψε μετατρέποντάς τις σε αποκλειστικές γλάστρες. Τον Ιούνιο του 2019 διοργανώθηκε μια μικρή παρουσίαση. Μετά από λίγο τα ζωγραφισμένα κουτάκια αγαπήθηκαν τόσο πολύ στους κατοίκους και, πιο σπουδαίο, στους επισκέπτες της Αφύτου που έγιναν αναπόσπαστο καλλιτεχνικό χαρακτηριστικό της πόλης.
Η καλλιτέχνις και συμμετέχουσα στο έργο η Σουζάνα Γιουβανούδη λέει:
Η ιδέα άρεσε στους ανθρώπους στην Άφυτο. Υπήρξαν αρκετές επιθετικές στιγμές και διαφωνίες, αλλά οι τουρίστες ξεκίνησαν να επισκεφτούν ακριβώς εκείνα τα μαγαζιά που ήταν διακοσμημένα με τενεκέδες, έτσι ακόμα και όσοι διαφωνούσαν άλλαξαν γνώμη με τον καιρό. Γενικά, αυτό το θέμα έχει στηρίξει τις επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, αν ένα κατάστημα ή ένα καφέ δεν είχε καμία διακόσμηση, τα ζωγραφισμένα τενεκεδάκια τους έδιναν χρώματα, προσελκύοντας τους επισκέπτες της πόλης να μπουν εκεί και να κάνουν φωτογραφίες.
Όπως αποδείχθηκε, τα τενεκεδάκια είναι μια εξαιρετική ευκαιρία και πεδίο δημιουργικότητας. Δεν περιορίζουν την ελευθερία αλλά επιτρέπουν σε κάποιον να ελευθερωθεί. Τα τενεκεδάκια αποκτούν «δεύτερη ζωή». Γενικά, υπάρχει κάτι ιερό σε αυτό: η ελληνική φέτα, η παλιά πόλη, το πράσινο και τα λουλούδια, η ευρωπαϊκή επιθυμία για φιλικότητα προς το περιβάλλον.
Τα τενεκεδάκια ζωγραφίζονται τόσο από εθελοντές καλλιτέχνες όσο και από επαγγελματίες τεχνίτες που έχουν τις δικές τους γκαλερί. Κάποια από αυτά ζωγραφίστηκαν από μαθητές που ανακάλυψαν έτσι το ταλέντο τους.
Η Σουζάνα Γιουβανούδη λέει
Πέρυσι ξεκίνησα να ζωγραφίζω τα κουτάκια για τους φίλους μου. Τα ζωγράφισα στο μαγαζί τους. Ο κόσμος ξεκίνησε να έρχεται και να κάνει παραγγελίες που εκτελούσα εγώ. Αυτό συμβαίνει κυρίως το καλοκαίρι. Ζωγραφίζω τους τενεκέδες και τον χειμώνα, αλλά το καλοκαίρι τους ζωγραφίζω περισσότερα, γιατί ο κόσμος με βλέπει απευθείας, πως κάθομαι στην πλατεία και τους ζωγραφίζω. Οι άνθρωποι τους βλέπουν στην Άφυτο, βλέπουν ότι τα ζωγραφισμένα τενεκεδάκια υπάρχουν πραγματικά, ότι τους αρέσουν, και απευθύνονται σε εμένα με αίτημα να έχουν το δικό τους τενεκεδάκι στο σπίτι για να θυμηθούν την Άφυτο.
Το όνειρο του Βασίλη Παυλή και των συναδέλφων του έγινε πραγματικότητα: κατάφεραν να μεταμορφώσουν την πόλη. Οι τουρίστες φωτογραφίζουν με χαρά τις γλάστρες, οι οποίες μετατράπηκαν στον πολιτιστικό κώδικα της Αφύτου. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των ελληνικών ΜΜΕ, περίπου 100 καλλιτέχνες συμμετείχαν στο πρότζεκτ.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι καλλιτέχνες και οι εθελοντές δεν εξαρτώνται με κανέναν τρόπο από το κράτος. Αυτή είναι μια κλασική πρωτοβουλία από κάτω προς τα πάνω. Αν και, ίσως, δεν θα έβλαπτε να βοηθήσει - τα μέρη για να εργαστούν οι καλλιτέχνες και τον χώρο για αποθήκευση τενεκέδων τον χειμώνα είναι επιθυμητά. Υπάρχουν ήδη περίπου τριακόσια από αυτά τα τοπικά έργα τέχνης.
Οι διοργανωτές και οι εθελοντές σχεδιάζουν να αναπτύσσουν το έργο μέσω φεστιβάλ και συνεργασίας με καλλιτέχνες από άλλες περιοχές και χώρες. Η εμπειρία της Αφύτου μπορεί να επεκταθεί και σε γειτονικές πόλεις της Χαλκιδικής.
Σε παγκόσμια κλίμακα, η εμπειρία είναι ενδιαφέρουσα γιατί δείχνει τη δυνατότητα να δημιουργηθεί κάτι πλούσιο σε νόημα και σε εσωτερικό περιεχόμενο «από το μηδέν». Είναι ένα παράδειγμα αυτού που ονομάζεται «επωνυμία και προώθηση περιοχής». Τώρα η Άφυτος έχει μια χειροποίητη μοναδική πρόταση που προσελκύει επιπλέον την προσοχή τόσο των ξένων τουριστών όσο και των ίδιων των κατοίκων της ηλιόλουστης Ελλάδας.
Σουζάνα Γιουβανούδη: @itssuzietho
Φωτογραφίες: @ie_potapov
Πηγές:
https://www.miraggio.gr/el/blog/street-art
https://www.efsyn.gr/node/200707
https://www.anexartitos.gr/o-filos-moy-o-vasilis
https://www.soulouposeto.gr/2020/06/glastres-se-zografismenous-tenekedes.html