Баланың дамуындағы айқын прогреске куә болудан асқан қызық жоқ. Оның алғашқы екі жетістігі - отыруды үйренуі және біраз уақыттан кейін жорғалай бастауы.
Әрбір ата-ана баланың өсіп келе жатқандығының алғашқы белгілерін асыға күтеді, өздігінен отыруға тырысқанын, шытырман оқиғаларға және тәуелсіздікке ұмтылуға деген құмарлықтың жетегінде өз орнынан көмексіз жылжуға тырысады. Маңызды сәтті жіберіп алмау үшін, сіз баланың неше айда отыра бастайтынын және баланың неше айда жорғалай бастайтынын шамамен түсінуіңіз керек. Екінші жағдайда, ол сіздің көмегіңізге мұқтаж да болуы мүмкін, сондықтан баланы жорғалауға үйрету туралы ең болмағанда бір түйін ақпарат білуіңіз керек.
БАЛА НЕШЕ АЙЫНДА ОТЫРА БАСТАЙДЫ?
Бала отыра бастаған кезде қоршаған әлемге мүлдем жаңа көзқараспен қарап, көбірек тәуелсіздікке ие бола бастайды. Уақыт өте келе, арқа және мойын бұлшықеттері баланы тік күйде ұстап тұруға жеткілікті болады, сол кезде бала тұру үшін аяқтарын қалай орналастыру керектігін түсінеді. Бұл мәселеде сіз балаңызға тепе-теңдікті ұстап, жағына құламай ыңғайлы отыруы үшін аяғын V тәріздіше орналастыру арқылы көмектесе аласыз. Бала өздігінен отырып, ойнап, өз кәсібімен айналыса бастағанда, ол тырмысып, ерте ме, кеш пе, жүре бастайтын сәт алыс емес.
Бала қанша айда отыра бастайтын уақыт туралы айтатын болсақ - 4 айдан 7 айға дейінгі кезең деуге болады. Мұның бәрі бұлшықеттерді біртіндеп күшейтетін, оларды келесі үлкен қадамға дайындайтын басты көтере бастау және аунаудың алғашқы әрекеттерінен басталады. 8-9 айлық уақытқа дейін барлық балалар ата-аналарының көмегінсіз отыра алады. Сіз бұл процеске балаңызға мойын мен арқа бұлшықеттерін күшейтуге көмектесу арқылы қатыса аласыз. Ішті төмен қаратып жатып ойнауға болатын ойындарды мадақтаңыз және әр сәтте баланың назарын оның басын көтеріп, жоғары қарауға мәжбүр ететін затқа немесе дыбысқа аударыңыз. Егер бала 9 айға дейін отыруды үйренбесе, үрейленудің қажеті жоқ, өйткені барлық балалар әр түрлі жолмен дамиды, деседе бұл туралы отбасылық дәрігерге немесе терапевтке барғанда айтқан жөн.
БАЛА ҚАЙ КЕЗДЕ ЖОРҒАЛАЙ БАСТАЙДЫ?
Азды-көпті сенімді отыруға үйренген бала қазірдің өзінде жорғалап үйренуге дайын. Жорғалау - бұл баланың өздігінен жүруге өтуінің алғашқы әдісі. Өзін көтеріп, қайбір жерге апарып отырғызу үшін ешкімді күтудің қажеті жоқ. Балаға кенеттен ашылған мүмкіндіктерге толы әлемді, белгісіз бұрыштар мен қара бұрыштарды толығымен зерттей алатын сәтті мүмкіндік пайда болды. Көптеген ата-аналарға баланың қай уақытта жорғалай бастауын алдын-ала білу өте маңызды - себебі, өткір бұрыштарды жапсырып, еденде жарақаттайтын ештеңе жоқ екеніне көз жеткізіп, осы уақытқа дейін пәтерді қауіпсіздікпен қамтамасыз етіп қоюға үлгеру керек. Сәбилердің көпшілігі 7-ден 10 айға дейін отыруды үйренген кезде жорғалауды да үйренеді.
БАЛАҒА ЖОРҒАЛАУДЫ ҚАЛАЙ ҮЙРЕТУ КЕРЕК?
Мойын мен арқа бұлшықеттері едәуір жаттығып болғаннан кейін, қолдар мен аяқтардағы бұлшықеттер кезегі келеді. Бір-екі айдың ішінде сіздің балаңыз отырған күйінен төрт аяғына біртіндеп ауысып, алға-артқа теңселе бастайды, ақыр соңында тізесімен итерілу арқылы қозғала алатындығын түсінеді. Қалғаны практикаға байланысты болады.
Әрине, ата-аналар тәтті сәбиіне осы қиын кезеңде көмектесе алады. Шындығында, баланың неше айда жорғалай бастайтынын және баланы қалай жорғалауға үйрету керектігі жайлы қатты уайымдаудың қажеті жоқ, бүлдіршін жұмысының көп бөлігін инстинкт деңгейінде өздігінен орындайды, бірақ процессті жеңілдеті әрі жылдамдатудың бірнеше әдісі бар.
1. Мысалы, балаңыз отыруға және жорғалауға кіріспес бұрын, ішіне қаратып жатқызып ойнауға көбірек уақыт бөліңіз. Бұл қозғалысқа қажетті бұлшықеттерді күшейтуге көмектеседі.
2. Сондай-ақ, сіз балаңызға ойыншықтар мен қызығушылық тудыратын заттарды өзінен біраз қашықтықта, бірақ көз алдында қалдыру арқылы қозғалуға мотивация бере аласыз.
3. Жылдамдық пен өз-өзіне сенімділікті арттыру үшін жол бойындағы жастық немесе қорап түріндегі кедергілерді ұйымдастыра аласыз, сонда бала маневр жасауды үйренеді.
4. Балаңыздың нәтижелері мен қозғалыстарын мұқият қадағалаңыз, әсіресе, егер сіз алдын ала үй қауіпсіздігін қамтамасыз етпеген болсаңыз.