Найти тему
Без Башкортлар

Оригинал стиха Али Чукури "Без урман башкорто" - "Мы - лесные башкиры"

Немецкий историк Михаэль Кемпер писал: «Мухаммад Али бен Салих бен Абдаллах бен Шариф бен Кийик аль-Чукури принадлежал к старинному благородному роду, к башкирскому племени Иректы. Его предок в двадцатом колене Майкы-бей был военачальником у Чингис-хана…»

В предисловии к своей книге «Сборник стихов Гали», описывая своё происхождение и деятельность, поэт отмечал:

«Мы являемся лесными башкирами. Сын хлебороба — хлебороб, сын крестьянина — крестьянин. Основное наше занятие — корчевать лес и делать на его месте сенокосные угодья и хлебные поля. Я все время и силы посвятил этим занятиям. С трудом получив указ (о назначении муллой), я построил дом, купил необходимую домашнюю утварь и, словно сын бедных родителей, оказался в долгах. Потратив много сил и старания, без чьей-либо помощи основал медресе, дома обучал взрослых, а в медресе учил детей. В то же время отправлял духовную службу, посещал то мечеть, то медресе и стал среди башкир рода Иракте самым уважаемым человеком, отдающим все свои силы этим трудам»

Оригинал рукописи Али Чукури "Без урман башҡорты буламыз" фото С.И. Хамидуллин
Оригинал рукописи Али Чукури "Без урман башҡорты буламыз" фото С.И. Хамидуллин

Приводим оригинал текста в современной транскрипции (доцент БашГУ к.филол.н. И.Р. Саитбатталов):

Без урман башҡорты буламыз. Зариғ ибн әз-зариғ, деһҡан ибн әд-деһҡандур. (1)

Әкҫар әл-әшғалемез урман арчуб, печәнлек вә игүнлек йасамаҡдур. (2)

Бән, ғариб, ғаджиз кәминә дә бар табҡан ваҡытымны вә хәл вә форсатымны ғалибән шундайын (3)

шуағәлкә сарыф әйләдүм. Йуҡ хәл берлә мәншүр алуб вә йорт салуб вә әсбаб (4)

әл-мәғашны барын сатуб алуб, йарлы кеше баласы кеби бик күб ҡарҙдан булдум. (5)

Вә шул арадә һәман йуҡ мәдрәсәне бар итүб, мәдрәсә йамаштурурғә бер үзүм истибар (6)

идүб чуҡ михнәтләр арасындә өйүмдә тәғлим әүләд әл-ҡәрйә вә мәдрәсәмдә (7)

тәғлим әүләд әл￾ҡәбилә идүб вә шул арадә духавнуй хеҙмәтләр артындан дә йөрүб (8)

вә джәмиғ әһл әл-ҡәрйәдән артуҡ мәсджед вә мәдрәсә арасындә йөрүб Ирәктә башҡортының (9)

иң әғлә михнәтле рак фуруғы булуб торамын. (10)

Вә шул арадә садр улан тәхрирәт, тәснифат әл-бәссәт бәләғәт вә бәрағәт

хәдденә ирүшмәке мәтәнәғ (11)

ҡәблендәндүр. Бәс. Буның кеби мәджмәғәдә мәнҙур улан әбйәт вә әшғарумның (12)

ғәдәм фәсахәты хаҡындә мәғзур дотасызлар. Әкәр дә бән солтан уллар кеби (13)

атадан бабадан ҡалған йортдә мәғаш ҡылған булсам фи-л-хәмәлә джәмиғ хәтер илә мөшәррәф (14)

була да йазар идүм. Шундай ғаджиздән садр булған сүзләр дийүб беләсез.