Олунньу 18 к үнүгэр «Пугало» киинэ сабыылаах премьератыгар сылдьыбытым, инньэ гынан бу киинэни хайдах ылыммыппын суруйарга быһаарынным.
Манна сүрүн болҕомто дьону эмтиир дьахтар олоҕор ууруллар. Режиссер Дмитрий Давыдов интервьютугар эппитинэн, кини ким даҕаны прототиба буолбатах. Режиссер хаһан да киниэхэ хайгынныыр дьону кытта алтыспатаҕын уонна бу барыта уон сыл анараа өттүгэр төбөтүгэр айыллыбыт уобараска, фантазияҕа олоҕуран уһуллубутун туһунан этэн аһарар.
Оннугунан оннук буолуо эрээри киинэ ис иһигэр, сүнньүгэр элбэх кистэлэҥ күүс, үгүс бэлиэ баар.
Сэбиэскэй кэмҥэ ойууннааһыны утары охсуһуу киэҥ далааһыннаахтык барбыт буолан эбитэ дуу... Билиҥҥи көлүөнэ сахалар ити туһунан улаханнык тугу да билбэппит, ыйыталаһартан да хайдах эрэ туттунабыт, толлобут. Дьиҥэр, дьону эмтиир кыахтаах ойууттар, удаҕаттар, отоһуттар былыр даҕаны, билигин даҕаны бааллар бөҕө буоллаҕа...
Санаан көрүҥ, 1930 сыллаахха ССРС Үрдүкү Сэбиэтин «Ойууннааһыны бобор туһунан» уурааҕа тахсар. 1920-1930 сс. архыып дөкүмүөннэригэр ити кэминээҕи ойууттар улахан испииһэктэрэ оҥоһуллубута. Онно сурукка киирэр ааттара-суоллара уонна хос ааттара, ханнык улуустартан, нэһилиэктэртэн төрүттээхтэрэ толору суруллан сылдьар. Аҥаардас Бүлүү сүнньүнээҕи уонна киин улуустартан 200-тэн тахса ойуун хаайылла сылдьыбытын туоһулуур докумуоннар бааллар. Кыыралларыгар кэтэр анал таҥастарын, дүҥүрдэрин уоттаабыттара, күүс өттүнэн ойууннууртан акаастаннарбыттара. Ойууттар быыбардыыр куоластара быһыллыбыта, уопсастыба тас өттүгэр этиллибиттэрэ.
Син эмиэ бу киинэҕэ көстөр сүрүн дьоруой балаһыанньатыгар майгынныыр өрүттэр баар курдуктар. Холобура, кинини олохтоохтор үгүстэрэ сөбүлээбэттэр, күлүү-элэк оҥостоллор, атаҕастыыллар, «сымыйанан эмтиир» игин дииллэр. Ол эрэн кыһалҕа тирээн кэллэҕинэ, киниэхэ кэлбиттэрэ эрэ баар буолар. Олоҕор төһө даҕаны араас баттабылы, сэнэбили көрүстэр эмчит дьахтар өстөөҕү өһүөннээбэт (не мстит), кыаҕа, күүһэ тиийэринэн дьоҥҥо көмөлөһө сатыыр.
Манна даҕатан эттэххэ, ойуун каастата хаһан да баай кылаас эргимтэтигэр киирбэт этэ. Ойуун үксэ, бэйэтин биир уустаахтарын курдук, дьадаҥы олохтоох, айаҕын эрэ ииттэн олорор буолара. Ойуун дьону баттаан-үктээн, көлөһүннээн олорбута диэн суох.
Турукка киирэн дьону эмтиир, үтүөрдэр диэн айылҕаттар бэриллэр дьоҕур, айдарыы. Кини тугу көрөрүн, истэрин, билэрин биһиги курдук бүтэй эттээх дьон билбэппит чахчы. Бу дьоҕура кини дьоло дуу, соро дуу ?.. Итини эмиэ уйуохха наада. Оттон кини бу айдарыытын ылыныан баҕарбат... Өсөһөн да туран арыгы иһэр, дьиэтин-уотун туруга – ынырыктаахай хартыына, аһыыр аһа, таҥнар таҥаһа – мөлтөх, суох даҕаны. Инньэ гынан, көрдөрө кэлбит дьон киниэхэ ону-маны аҕалар: ас-үөл, унтуу, оттук мас уо.д.а.
Аһыы утах иһэн баран хачыгаардарга бараахтыыр – кинини хайдах баарынан ылынар, атаҕастаабат, сэнээбэт, олох олорорго үөрэппэт, сирэй-харах анньыбат, сыана быспат, туох диирин көннөрү истэр дьоно – хачыгаардар барахсаттар. Бу эмиэ «тонкая психология» буоллаҕа.
Эмчит дьахтар олоҕун трагедиятын сүрүн төрүөтэ киинэ түмүктүүр чааһыгар көстөр. Атыннык дьаһанан олорбута буоллар олоҕо итинник буолуо суоҕа эбитэ дуу дии саныыгын. Кини бэйэтин олоҕор, дьоҕуругар сыһыана, омос көрдөххө, судургу курдук эрээри син биир иһэ истээх.
Салгыытын сотору ааҕаарын
Оксана Манчурина