З прыказкамі і прымаўкамі мы знаёмімся яшчэ з дзяцінства, калі дарослыя жвава характаразуюць жыццёвую акалічнасть, ці калі з пярэстага падручніка льюцца дзівакаватыя і бойкія радкі, сэнс якіх неабходна растлумачыць за адзнаку. І неўзабаве атрымліваецца ўлавіць значэнне гэтых павучальных міні-сказаў, якія будуць суправаджаць потым усё жыццё. Бо яны - само жыццё, яго адлюстраванне, формула, якая перадаецца нам на ментальным узроўні.
У прыказках і прымаўках выяўляецца мудрасць і дух народа, яго вобраз думак і характар. Таму пры перакладзе іх на іншую мову звычайна ўзнікаюць цяжкасці, бо перакласці трэба не словы, а сэнс. Параўнанне рускіх і беларускіх прыказак і прымавак паказвае, як шмат агульнага ў нашых народаў. Аднак часта для выказвання адной і той жа думкі выкарыстоўваюцца розныя вобразы, якія адлюстроўваюць розны сацыяльны ўклад, побыт дзвюх народаў і часта не з'яўляюцца абсалютнымі эквівалентамі. Вось некалькі прыкладаў.
Загляне сонца і ў наша ваконца. – Будет и на нашей улице праздник.
Не будзь ласы на чужыя каўбасы. – На чужой каравай рот не разевай.
Галеча ды голад пагоняць на холад. – Беда всему научит.
Чужая доля яму пад бокам коле. – Берут завидки на чужие пожитки.
Не памогуць і чары, як каму хто не да пары. – Нас ильно мил не будешь.
Не прыйдзе трывога – не ўспомніш і Бога. – Гром не грянет – мужик не перекрестится.
Абяцанкі-цацанкі, а дурню – радасць. – Обе щенного три года ждут.
З пчолкаю – у мёд, за жуком – у гной. – С кем поведешься, от того и наберешься.
Прапала кароўка, прападай і вяроўка. – Снявш и голову, по волосам не плачут.
Рабі пільна – і тут будзе Вільня. – Терпение и труд всё перетрут.
Пераначуем, то болей пачуем. – Утро вечера мудренее. –
У крыніцу не носяць вадзіцу. – В гости со своим самоваром не ходят.
Не хваліся сеўшы, а хваліся з’еўшы. – Цыплят по осени считают.
Што суджана, тое не будзе адгуджана. – Чему бывать, того не миновать.
Як з хмары спаў. – Будто снег на голову.