Степан Бурнашев бу онус киинэтэ эбит, бу иннинэ "Кута", "Республика Z”, «Күрүөйэх», «Сэттээх сир. Ыйаах" уо.д.а диэн биллэр киинэлэри уһулбут. Мин сорох эрэ киинэтин урут көрбүппүн. Абааһылаах теманы, саа, бистэлиэт -- ордук эр киһиэхэ барсар хайысханы көрдөрөр буолан эбитэ дуу, соччо болҕомтоҕо тоҕо эрэ ылбатахпын. Бурнашев устар истиилин нуучча аатырбыт режиссеругар Алексей Балабановка ("Брат", "Брат-2", "Жмурки", "Груз200", "Кочегар" и т.д.) майгыннаталлар эбит. Онон кутталлаах киинэлэриттэн атынын көрүөххэ наада эбит диэн түмүккэ кэллим.
- "Хара хаар" дьиҥнээхтии буолбукка олоҕуран уһуллубут киинэ. Постерыттан да көрдөххө, сирэйэ үлүйэн, хараарбыт иэдэстээх турар герой бу киинэ хайдаҕын ырылхайдык көрдөрөр. Лирика, күлүү-элэк манна суоҕун эрдэттэн сэрэтэр.
- Киинэ документальнай элеменнэрдээх. "24 снега" курдук, КамАЗ ыыта олорон, дальнобойщик ыарахан үлэтин туһунан субу кэпсиэх курдук. Телевизионщиктар манныгы "лайф" дииллэр. Оператор үлэтэ боруоста оһуобай Семен Аманатов -- мощь
- Бу сүрүн геройбут Гоша куораттан аһы-үөлү, ол быыһыгар паленай буокканы, хоту тиэйэн аҕалар эбит. Бииргэ төрөөбүт балта уонна күтүөтэ ону атыылыыллар. Аҕата ону сөбүлээбэккэ, уолун кытта кэпсэппэт буолбут.
- Диалогтар кылгас-кылгастар, ол эрэн урукку сахалыы киинэлэргэ өрө тыына-тыына өр да өр саҥата суох олороллор диэбит курдук буолбатах. Ити барыта "в режиме реального времени" буола турар курдук эффеги күүһүрдэр.
- Өттүк Леха, Миитэрэй уонна биир саастаах дьахтар буолан дьэ буокка атыылаһа буранынан тиигинээн кэлэллэр. Холуочуктар, "недогон» буолан, бытыктара умайан өссө атыылаһа кэлбиттэр. Атыылаһа буолуо дуо, харчылара суох дьон "атыннык кэпсэтэ" кэлбиттэр. Уонна түмүгэр 15 устуука эти (15 туш) үс дьааһык паленай буоккаҕа атастаһаллар. Өттүктээх итирик дьон курдук туттан-хаптан саҥараллара күлүүлээх курдук, көрөөччүлэр астына куллуллэр. Ол эрэн санаан көрдөххө, ынырык. Бэйэлээх бэйэбит бииргэ улааппыт, алтыспыт дьоммутун харчы туһуттан, эт, балык инниттэн арыгыһыт оҥортуур диэн... Кылгас эпизодунан кыһалҕа бөҕө таарыллар. Арыгы эрэ буолуо дуо, бүтүн омук дьылҕата...
Арыгыһыт ийэтин сылгылыы кыыһа (Мария Тастыгина) кэлэр уонна 3 дьааһык туһуттан туох кэпсэтии тахсыбытын истэн Гошаны кырыыр. Бу кыыһы аһынным аҕай...
- Суолга турунуон иннинэ Гоша: "Мантан киһи сапчаас буолуон сөп дуо?" - диэн ыйытар. "Суох буоллаҕа", - диэни күтүөттэн истэн баран, "ээ, чэ, куоракка диэри тиэрдэр ини", - диир. Кэнники бириэмэҕэ техникаҕа наһаа эрэнэр буолбуппут, тугу да улахаҥҥа уурбаппыт, туох да буолуо суоҕун курдук. Сахаларга маннык этии баар: "Киһини күҥҥэ 40 моһол күүтэр, ол иһин киһи сырыттаҕына сырыттым диир" диэн. Киинэ саха итэҕэлигэр, өбүгэ муудараһыгар төнүннэрэр. Суол иччитэ ахтыллан ааһар, саламалардаах кэрэх мас көстөр.
- Урут Бүлүү суола оҥоһулла илигинэ, аллараанан саҥа бастакы сырыылар буолуталыыр кэмнэригэр сууккаттан тахса чаас сахсыллан2 айаннаан тиийиллээччи. Ол тухары улаханнык саҥарыма, хайаан да кыраныыссаларга сири аһат, этэҥҥэ тиийдэрбит ханнык диэн буолааччы. Билигин ону эмиэ умна быһыытыйан эрэбит дуу... Субу маҕаһыыҥҥа тахсан эрэр курдук чараас таҥастаах массыынаҕа киирэн олорунан кэбиһэбит, ыһык, өйүө туһунан умнубуппут ыраатта (чайной бөҕө баар), кэрэх мастарга тохтуур да буоллахпытына, көннөрү таах харчы уурабыт, урукку курдук "этэҥҥэ тиийдэрбит" игин диэн көрдөһө барбаппыт. Уонна гаастыы2 6-7 чааһынан Үөһээ Бүлүүгэ баар буола охсобут. Оннук бытта? Төрүт үгэстэн тэйэн, айанныырбытыгар үчүгэйдик оностубакка эрэ «чэ, массыынам тиэрдэр ини», быьа этэн «сарсын баччага баар буолуом» игин диибит. Бэйэбитигэр олус эрэллээхпит. Дьинэр, суолу ытыктыы, кердеье-ааттаьа сылдьыллыахтаах буоллаҕа. Барыта Таҥара илиитигэр. Уонна суолга араас буолуон сөп. Онно төһө бэлэмнээхпитий?
Гоша айаннаан иһэн, массыынатын көлүөһэтэ алдьанар. Ону уларытаары иэдэйэр. Били кыыс кыраабытын уонна куһаҕан дьыаланан дьарыктанарын саныы биэрэҕин. Кырдьык, киһи тыла - ох. Саха тыла былыргы тыл, кырыыһа, алгыһа тиийимтиэ. Нүһэр, ыарахан, сэттээх-сэлээннээх эбэтэр хомуһуннаах, уоттаах-төлөннөөх, алыптаах. Уонна арыгы атыылаан, дьон хараҕын уутунан байбыт, дьоллоохтук, байылыаттык олорор киһини билбэппин. Син биир дьон тыла дьайар күүстээх. Эйиэхэ бэйэҕэр буолбатаҕына - ыччаккар.
- "127 часов" киинэҕэ альпинист илиитин каньонна кыбытан баран ону-маны саныыр, оннук курдук саныаҕын игин диэбиттэр этэ көрөөччүлэр. (Киинэ улахан аҥаарын хаһыытаан таҕыста диэн). Ити киинэҕэ туттуллар приему Бурнашев тумнубута сөп курдук. Бу маннык буолла диэн по факту көрдөрөр, Гошага тыыннаах хааларыгар аҕыйах бириэмэлээх эбэтэр үлүйэн өлөр. Оннукка воспоминаниелыы сыппат буо.
- Музыката улахан, сороҕор, киһи мэйиитигэр киириэх курдук. Тиис ыарыйдаҕына ньүөлүйэн хайдах эрэ ыалдьар бытта, ол курдук. Онтон тэһэ барар уонна чэчэгэйгэр (висок) сүрэҕин тэбэрэ биллэрин курдук в ритм охсор Толкуйдаан көрдөххө, скрипка, фортепьяно игин хайдах иһиллиэгэй, оннук барсыбат.
- Тоҕо эрэ 18 саастаах уолаттар Магадаҥҥа айаннаан иһэн алдьархайга түбэспиттэрин санаан, хараастан ыллым Арай бу киинэни көрбүттэрэ буоллар...
Мин санаабар, бу киинэни ыраах айаҥҥа сылдьар дьон, таксистар бастакы уочарат көрүөхтээхтэр. Учебнай пособие курдук. Суолга маннык буолуон сөп, ол иһин 1) 2) 3). Биһиги тымныы дойдуга олоробут эрээри кини эккэ-сииҥҥэ дьайыытын үчүгэйдик билбэппит. Аһары өр тымныыга сырыттаххына, таҥаһын' чараас буоллаҕына илиигин-атаххын улутуеххун сөп диэн билэбит. Сирэйгин улуттэххинэ, бастаан үрүҥ буолар, онтон хараарар. Салгыы - суох. Быраастар, полицейскайдар игин үгүһү көрөн кэллэхтэрэ. Боростуой дьон билбэппит. Киинэҕэ сирэй, илии улуйуутэ хайдах буолара көстөр. Ынырык хартыына, онон сылаастык таҥна сылдьыаҕы баҕарыллар уонна хаһан да улутэр диэн тугун билбэтэр ханнык.
- "Үрүҥ күн" Михаил Лукачевскай киинэтиттэн"под впечатлением" тахсыбыт эбит буоллахпына, "Хара хаартан" наһаа оннук буолбатах. Туох эрэ тиийбэтэ. Гошаны тоҕо эрэ күүскэ аһымматым, күүскэ сопереживайдаспатым. Билбэтим.
- Киинэ бүтүүтэ көрөөччүлэр "үчүгэй баҕайы киинэ" игин диэбит курдук бэйэ-бэйэлэрин кытта санааларын уллэстэллэр бытта, манна оннук суоҕа. Кербуттэн шок ылыы курдук этэ да диэххэ сөп. "Туох дьиикэй киинэтэй" игин диэн саҥа аллайыылар иһиллибиттэрэ. Ол эрэн маннык киинэ баар буолуохтаах дии саныыбын. Аһаҕастык кэпсиир, хайдах баарынан көрдөрөр. Олоххо араас буолар буоллаҕа. Киһи олоҕо хайдах курдук кэбирэгин, күүстээх санаа киһиэхэ тыын биэрэрин... Сах-саҕаттан салҕанан киһи олоҕо салгыы устан барарын...
Оксана Манчурина