Найти тему
Nazar education

Орысша үйрену || Орыс тілін үйрену || Орыс тілі сабағы. Алфавит || Звуки || Произношение ||Ударение

Орыс алфавиті (Русский алфавит)
Орыс әліпбиі кирилл әріптеріне (кириллица) негізделген. Қазіргі орыс Орыс алфавиті (Русский алфавит)

Орыс әліпбиі кирилл әріптеріне (кириллица) негізделген. Қазіргі орыс алфавиті (Русский алфавит) 1918 жылдан бері қолданылып келеді.алфавиті (Русский алфавит) 1918 жылдан бері қолданылып келеді. Алғашында Е және Ё әріптері бірдей деп қарастырылғандықтан 32 әріп бар деп есептелді.

Орыс тілінде 33 әріп бар. Олардың оны — дауыстылар, жиырма бірі — дауыссыздар, ал екеуі (Ь және Ъ) дыбыс деп саналмайды, яғни, олардан дыбыс шықпайды.

Жуан дауыстылар (твердые гласные): а, о, у, ы, э;

Жіңішке дауыстылар (мягкие гласные): е, ё, и, ю, я.


№ ӘРІПТЕР ОҚЫЛУЫ

1    Аа           а
2    Бб           бэ
3    Вв           вэ
4    Гг            гэ
5    Дд           дэ
6   Ее            е
7   Ёё            ё (ио)
8   Жж          жэ
9   Зз            зэ
10 Ии            и
11 Йй           краткое и (қысқа и)
12 Кк           ка
13 Лл           эль (эл)
14 Мм        эм
15 Нн           эн
16 Оо           о
17 Пп           пэ
18 Рр           эр
19 Сс           эс
20 Тт           тэ
21 Уу            у
22 Фф       эф
23 Хх           ха
24 Цц          цэ
25 Чч          че
26 Шш        ша
27 Щщ       ща
28 Ъъ         твёрдый знак (жуандық белгісі)
29 Ыы          ы
30 Ьь           мягкий знак (жіңішкелік белгісі)
31 Ээ            э (э оборотное)
32 Юю         ю (иу)
33 Яя            я (иа)
-----------------------------------------
Орысша санау (1-100)
Орыс тіліндегі есептік сан есімдерді (еш жалғаусыз сан есімдер) бірден жүзге дейін жазып отырмын. Орыс тілінің ерекшелігіне сай кейбір әріптер жазылғанындай болып оқылмайды. Есептік сан есімдерде кездесетін ондай ерекшеліктерді { } білгіледім. Ал оқылмайтын әріпті ( ) белгіледім. [Тік жақша]ның ішіндегі сөздер сандардың оқылуын (айтылуын) білдіреді. Жазылуы мен айтылуында айырмашылық жоқ болса, жанында ештеңе жазылмайды.

Количественные числительные — Есептік сан есімдер

1 – {о}дин [{а}дин] немесе раз
2 – два
3 – три
4 – четыре
5 – пять
6 – шесть
7 – семь
8 – вос{е}мь [восемь/вос{и}мь]
9 – дев{я}ть [дев{и}ть]

10 – дес{я}ть [дес{и}ть]
11 – {о}ди{н}на(д)цать [{а}динацать]
12 – дв{е}на(д)цать [дв{и}нацать]
13 – трина(д)цать
14 – четырна(д)цать
15 – п{я}тна(д)цать [п{и}тнацать]
16 – шестна(д)цать
17 – с{е}мна(д)цать [семьнацать/с{и}мнацать]
18 – в{о}с{е}мна(д)цать [в{а}
-----------------------------------------
Орысша ай аттары (Название месяцев)
Январь – Қаңтар; Февраль – Ақпан; Март – Наурыз; Апрель – Сәуір;

Май – Мамыр; Июнь – Маусым; Июль – Шілде; Август – Тамыз;

Сентябрь – Қыркүйек; Октябрь – Қазан; Ноябрь – Қараша; Декабрь – Желтоқсан.
-----------------------------------------
Порядковые числительные (Реттік сан есімдер)
Реттік сан есімдер (орысш.: Порядковые числительные) — қаншасыншы? деген сұраққа жауап беретін сан есімдер. Реттік сан есімдер де мужской, женский және средний род-тарда жазылады. Мысалы, алғашқы үш сан үш түрлі родта жазылған. (Родтар жайлы сабағымыз алда).

Реттік сан есімдер жай (простое порядковое числительное, бір ғана түбірден тұрады), күрделі (сложное порядковое числительное, ең кемі екі түбірден тұрады) және құрамды (составное порядковое числительное, ең кемі бөлек жазылған екі түбірден тұрады) болып үш топқа бөлінеді. ( ) — жай, < > — күрделі, { } — құрамды реттік с.е.

(1. первый, первая, первое)

Первый день, первая любовь, первое радио(бірінші күн, бірінші (алғашқы) махаббат, бірінші радио)

(2. второй, вторая, второе)

(3. третий, третья, третье)

(4. четвёртый)

(5. пятый)

(6. шестой)

(7. седьмой)

(8. восьмой)

(9. девятый)

(10. десятый)

(11. одиннадцатый)

(12. двенадцатый)

(13. тринадцатый)

(14. четырнадцатый)

(15. пятнадцатый)

(16. шестнадцатый)

(17. семнадцатый)

(18. восемнадцатый)

(19. девятнадцатый)

(20. двадцатый)

Жиырма біріншіден бастап екі бөліктен тұратын құрамды реттік сан есімдер басталады { }.

{21. двадцать первый}

{22. двадцать второй}



Әр бір ондық, жүздік, мыңдық сандардың арасында күрделі және жай реттік сан есімдер болады. Мысалы: двухсотый — күрделі реттік с.е., ал сотый — жай реттік с.е..

Егер ондық, жүздік, мыңдық сандарға басқа сандар жалғанатын болса, онда ондық (жүздік, мыңдық) сандар түбір күйінде (есептік сан есім күйінде), олардың жанына жалғанатын сандар реттік сан есім ретінде жазылады. Мысалыға, қырық бірінші дегенді “сорок{овой} второй” деуге болмайды. Оның орнына “сорок второй” деуіңіз керек.