2022 սեպտեմբերին, երբ Ուկրաինայի Իզյում քաղաքում զանգվածային գերեզմանոց էր հայտնաբերվել, նույն ժամանակահատվածում Ադրբեջանը դաժան հարձակումներ էր ձեռնարկել Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի վրա՝ սպանելով հարյուրավոր մարդկանց։ Այս մասին իր ծավալուն հոդվածում գրել է աշխարհահռչակ System of a Down խմբի վոկալիստ Սերժ Թանկյանը, որի հոդվածը հրապարակել է rollingstone.com-ը: «Ուկրաինայի իրադարձությունը հայտնվել էր «The New York Times»-ի առաջին էջում, «The Washington Post»-ում և դատապարտվել համաշխարհային առաջնորդների և միջազգային կազմակերպությունների կողմից: Ադրբեջանի դաժան հարձակումները մեկօրյա պատմություն էին, որոնք, սակայն, արագ «թաղվեցվին»։
Ես զարմացած չէի. հոգնելով համաշխարհային քաոսից՝ մենք ընտրում ենք, թե իրականում ինչ այլանդակություններ են մեզ վրդովեցնում: Վլադիմիր Պուտինի Ռուսաստանը դիտվում է որպես վտարանդի տերություն, մինչդեռ Իլհամ Ալիևի ավազակապետական բռնապետությունն Ադրբեջանում տեսադաշտից դուրս է մնում։ Ինչ-որ իմաստով դա հասկանալի է, քանի որ կոռուպցիան ակնհայտ է, բայց հիմքում ընկած խնդիրները բարդ են։ Այսպիսով, թույլ տվեք պարզեցնել իրողությունները»-գրել է նա՝ ընդգծելով, որ ամեն ինչ սկսվել է Ստալինից: «1921 թվականի հուլիսի 4-ին ԽՍՀՄ Կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի Կովկասյան բյուրոն կողմ քվեարկեց Լեռնային Ղարաբաղի ինտեգրմանը տարածաշրջանին: Քվեարկությամբ, որին մասնակցել է Ստալինը, ընդունվել է հետևյալ որոշումը. «Լեռնային Ղարաբաղը մտցնել Հայկական ՍԽՀ կազմի մեջ, հանրաքվե անցկացնել միայն Լեռնային Ղարաբաղում»:
Այսօր դա Ադրբեջանի և Արևելյան Հայաստանի մեծ մասն է, որի բնակչության 95 տոկոսը կազմում էին էթնիկ հայերը՝ Հայաստանի կազմում»,-ասել է նա՝ նշելով, որ տրամաբանական գաղափարն այն էր, որ Խորհրդային Միության կազմում ստեղծվեին էթնիկ համախմբված հանրապետություններ։ «Նա ցանկանում էր, որ հանրապետությունները իմաստ չունենան, որպեսզի նվազեցվեն կենսունակ երկիր դառնալու նրանց հնարավորությունները: Ստալինը նաև ցանկանում էր, որ հանրապետությունները կարողանան ավելի արդյունավետ լինել: Այդ պատճառով հաջորդ օրը նա միջամտեց, որպեսզի Ղարաբաղը ինտեգրվի Խորհրդային Ադրբեջանի կազմում՝ որպես ինքնավար մարզի մաս։ Դա հարված էր հայերին, որը հասցվեց ընդամենը մի քանի տարի անց այն բանից հետո, երբ խոշոր ուժային մեքենայությունները հանգեցրին պատմական հայկական քաղաքների կորստին, երբ 1915 թվականին թուրքերի կողմից սպանվել էր մոտ 1,5 միլիոն հայ, ինչը ծնել է Ցեղասպանություն եզրույթը»,-նշել է նա: Շեշտելով, որ 1990-ականներին Խորհրդային Միության փլուզման ժամանակ ԼՂ-ի հայերը ճնշող մեծամասնությամբ քվեարկել են Հայաստանին միանալու օգտին, նա ընդգծել է. «Ադրբեջանի ջարդերից ու հարձակումներից հետո հայերը ռազմական հաղթանակ տարան և ստեղծեցին ինքնավարության և ժողովրդավարության ուժեղ մոդել՝ զերծ Ադրբեջանի բռնապետությունից: Հետո եկավ 2020 թվականը, երբ Ադրբեջանը Թուրքիայի օգնությամբ նորից հարձակվեց։ 44-օրյա դաժան պատերազմը հազարավոր մարդկանց կյանք խլեց, Ադրբեջանը բռնազավթեց վիճելի տարածքը և ստիպեց տասնյակ հազարավոր հայերի լքել իրենց տները։ Դժգոհ Ալիևն այժմ փորձում է տարածք գրավել ինքնիշխան Հայաստանում։
Պատմականորեն Ռուսաստանը եղել է Հայաստանի անվտանգության երաշխավորը։ Բայց Ռուսաստանը, շեղվելով Ուկրաինայում իր կայսերական նկրտումներից, հրաժարվեց Հայաստանից և ավելի մտերմացավ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ»։ Նա ընդգծել է, որ Ադրբեջանը ծայրահեղ ցածր ազատությամբ և մարդու իրավունքների պաշտպանության առումով ցածր մակարդակ ունեցող երկիր է, որը կառավարվում է որպես Ալիևների մասնավոր բիզնես։ «Դոկտոր չարը՝ ավտոկրատ Իլհամը, իր գահը ժառանգեց չեկիստ Հեյդար հորից, իր կնոջը դարձրեց փոխնախագահ: Նա որպես բանկոմատ է ղեկավարում է հարուստ, որ ամբողջ աշխարհում լռություն գնի: Նրա դաշնակիցը՝ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, ավազակային իսլամիստական ավտոկրատ է, որը ղեկավարում է երևակայական ժողովրդավարությունը, որը ճնշում է իր քրդական փոքրամասնությանը, ներխուժում Սիրիա և զենք է թափում Կիպրոսում, Հունաստանում և Հայաստանում։ Իսկ Պուտինը… Բոլորդ գիտեք Պուտինի մասին»,-նշել է նա՝ ակնարկելով վառելիքի շուրջ խաղի մասին: «Ըստ էության, նրանք պետք է նավթ և բնական գազ տեղափոխեն Ադրբեջանից, ինչպես նաև Իրանից Թուրքիա և դրանից դուրս ցանկացած եվրոպական երկիր, որը կհամաձայնի ունենալ դրանք, ինչը միջանցք է պահանջում Հայաստանի տարածքով։ Նրանք կցանկանային ունենալ այդպիսի միջանցք և վերահսկել այն, ինչը շատ առումներով բացատրում է այս վերջին ներխուժումը: Ավելին, ռուսական «Lukoil»-ին է պատկանում Ադրբեջանի կասպիական նավթի պաշարների մոտ 25 տոկոսը: Այնպես որ, Պուտինը, միևնույն է, խաղի մեջ կլինի, նույնիսկ եթե Եվրոպան հրաժարվի Մոսկվայից ուղղակիորեն վառելիք գնել»,-ասել է նա՝ շեշտելով: Նրա խոսքով՝ Եվրոպան, տարված իր էներգետիկ անվտանգությամբ, շատ ավելի էր հակված խաղաղեցնելու Ալիևին. «Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լյայենը վերջերս գազային գործարք է կնքել՝ Ալիևին անվանելով «հուսալի» գործընկեր, ինչը նրան համարձակություն է տվել շաբաթներ անց կրկին հարձակվել Հայաստանի վրա։ Արդյո՞ք եվրոպացիները համաձայն են հետևել, թե ինչպես է Ադրբեջանը էթնիկ կերպով մաքրում Լեռնային Ղարաբաղն ու Հայաստանը՝ Ադրբեջանի բռնապետ Ալիեւի էներգետիկ պահանջների ընդամենը մեկ տոկոսի ավելացման համար: Ես այդպես չեմ կարծում։ Գուցե նրանց մեծ մասը չգիտի: Նրանք պետք է դիմեն Human Rights Watch-ին և այլ դիտորդական կազմակերպություններին, որոնք վերջերս կարմիր դրոշներ են բարձրացրել հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի ցեղասպանության գործողությունների կապակցությամբ: Ադրբեջանը մի երկիր է, որտեղ փոքր տարիքից երեխաներին դաստիարակում են հայերի հանդեպ ատելությամբ: Դրա վառ ապացույցը ադրբեջանցի զինվորների կողմից հայ ռազմագերիների արտադատական սպանությունների բազմաթիվ վերջին տեսագրություններն են՝ զուգորդված հայ զինվորների և քաղաքացիական անձանց աննկարագրելի խոշտանգումներով»:
Լրացուցիչ տեղեկությունների համար այցելեք կայք