– Сёння ўсе беларусы святкуюць дзень народзінаў Якуба Коласа. 140 гадоў, вельмі прыгожая лічба. Мы таксама далучаемся і віншуем ваш музей.
– Дзякуй вялікі! Гэта мемарыяльны дом-музей, у якім жыў класік беларускай літаратуры. Мы пройдзем праз тыя самыя дзверы, у якія ўваходзіў Якуб Колас.
Гэты дом песняру падаравалі да 70-годдзя, па праекце Георгiя Заборскага. Зазірнём у самае сэрца – працоўны кабінет. Тут дэпутат Вярхоўнай рады, віцэ-прэзідэнт Акадэміі навук праводзіў большасць часу. Дэвізам было «ні дня без радка». Творчы дух захаваўся назаўжды.
Марыя Казакевіч, вучоны сакратар Дзяржаўнага літаратурна-мемарыяльнага музея Якуба Коласа:
Як у кожнага чалавека, у нашага паэта былі свае звычкі. Напрыклад, ён прывык пісаць у Нясвіжскай семінарыі толькі пяром і чарнілам. Так, да канца свайго жыцця ён пісаў пяром. Не любіў алоўкі. Ён казаў, што тое, што напісана алоўкамі, нейкае нікчэмнае, тое, што не застанецца на вякі. Таксама цікавая рэч – гэта пісьмовы прыбор у выглядзе любімага дрэва Якуба Коласа – дуба. Колас сябе параўноўваў, як дуб – магутны. І таму нездарма на сядзібе пасля вайны былі пасаджаны чатыры дубы – у гонар сябе і трох сваіх сыноў.
Стан прыроды і надвор'е заўсёды хвалявалі пісьменніка, бо ад гэтага залежаў ураджай беларусаў. Паэт прачынаўся і перш за ўсё глядзеў на барометры. Асаблівым запалам былі грыбы. Нават жартаваў, што мог бы стаць міністрам лясной гаспадаркі. У насценных календарах часта з'яўляліся нататкі пра баравічкі. На ціхае паляванне любіў хадзіць адзін, са сваім кошыкам. Вось такi дзэн па-беларуску.
Марыя Казакевіч:
Як да дэпутата Вярхоўнай Рады да яго часта звярталіся з рознымі просьбамі. Кожны дзень ён атрымаў вялізныя мяхі лістоў. І ў яго была такая звычка – ні адзін ліст не пакідаць без адказу. Напрыклад, адна дзяўчына папрасіла дапамагчы ён з вясельнай сукенкай, таксама ён дапамагаў набыць карову ці адправіў грошы, каб купіць баян.
У доме генія заўжды было шмат гасцей – навукоўцы, мастакі. Яго сябры Пятрусь Броўка, Пятро Глебка, Андрэй Макаёнак, сакратар Максім Лужанін – усіх не пералічыць. Колас дапамагаў пачынаючым творцам, і яны лічылі сваім абавязкам падарыць яму першыя зборнікі. Усе дружна збіраліся ў вялікай гасцёўні. Дарэчы, гэтая шыкоўная люстра – аднагодка паэта. Раяль набыў для ўнукаў, а сам граў на скрыпцы. Эксклюзіўную мэблю, гадзіннік, статуэткі нявесткі знаходзілі ў антыкварных крамах.
Васіліна Міцкевіч, галоўны захавальнік фондаў Дзяржаўнага літаратурна-мемарыяльнага музея Якуба Коласа:
Гэта адзіны сігнальны экзэмпляр паэмы Якуба Коласа «Новая зямля». Які выйшаў у друк у 1941 годзе. Усе астатнія экзэмпляры проста не існуюць, бо былі знішчаны немцамі.
Юбілейны год насычаны для сваякоў паэта. Вось і Васіліна Міцкевіч падрыхтавала для наведвальнікаў музея чарговую прэм'еру. Ужо 4 лістапада адкрыецца новая выстава «Ад шчырага сэрца, ад усёй душы» – інскрыпты Коласа. Кнігі, якія памятаюць цеплыню рук класіка. Яго асабісты подпіс, гісторыю сяброўства і знаёмствы. Экспазіцыю арганічна дапоўняць ілюстрацыі беларускіх мастакоў да знакавых твораў класіка. Запрашаем.
Васіліна Міцкевіч:
Мы кожны год адзначаем дзень народзінаў Якуба Коласа. Нават самыя маленькія чакаюць, калі пойдуць ускладаць кветкі да помніка. Старэйшая мая дачка вельмі хоча паехаць на адкрыццё помніка Якубу Коласа на радзіму песняра ў Стоўбцах. І ў прынцыпе сябры нашай сям'і рыхтуюцца да штогадовай канферэнцыі «Каласавіны». Для нас гэта яшчэ і вялікая адказнасць, каб папулярызаваць творчасць нашага вядомага прашчура.
Святкаваць будуць увесь лістапад усёй краінай. У Ганцавічах пройдзе навуковая канферэнцыя. У Гомелі адкрыецца выстава «50 імгненняў жыцця Коласа». Сюрпрыз чакае Пінск і іншыя мястэчкі, якія звязаны з жыццём юбіляра. Для нас ён заўсёды будзе маладым.
Ірына Мацяс, дырэктар Дзяржаўнага літаратурна-мемарыяльнага музея Якуба Коласа:
У Віцебску ўжо працуе выстава «Незабыўны вобраз песняра», дзе прадстаўлены графічныя працы Сямёна Геруса, прыжыццёвыя партрэты Якуба Коласа, а таксама мемарыяльныя шкатулкі, якія належалі самаму пісьменніку. Выдатны праект «Якуб Колас – дэпутат». Мы будзем яго па Беларусі вазіць і паказваць, расказваць новыя факты жыцця. Пройдзе яшчэ 140 гадоў, і творчасць Якуба Коласа будзе актуальная, ён будзе геніяльным назаўжды.
Марыя Казакевіч:
Калі пачынаеш чытаць «Мой родны кут, як ты мне мілы», кожны беларус працягне гэтыя радкі, таму што яны ў нас ужо як код нацыі. Кожнае пакаленне беларусаў чытае «Новую зямлю», і кожнае пакаленне знаходзіць нешта сваё, блізкае, роднае. І ў гэтым заслуга Якуба Коласа.
Каласок беларускай душы! Квітней і натхняй усім на радасць. Віншуем!