1990 жылы 25 қазанда XII шақырылған Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің қаулысымен тарихи құжат – «Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының мемлекеттік егемендігі туралы» Декларация қабылданды. Бұл құжат Қазақстанның нағыз тәуелсіздігіне апаратын құқықтық бастама болды.
КСРО-дағы дезинтеграция үдерісінің күшеюіне байланысты 1990 жылы 24 сәуірде Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің сессиясында елді басқаруды түбегейлі өзгерту мақсатында «Қазақ КСР Президенті постын құру және Қазақ КСР конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң қабылданды. Президент билігі институтын енгізу Қазақстанның Кеңестер Одағы құрамындағы одақтас республика ретінде шынайы тәуелсіздікке бастар алғашқы салмақты қадамы болды. Дәл сол күні Жоғарғы Кеңес баламасыз негізде Қазақ КСР Президенті тағына сол кезде Қазақ КСР Коммунистік партиясы Орталық комитетінің Бірінші хатшысы қызметінде болған Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевты таңдады.
Қазақ КСР Президенті постына келгеннен кейінгі Н.Ә. Назарбаевтың ең алғашқы іс-қимылдарының бірі «Қазақ КСР мемлекеттік егемендігі туралы» Декларациясын жасау болды.
Қазақстанның толық мемлекеттік тәуелсіздігін ресімдеудің жаршысы болған бұл құжатты дайындау кеңестік империяның кеңістігінде белең алған экономикалық және саяси құлдырау жағдайында жүргізілді. КСРО Жоғарғы Кеңесі басшылығы Қазақстанның мемлекеттік егемендігі туралы Декларацияны қабылдауын үнемі тежеп отырғаны белгілі, сондықтан Қазақстанның тағдырын шешкен осы саяси-құқықтық құжатты әзірлеу азаматтық ержүректіліктің көрінісі болды.
1990 жылы 16 қазанда Декларацияны жарияламастан 10 күн бұрын Қазақ КСР Президенті, Қазақ КСР Компартиясы ОК бірінші хатшысы Н.Ә. Назарбаев он екінші шақыртылған Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің отырысына қатысты. «Қазақ КСР мемлекеттік егемендігі туралы» Декларация жобасына қатысты сөзінде ол: «… Декларациядан тек республикадағы ұлттық мемлекеттілік туралы ғана емес, соған қоса қазақ халқы туралы сөздерді алып тастағысы келетіндермен келісуге болмайды. Бұл жағдайда біз КСРО құрамындағы басқа ұлттар қатарында иық теңестіре алмайтын болсақ, қазақ халқында түсініспеушілік туындайды. Одақтас республикалардағы кез келген басқа декларацияны алып қарасаңыз, бәрінде ұлттық мемлекеттілік туралы ереже бар. Республика аумағында қазақ халқының саны басым болмағанын ғана негізге ала отырып, аталған құжаттан осы тезисті алып тастау саяси жағынан да дұрыс емес. Өзінің тарихында интернационализм идеясын ұстанатындығын дәлелдеген қазақ халқына мұндай қарым-қатынас жасау қисынға келмейді. Бұл басқа барлық халықтарға да қатысты».
Жалғасы біздің веб-сайтта сілтеме
#новости #bizkz #тренды #трендыbiz #новостиbiz