138-ші Қара пайым-сөз: Ата-бабаларымыз «табиғи тоңазытқышты» қалай жасаған?

Көшпенді ата-бабаларымыздың тапқырлығында шек болмаған. Ең баста сексеуілді өртеген ұра шұңқыр, қайта-қайта от жағыла берген соң, қабырғасы қыш болып қатып қалатын болған. Күз өтіп, қыс болғанда, бабаларымыз әлгі ұраға күртік қарды жинап, оны түйемен басып нығыздап таптап, мұз етіп қатырып, үстін киіз, тері т.б. жауып, қалың құммен көміп тастаған. Жаз келіп, күн ысыған кезде, әлгі қар толтырылған ұрадан шегендеп ауыз жасап, әлгі мұз қойма ішіне торсықпен қымыз, қымыран, сары май, түрлі сусындар т.б. сақтаған. Міне, осылайша, жаздың ең аптапты қырық күн шілдесінде қолдан «тоңазытқыш» жасап, салқын қымыз ішіп жағдайын жасаған. Сол бір «қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған» заманда, әулетіміз салқын қымыз, қазы-қарта, жал-жая жеп, ауыл қыдырып, мал қайтарғаннан басқа жұмыс жасамаған көрінеді. Сондықтан болса керек, Аллаһқа тәуба, Маңғытай-Дандай бабаның ұрпақтары жақсы өсіп дамыған.