Әйгілі софы Аджмал Хусейннің беделі, біздің беделімізді жауып тастамасын деген күдікпен, оқымыстылар себепті-себепсіз оған тиісе беретін.
Олар оның танымына күдіктеніп, біздің сынымыздан қайдағы бір құдайшылықты айтып жасырынады және өткізіп жүрген сабақтары да күдікті деген жала жапты.
Бұған шыдау мүмкін болмаса да, ол:
– Егер мен олардың сынына жауап берсем, менің жауаптарым жаңа айыптаулардың негізіне айналады. Ал адамдар олардың сөзіне сенеді, өйткені адам болмысы солай – деді.
Ал егер жауап бермесем, сыншылар алақайлап қуанып, өздерін мақтаныш етеді. Адамдар бұл жолы да оларға сеніп, нағыз алымдар солар деп ойлайды.
Оқымыстылар софыларды ғылымға қарсы дейді. Мүлде олай емес!
Біздердің бар болуымыздың өзі ғана, бұлардың ғылымға деген таласын жоққа шығарады. Ал ақиқатында нағыз ғылым жоққа айналды. Қазіргі көріп отырғанымыз – ғылымды келекелеу ғана.
Бұл сөзді есітіп, оқымыстылар тулап қоя берді.
Сол кезде Аджмал:
– Сөзбен айтысу, көзбе-көз айтысудың қолына су құюға жарамайды. Мен сендерге оқымыстылардың іс жүзінде неге тұратынын көруге мүмкіндік беремін.
Соны айтып, ол оқымыстыларға өзінің білімі мен танымын тексеру үшін сұрақтар тізімін жасап келуді ұсынды.
Елу оқымысты оған өздерінің сұрақтарын жолдады. Аджмал олардың әрқайсысына әрқалай жауап берді.
Оқымыстылар осы сұрақтар талқыланған жиылысқа келгенде, Аджмалдың көзқарасына әр оқымыстының әрқалай тұжырымдама жасағаны анықталды. Сол-ақ екен, әр ғалым өз айтқанын ғана алға тартып, өзге тұжырымдарды түкке тұрғысыз етті. Ақыр соңында оқымыстылар әлемінде бес күнге созылған шу-жанжал шығып, оқымыстылар бір-бірімен айтысып, жаға жыртысуға дейін барды.
– Міне, менің сөзімнің дәлелі – деді сонда Аджмал. Әр ғалымды тек өз айтқаны мен тұжырымы ғана толғандырады. Ақиқаттың оларға тіпті де қажеті жоқ. Сондықтан олар басқа адамдардың іліміне де солай қарайды. Көзің тірі болса, тұншықтыруға әрекеттене береді. Ал сен өлген соң, олар сенің еңбектеріңнің білгірі болып шыға келеді. Олардың қолынан келетін жалғыз нәрсе – өз ара бәсекелесу және өздерінен зердесі үлкенмен күресу.