Сәлам, укучы!
Искиткеч кобалар турында өченче һәм соңгы бүлектә мин сезнең игътибарыгызга Ирландия атларын яки, шулай ук, чегән атларын китерәм. Бу ток тышкы кыяфәте һәм төсе белән шулкадәр гаҗәп, битараф кала алмый!
Бу хикәя бик гади башланды. XV гасырда Британия утрауларында сыбызгылар барлыкка килгән, ләкин хәзерге вакытта чын лагерьлар XIX гасыр урталарында гына барлыкка килгән. Сер түгел, сыбызгылар өчен ат гаилә әгъзасы диярлек. Балачактан ук балалар бу хайваннар белән бергә яшәргә, аларны хөрмәт итәргә өйрәнделәр. Әлбәттә, иң кыйммәтле атлар да сыбызгылар кулына төшмәгән. Мөмкин булса, иң эффектив һәм югары тарту шәхесләре сайланды. Узган ел уртасында гына "төсле" атлар югары җәмгыять белән модадан чыкканнар, һәм бу "никахны" цыганнар сатып алган. Беляликля, ясасян ширкятляр вя чюкцнтцляр чятин щяйата кечирилмиш хястяляр иля баьлыдыр. Укыту системасы мөһим роль уйнады. Мәсәлән, еш чыдамлык күнегүләре калкулык башына йөгерде - арзан һәм шат. Perhapsәм, мөгаен, чыдамлык - цыган кобаларының зәгыйфь ноктасы: спринт чабышлары алар өчен түгел.
Табигый, цыганнарның яшәү рәвеше бер үк токым булдырырга мөмкинлек бирмәгән. Икенче бөтендөнья сугышыннан соң гына без бүген күргәнчә, кабак чыга башлады. Токым ясаганда, фризларны аякларда, куак куак койрыкларында һәм манеда тоту бик кирәк иде. Ләкин шул ук вакытта максат - акчаны экономияләү өчен атларның зурлыгын киметү иде (әйе, кечкенә хайваннар зурлардан азрак ашыйлар). Бу максатлар өчен гакне токымының понилары булган цыган атлар белән кушыла башлады. Алар үсешне генә түгел, "шома" аякларны да мирас итеп алдылар - эксперимент уңышсыз калды. Аннары, Уэльс коблары һәм пони Дейл һәм Фелл сайлау эшенә кертелде. Менә хәзер алар кирәкле нәтиҗә бирделәр: киң скелетлы кечкенә ат, карак һәм карпаль буыннарыннан аякларга бай "пумала". Токым вәкилләре бик тарту, мусулист. Группа еш кына тартыла. Токымның аерым "быргы картасы" шиксез күләгәсез мане һәм койрык дип аталырга мөмкин. Магистраль һәм аяк төбендә генә таралган таплар өчен алар хәтта аерым исемнәр уйлап таптылар: хуш ис һәм сплэш (спрей), махсус төс таләпләре булмаса да.
Ирландиягә килгән атларның язмышы бераз башкачарак иде, алар әле дә бер токым булып саналалар. Алар саф токымлы атлар, пони коннемара һәм Ирландия җиһазлары белән яңартылды. 1996-нчы елда цыган атлар өчен беренче стандарт, шулай ук беренче гыйбадәт кылучылар җәмгыяте барлыкка килде. Шул вакыттан алып, бу атлар бөтен дөньяда җанатарлар, яңа чаралар һәм күп исемнәр алдылар. Мисал өчен, АКШта, алар 1996-нчы елда, ванерлар дип аталдылар, һәм Германиядә һәм Нидерландларда алар тинкер булдылар (монда алар махсус дивизия алдылар һәм алар өчен таләпләр катгый). Токымга багышланган зур җәмгыять Европа, Америка, Австралия һәм Яңа Зеландиядә барлыкка килгән. Аларның күбесе студентлар китабына керер алдыннан атларга генетик анализ ясыйлар.
Хәзерге чынбарлыкта тинкерлар (яки нинди исемне өстен күрәсез?) Төрле ат спорты өчен искиткеч бизәк. Алар әле дә авыл хуҗалыгында кулланыла - йөкне беркем дә юкка чыгармады. Моннан тыш, алар үзешчән һәм балалар спортында үзләрен бик яхшы күрсәтәләр. Монда токымга хас сыйфатлар, мәсәлән, басынкылык һәм югары акыл. Ләкин, алда әйтелгәнчә, чыдамлык тинкер көчләренә кагылмый. Кызганычка каршы, чыпчыкның "визит карточкасы" булган матур щеткалар, шул ук вакытта, аларның "Ахиллес үкчәсе". Мондагы проблема таралу гына түгел, беренче карашка күренгән кебек. Аяклардагы озын чәчләр белән дымлылык гөмбә һәм паразитлар өчен бик яхшы урын. Шуңа күрә матур аяклар икеләтә игътибар таләп итә. Бу искиткеч тинкерларга бирелә торган бердәнбер авыру түгел: еш очрый торган авырулар исемлегенә прогрессив хроник лимфедема, дерматит керә. Ярый, без каракларга сәламәтлек, аларның хуҗаларына сабырлык һәм көчле тараклар телибез.
Шулай итеп, бу искиткеч җан ияләренә без трилогияне бетерәчәкбез. Ләкин әле бик күп токымнар бар, без кабат очрашканчы!
https://zen.yandex.ru/media/tvoya_poroda/koby-chast-3-irlandskie-5ecbba3dcc2a8a22b48720c0