Чехия рәссамы Альфонс Муча картиналарында күзләр өчен дулкынлану
Бу рәссамның исеме белән таныш булмасаң да, аның әсәре син, мөгаен, танышкансыңдыр. Альфонс Муча - заман кешесе, реклама плакатларыннан картиналарга, эчке һәм архитектура, бизәнү әйберләренә таралган сәнгатьтә махсус стиль тудыручы. Аның картиналары тату рәссамнар, шулай ук тире эшкәртүдә катнашучылар арасында аеруча зур ихтыяҗ - күз аның рәсемнәренең иелүләре һәм бөдрәләре буйлап йөрергә бик шат.
Альфонс Мучаның бөтендөнья данының тарихы очраклы рәвештә башланды, аны язмыш бүләге дип атарга мөмкин.
Ул вакытта Парижда Сара Бернхард йолдызы күтәрелде.
"Singingырлый торган йолдызлар тавышы белән искиткеч җан иясе" - Бернард Оскар Уайлд Сара турында шулай әйтте.
Сара Бернхардт үзенең спектакле өчен плакатка заказ бирергә тиеш иде, ләкин полиграфиядә беркем дә юк диярлек - бу Раштуа бәйрәме, Раштуа бәйрәме иде, һәм барысы да бәйрәмнәрен гаиләсе белән үткәрү өчен өйләренә кайттылар. Альфонс Муча ул вакытта дуслары кушкан карикатура өстендә эшли иде. Сара Бернхардның сайлау мөмкинлеге юк иде, һәм ул заказны башлап җибәрүчегә бирде. Бу эшнең җаваплылыгы һәм мөһимлеге хисе, Альфонс Муча барысын да югары дәрәҗәдә эшләргә тырышты. Матбугат чикләре элек полиграфия ташы белән чикләнде - Альфонс Муча рәсемнең ике фрагментын берләштерү идеясын уйлап тапты, шуннан соң ул 2 метрга якын плакат ясый алыр иде. Рәсем кеше биеклегендә алынган, һәм Альфонс Муча плакатлары янындагы урам буйлап йөргәндә, Гисмонда, Медея һәм Леди сезнең янда камеллия барлыгын сиздегез.
Art Nouveau стилендә кеше юк кебек, ә композициядә булса, ул һәрвакыт арткы планда. Рәсемнең үзәгендә һәрвакыт хатын-кыз тора - аның силуэты ефәк, алтын, мул чәчәк һәм җиләк-җимеш белән капланган. Нечкә шома сызыклар, тукымаларның йомшак катламнары һәм чәчләре үз бизәкләрен ясыйлар - Art Nouveau беркайчан да романтизмга якын булмаган.
Альфонс Муча лаеклы танылу һәм күптән көтелгән дан казанды. Ул театр, полиграфия заказы белән сугарылган, косметика, тәмәке, тәм-том һәм шәрабның реклама плакатларында бик күп эшләгән.
Тамашачылар чебеннәр эшенә ошады, җанатарлар урнаштырылганнан соң плакатларны ерттылар, тәнкыйтьчеләр алай булышмасалар да, еш кына аның картиналарын мыскыл иттеләр, ләкин алар тәнкыйтьчеләр. Шулай итеп, сәнгать әсәренең төп максаты ирешелде - ул тамашачы игътибарын җәлеп итте!
Заказлар ярлылыктан котылырга рөхсәт иттеләр, ләкин рәссам матур картиналар гына түгел, ә хыялланган. Ул үзен ялгыз халык дип саный торган ватандашлары, славяннар язмышы турында борчыла иде.
Аның эшендә Россиягә һәрвакыт махсус урын бирелгән.
1922 елда - "Помгол" халыкара җәмгыяте оештырган Идел төбәгендә ачлык ("Ачларга булыш!"). Альфонс Муча алдагы әсәрләре белән кискен капма-каршы рәсем ясый.
Аның картинасы кешеләр йөрәгендә яңгырады - якынча 400 Чехия гаиләсе ач качакларга сыену теләге белән килде. АКШ һәм башка Европа илләре шундый ук тәкъдимнәр белән килделәр - Германия, Бөек Британия, Польша, Болгария, Голландия, Төркия. Идел төбәгендәге балалар ачлыктан коткарылды - аларны санаторийларга һәм шәхси йортларга җибәрделәр, бер елдан соң алар өйләренә кире кайта алдылар.
***
Шулай итеп, бер көнне хатын-кыз тәненең матурлыгына гашыйк булып, бер рәссам бу дөньяга шулкадәр матурлык кертә алды. Аның стиле уникаль һәм җиңел таныла - һәрбер әсәр иҗат итүченең автографы, нәфис һәм камил, без сокланмыйбыз.
Игътибар өчен рәхмәт!
https://zen.yandex.ru/media/antilapka/muha-kak-epoha-5ded62433642b60db9e796c9