Эддик мифологиясендә Гроа - Волва, сейдны дәвалаучы һәм оста. Бу Аурвандилның хатыны, ул Скандинавия эпосында мифологик персонаж дип атала, ләкин немец чыганакларында ул тарихи шәхес - Ломбард кенәзе Аурвандил Кыю.
Гроа исеменең тәрҗемәсе билгеле түгел. Э. Бакча, Скандинавия мифлары һәм легендалар сүзлегендә, гроа сүзен Иске Норседан "үсү" яки "үсешне алга этәрү" дип тәрҗемә итәргә тәкъдим итә. Свипдаг җыры контекстында мондый аңлатма логик булып тоела, ләкин ул Торны дәвалау мифында чагылмый.
Вөлва Гроа Кече һәм Өлкән Эдда, шулай ук Саксон Грамматикасының "Дания актлары" нда искә алына. Моннан тыш, Грамматик мифологик герой түгел, ә чын хатын-кыз Грам (Даниянең легендар хакиме) аның ихтыярына каршы кияүгә чыгарга теләгән гиганттан коткарган.
Стурлусонова Эдда Гроаның "Шигырь теле" өлешендә ул Джотун Хрунгнир белән Тор сугышы мифы белән бәйле. Тор һәм Тальви Хрунгнирны үзенең голем карчыгы белән җиңгәннән соң, Одун коралының кисәкләре, сихерләнгән үткен, Один улы башында калды. Гроа Торга ярдәм итә алган һәм дәвалау тылсымы ярдәмендә фрагментларны чыгара алган.
Гроа сихерләгәндә, Тор үзенең маҗаралары турында сөйләде һәм Аурвандилны искә алды. Ул Аурвандилга Эливагарны кичергә булышты һәм гомерен саклап калды, диде. Аурвандилның Гроа ире икәнен белмәгәнгә, Велва аны күптән үлгән дип саный. Яхшы хәбәрне ишетеп, Гроа сихерне артык хисләрдән өзде, шуңа күрә Торның башында кискенләштерүче берничә кисәк калды.
Вөлва "Свипдаг җыры" циклына кергән "Күрүче Гроа" җырында искә алына. Ике поэтик тексттан торган бу цикл XVII гасырның берничә исемлегендә табылды һәм алар арасында озак вакыт семантик бәйләнеш булдыра алмады.
Гроа образы контекстында циклның икенче җыры гына кызык, ул некроманизм практикасын турыдан-туры тасвирлаучы берничә әсәрнең берсе (барлыгы алты шундый җыр билгеле). Songырның сюжеты буенча, Свипдаг әнисе Гроаны үлгәннәр дөньясыннан кире кайтара, һәм ул аңа булыша. Шул ук вакытта, Гроа үзе турында улыннан бу турыда сораган - ярдәм кирәк булганда аның белән элемтәгә керегез.
Свипдаг әнисе белән аның җеназа тавында аралаша, үлем алдыннан аңа кушканча. Ул Гроага үги ананың аңа зарар теләвен һәм Менгольдны эзләргә җибәрүен, аның белән язмыш белән мәшгуль булуын, ләкин кайда урнашуы турында беркем дә белмәвен әйтә. Deathлемнән соң күрү сәләтен югалтмаган Вөлва, Свипдаг юлы озын һәм авыр булачагын әйтә. Аннары Свипдаг Гроадан аны юлда яклавын сорый һәм ул аңа тугыз сихер әйтә.
Гроа үзенең сихерләрендә буран алласы Ранны, диңгез ван Нюрдның хатыны, Велва Урд һәм башка мифологик персонажларны искә ала. Ул салкыннан саклый, богаулардан арынырга, дошманнарны тынычландырырга ярдәм итә. Songырның финалында Гроа Свипдагның куркырга тиеш түгеллеген әйтә. Әгәр дә ул бу сихерләрне исенә төшерсә һәм "әнисенең йөрәгендә үле килешү" булса, аны бәхет көтә.
С.Свириденко, Эдда Өлкәннәргә аңлатма биргәндә, Гроа сихерләре булган тугыз строфаның, күрәсең, Оккульт мәгънәсенә ия булуын күрсәтә, Speгары Сөйләмнең унсигез орфографик строфасына охшаш. Тикшерүче ике эпизодны Гидо фон исемлегенең соңрак ясалган әсәрләре белән бәйләргә тырыша, ул текст текстын бик үзенчәлекле аңлатты, ләкин, кызганычка каршы - һәрвакыт диярлек нигезсез.
С.Свириденко шулай ук некроманси тантанасы урыны турында мөһим күзәтү ясый. Свипдаг Гроаны үз биеклегендә генә түгел, Вөлва җырында "изге таш" дип атый. Свириденко тәкъдим итә, без зур күмү ташлары турында сөйләшәбез, алар Скандинавиялеләр традицион рәвештә күмүләр өстенә куйганнар.
"Күрүче Гроа" җырының унөченче строфасы игътибарга лаек, анда ана улына сихерчеләрдән саклый торган сихер әйтә. Дүрт оригиналь кулъязмада (TSB A 45, DgF 70, SMB 18, NMB 22) монда "кристен" сүзе кулланыла, бу сүз "христиан сихерчесе" дигәнне аңлата. Кайбер белгечләр моны соңрак кулъязмалар авторлары сукыр кабатлаган тип дип саныйлар. Ләкин башка Скандинавия галимнәре монда хаталар юк дип саныйлар, чөнки безгә килеп җиткән исемлекләр, мөгаен, урта гасырлар чыганагыннан күчерелгән, ул вакытта христиан дине Европа төньягында христиан диненә шикләнгән вакытта. Шуңа күрә, Гроа үз улын "христиан тылсымыннан" саклый.
Чыганак
YouTube каналы
ВК төркеме
Пикабу блогы
https://zen.yandex.ru/media/daymonri/zaklinatelnica-groa-5ee288dad8a44554804fffec