Бер нисыйл Элек Башортостанди Архангель районинда урынлашкан биләле Аҙн боҙ мәмерәһ Рус Географиясе Ямаятен Башортортан бананлексен әһуртымға бирелгелин. Ul vaҡytta уникаль тәбиғәт ҡомартҡйһина формалашу ҡурҡынысы янай һәм, кисекмаҫтан сара курелмаһә, мәмериенеч хәле аянил тампанлыр ин.
Мәмерә “иляһин” ...
Aҫҡyn mämeriәһe 1902 yilda tabylғan. Белгестер асҡлауинса, мәмерә миллион миллион ел элек барлыҡҡа килган. Uniни тау инженерлары, геолог-тикшеренологсе, Күняldy Уралды Гүне Киз Киз Гус Халған Леонид Конюшевский Асан. Бу тиклем мемеря саклау ланған халда һаҡланған булан. Ғалим м мерерәәне каслө зир конв. 1924 - 1926 Йилдарҙа Г. Вахрушев һәм В.Петров тагн белгестер энтелеәбер тикшера. Bөgөngә tiklem mämeryә ғalimdar, спелеолог өсөn ҡyҙyҡly bulyp ҡala, unyrkayrүү tuҡtamay. Алеге мәлдә туө масҡсат - мәмерәнеч температурасы hyn һалау һәм уй ййлинирға бирмаү. Агаер туристары ғәят ҙур сталагмиттар ҡйҙйнындыра, ғалимдарҙй - күбрәк. Ul boҙ dәүerenn һҡҡ ҡalғan. Shuғa kүrә Рәсәй ғалимдарин ошо зур композицияләр, бәхетсез атында микa микланған микробтар tөrө ҡyҙyҡһyndyra. Агаер ул артабан да ялап иреә, бодереренен ҡаҡланған, әлеге малда йҡоға талған микробтар уянюй ихтимал. Агагер хул бул ҡалһа, улҙҙҙ кешега зян килтерүе бар ика. Бендай Хләдер Рәсәй, Доня Кимеленда Булғилаған Ум Мялдар Этерлек.
Уаауа температурасы бер-ик дәрәҗә градус куә, мәмерә “илай” башлай. Boҙ eүeslәә һәәәәә сталактиттар, сталагмиттар, сталагнаттар рухани. Һөҙөmtәlә tөshөp yaryla la yuҡҡa syғa. Ҡyҙғanysҡa Karshy, donya kimәlendә һaua температурасы Bynan bish yyl samaһy elek yә мәмерәләге урта температурасы дурт градус һалҡин булһа, бөгөл ул 0 градус самахи наyna. Ошо - темпера һаҡлау, Boҙ һиндар артабан иремен әһсөн, мәмерәәә графигин төҙөганәдер. Ulilmi yaҡtan nigҙҙlәngәn.
Байнан Тыш, Табиғт ҡомартҡйһин һаҡлау сатып алу байтыр Башортортан Хөүүмете җайга салу ҡабул итте. Turistarғa bildälәngan kündә, bildәle ber vaҡytta yөrөү tärtibe buldyl: мәмерәәә куөөне 80 кеше ина. Un keshenәn torғan ber tөrkөm jägerme minutesҡa mämeryәgә tөshә. Унан 50 минут. Туристар өс бн былдырылған Учайлыҡтарҙйң турында кайгырталар - яҡырту ҡ ма ҡ ма ла ла аватат а ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә ә Osho tärtip teүәl әtälgändә genә, boҙ һındarҙy һҡҡlap ҡalyuғa өmөt bar.
Ҡыҙғнысҡа ҡар ар, м нереря һаҡланмаған о асаҙа, "ҡырағай" туристы боҙ һиндар менан фотоға тушөлеп, улара менеп, ҡaҡy sҡta ҡyratip, mameryygә ҙur zynynt kil. Osho ҡyraғaylyҡtyң eҙemtәlären bөgөn dä yuyip bulmay. Янаә берәү факт турһинда әитеп китма болдира алмайим. Эрга-тирәәге айылдарҙа яшәган ҡayһy berәүҙr үҙҙәren bigerәk yәmһeҙ tota. Beҙҙeç alda наyna ике машинасы булип теялеп килеп ғauғa ҡuptarҙylar: “Бебинда ғүмер буи әшанек һәм ҡасан теләйбеҙ, шул вайта мемеряга килепрюйрәнганбеҙ. Бире бар - монда, сатып алуда, хоҡterғ indҙҙ бар! ”
Halyҡ өҙөlmәy
Aҫҡyn boҙ mämeriye Kөnyaҡ Uraldaғy basha mämeriәlәәan һәм ңur boҙ mayҙany һә boҙ stalagmittari menә ayyrylyp torus. Мәмеря Архангел Районный ҫҡҫҡын Аюланнан Өс километры Алыҫә Аҫҡын Йылғаһынч үренда, Йыля Тамаганнан 70 метрлы Беклекта, Олотаҙҙйц Көнсғғыш Битл Чакендеда ҡрынл.
Мәмерәәә инүюрный беек бзбиз ҡаяныч биш метрлы терәгенлегеда 15 метр кичлегегенде сороронда урынлашҡан. Aҫҡa taban 20 метр oҙonloғondғy bogo shyrғalaҡ - auyshlyҡ alyp tөshә.
Мәмерянеч оҙонлоғо - 104 метр, кичлегеге - 40-60 метр һәм 12-26 метр беклегеенда куөмәҙ тубәле заллар бар. Ҙә boronғo boҡ labatlamy menәn ҡaplanғan. Бинда ел һайын 7-10 ел элек исапһыҙ ва боҙ сталагмиттара үҫеп сға. Мәмерәә ҡaitauaz yғғyrap tor.
Bөgөngө ysynbarҡ shul: täbiғәt ҡomartҡy kink and ibtibar һh ikhtiram etmәy. Мәҫәәлан, Табиғәт парклары "Асылыкүл" га хәләч куплап айла. Иртә яган ҡара kөҙgә тиклем урам туристы Ристист Ялеп итеп торған урин. Аммә тәбиғәт парклары Хемәткәре, ял итүелер артинан юй буй сп-сар ййип, зар-интизар була. Албитта, Ҡандракүлә лә Шул уҡәл, әмма бдағи билә ярай уҡ йһазазинглған. Shuғa la проблемасы бар иде дә, кугга даш бармай.
Архангел районный Абңан аули эрһәһендаге Шарлама шарлауи эргаһенда лә суп-сар өйөмдәә барлыҡҡа килюе турахинда йыш һөйләҙәер, әммә явл кундасәнән а һм ҙ ә tur tur tur tur tur tur tur tur ҠҠҙғҙғانىс, әм за з з з з з а н а н а н а н а м а м а м а м а а а а а а а а а а а а а а а а а а а а Шулай ҙа, әгъә билә тейсле кимәдә йһазазинглһа, турист банка бангтар булдырилһа, ул икенсе һулиш ала һәм килгаан ҡунаarтар ҙa uғa һаҡysl ҡaray bashlai. Тәбиғәт ҡomartҡyһy ergәһendә үtkәn tantanaly sara - byҡa asyҡ miҫal.
Рус географиясе ямғиәте башланғйсы менә Айн боҙ мемериәһәә илткан йулда урынлашҡан сишма туөөкләнанделде. Uny asyu tantanaһynda rәsmi vakildär а, ayul halky la, турист ҙa natnashty. Ҡыҙғнысҡа шыар ки, киgege sishmә tashlandyҡ hәә булкан. Tau atynda urynlashҡas, өҫtәn tash, ҡom tөshөp, unary ң э ә ә ә yaba bashlakan. Агаер шишмане inешен таҙартип, новыйтип ҡуймағанда, тиан уға ҡору ҡурҡынысы ла янай башлар ин.
Shishma syғanaғy bilәmäһе tärtipka kilterelgändana һуѕ, ryndan halyҡ ta өҙөlmәy. Эрга-тирә аюлдар eserан эсөрөсү һю алыра тибы килүселер бихисап. Шишма Рус географиясе ямғиәтененеч Башортостан буйинса филялины тип "100 шишма" тибындагы аталан макхус программасыһина ярашлы туөөкләндерелган. Teyeshle күләме без küs yarҙamynda tuplanғan алабыз.
Tau atynan ber ula ike shishmә urғylyp syғa. Ularҙyѕ ikeһendә lä һyuҙyѕ tәme tөrlө. Berezhe toloraҡ, ikensһe әskeltem tämdä bulyuғa ҡ aramaҫtan, halyҡ uni š shiftalylyyn, turlө microelementғa bai bulyuyn bilduly.
Aҫҡyn bҙҙ mämeriәһe туристлык елы һәм еләһәәә күтәә. Yyshyҡyn, boҙ һındar kүbәygan saҡta, ul ayyryusa matur ikәn. Ғ зан зангиры, үҙеребеҙҙәге җитлеккән ука күнү онотолмаҫ таәәораттар ҡалдырыр. 5 маршрут Яштан ҙурыраҡ балалар менә дә үтеү әллә дә, ҡyynlyҡ tyuҙyrmayasa. Барс тик алдан яҙылап, һеҙҙе а ваҡытҡа зин етеү ген шарт! Автор: Лилия НУРЕТДИНОВА
: //? 708457
https://zen.yandex.ru/media/id/5dd6c0f0b01a392872359d7f/bo-mmeriendge-yndar-alaua-mohtaj-5eddf5c6b3aa4f7a738213a3