Европа хуннары телендә бик күп нәрсә калмады. Без ике төрле сүз генә беләбез. Аларның беренчесе - Хунник лидерларының һәм кабилә башлыкларының шәхси исемнәре: Баламбер, Блед, Атилла, Эллак, Эрнак һ.б. Икенчесе - Паниус Византия вәкиле Приск үзенең дипломатик сәяхәте вакытында ишеткән көнкүреш әйберләре: страва (җеназа мәҗлесе), бал (әйбәт, бал), камос (арпа эчемлеге).
Бу артык күп түгел, бигрәк тә исемнәр, күрәсең, немец нигезенә ия, һәм эчемлекләр һәм йолалар һәр славянга тәрҗемәсез аңлашыла. Шуңа да карамастан, монголоид хуннары, традицион күчмә культура вәкилләре, әлбәттә, Европа халыклары белән тыгыз бәйләнештә булмаганнар, ләкин ерак Азиядән килгәннәр.
Тарихи традиция буенча, алар Хунну кабиләләре токымнары, безнең эрага кадәр VII гасырдан алып III гасырга кадәр Кытай чикләренең төньягында адашканнар - безнеке. Бу шулай ук безнең өчен кызыклы чорда күчмә аристократиянең күмелүен генетик тикшеренүләр белән раслый. Ләкин, килеп чыгышын аңлауда төп нәрсә. Тел һәм яшәү рәвеше алып була.
Хәзер бармакларда аңлатырга кирәк. Anyәрбер җитәрлек зур күчмә дәүләт бик этник яктан катнаш халыкка ия, һәм, гадәттә, доминант клан, алар предметларның күпчелегеннән аерылып торырга мөмкин. Күрәсең, Азия хуннары төрекләр булмаган, ләкин алардан Теле кабиләләре нәселеннән булган, һәм алар нигезендә төрекләр нәселеннән булган. Өч ярым гасыр Хунник империясенең җимерелүе белән Төрки Хаганат күренеше арасында үтте.
Күпчелек кытайлар безнең өчен хунник телендә рифма саклап калдылар, бер күчмә кенәзнең икенчесенә каршы кампаниясе турында сөйләделәр. Андагы барлык сүзләр, әлбәттә, төрки яки төрекләштерелгән Иран. Usәм Усуннарның көнчыгыш скифлары белән шура-мура төзер өчен бернәрсә дә юк иде!
Монголлар турында. Традицион рәвештә аларның ата-бабалары - Сянби кешеләре, алар кытай ярдәме белән б. Э. II гасырында хуннарны җиңгәннәр. Бу егетләр Данху кабилә союзының фрагменты булган, б. Э. К. 150 ел. Хәер, алар чын хуннар түгел, ә яулап алынган кабиләләрнең берсе.
Хәзер әйдәгез Европага тиз алга барыйк. Әлбәттә, хуннар кырыс егетләр иде, ләкин Рим пехота һәм варвар кавалерия комбинациясе аларга Каталан кырларында җиңелергә мөмкинлек бирде. Атилла, мөгаен, җиңүне җиңүгә әйләндерер иде, ләкин ул үз туенда яши алмады.
Ordәм урдасын үзара бүлешкән уллары, немец союздашлары белән тиз арада пи булдылар һәм җиңелчә ярылдылар. Алар безнең өчен кызык түгел. Ләкин Хунниклар берлегенең бер өлеше, Кара диңгезгә күченгән Кутригурлар һәм Утигурлар болгар кешеләрен тудырдылар, аларның токымнары хәзерге татарлар һәм чувашлар. Бу һәм башкалар, әлбәттә, төрекләр.
Шулай итеп, хуннарның идарә итүче кланы яки аларның көнчыгыш алгы өлешләре сирәк очрый торган милләттән булса да, аларга буйсынган урда бөтенләй төрекләр иде. Яисә төрекләр, мөгаен, чөнки бу исем VI гасырда гына барлыкка килгән.
Төрки Каганатка нигез салучы Бумин Каган, Атилла вакытсыз үлеменнән 37 ел үткәч туган. Алар вакыт һәм меңнәрчә километр белән аерылсалар да, мөгаен, ике җитәкче, бөек Тенгри белән бергә күренсәләр, бер-берсенә әйтер сүзләр табарлар иде.
https://zen.yandex.ru/media/centralasia/gunny--eto-tiurki-ili-mongoly-5ed67541ed33733a3932c5b6