Игътибар ителә, кешеләр бу өч төшенчәне бутыйлар, сөйләшүгә буталчык кертәләр. Шуңа күрә мәкалә алар өчен. Бу аеруча Кырым Россия территориясе булып киткәч һәм ярымутравның темасы күпчелек медиа материалларга һәм кухнядагы сөйләшүләргә багышланды.
Титулдагы кебек тәртиптә башлыйк.
***
Кырымнар - Кырым ярымутравында яшәүчеләр, ягъни Рәсәйнең 26-нчы хисабы, аның составында Республика. Хәзерге вакытта биредә төрле милләт кешеләреннән 2,3 миллион кеше яши: руслар, украиннар, Кырым татарлары, татарлар, Беларусия, әрмәннәр, азәрбайҗанлылар, үзбәкләр, молдавиялеләр, яһүдләр, кореялар, греклар, поляклар, сыбызгылар, чувашлар, болгарлар, немецлар, мордовлар. , Грузиннар, Төрекләр, Таҗиклар, Мари һәм башкалар - бик аз.
Милләтләрнең югарыдагы вәкилләренең барысы да Кырымлылар. Ягъни, Кырым халкы, этник чыгышына карамастан. Гражданлык буенча!
Шуңа күрә, Кырымлылар иң күп дин дип саныйлар.
***
Ләкин дәвам итегез. Кырымнар - Кырым ярымутравының җирле кешеләре, бүгенге көндә Кырым татарлары исеме белән танылганнар. Алар Кырымда гына түгел. Ләкин бүтән илләрдә барлыгы ярты миллион кеше яши. Алар, мәсәлән, Идел татарларының туганнары кебек төрки телдә сөйләшәләр. Бәйсез халык буларак, алар Кырымда төгәл формалаштылар, шуңа күрә алар автохтонлы халык.
Нигездә, алар сөнни ислам динен тоталар, үзләренең Кырым татар телендә сөйләшәләр.
Кырымнар - бу термин бик озак кулланылган. Ләкин ни өчендер Совет чорында "Кырым татарлары" еш кулланыла башлады. Хәзер алар әкрен-әкрен моннан читкә китәләр, аларны Рәсәйдән килгән гади татарлар белән бутамас өчен, бервакыт Баку татарлары (Азәрбайҗанлылар), Енисей татарлары (Хакасслар) һ.б.
***
Крымчаклар - Кырым ярымутравы территориясендә барлыкка килгән берничә кеше. Алар төрки телдә сөйләшүче төркем телендә сөйләшәләр, ләкин шул ук вакытта ул бәйсез. Менә ул шулай дип атала - Крымчак теле.
Крымчаков бөтен дөнья буенча якынча 1200 кеше. Моннан тыш, Кырымда 200 дән артык кеше яшәми. Калганнары Израиль, Украина, АКШ, Uzbekistanзбәкстан һәм Казахстанда.
Бервакыт, күпчелек Крымчаклар ачык сәбәп аркасында Израильгә күченделәр: озак вакыт алар үзләрен Талмуди Яһүди дип атыйлар һәм катнаш яһүд-төрки чыгышлары вәкилләре.
Крымчаклар яһүд динен кабул иткән төрекләр дип санала.
Тагын бер фикер бар - бу төрки телгә күчкән иң борынгы яһүд халкы.
Мөмкин булганча, хакыйкать кайдадыр. Галимнәр испан һәм португал яһүдләренең (Сефард), Centralзәк Европа һәм Көнчыгыш Европа яһүдләренең (Ашкенази), һәм, әлбәттә, борыңгы иммигрант төрки халыкларының - Огузес, Кипчак һ.б. каннары Крымчак тамырларында агуларын ачыкладылар. Шулай ук танылган хазарлар крымчаклар формалашуда үз ролен уйнаганнар - яһүд динен рәсми кабул иткән һәм славяннар җиңелгәч эзсез югалган төрки халык.
Әйткәндәй, Кырымлылар үзләрен "Израиль балалары" яки яһүдләр дип атарга яраталар.
Сезгә мәкалә ошаса, бармагыгызны куегыз, язылыгыз!
https://zen.yandex.ru/media/etnofil/krymchane-krymcy-krymchaki-v-chem-otlichie-5e9a797b9f08a352d3c4343f