Bugungi biznes hamjamiyatida “Lean startup” metodiga dastlabki bosqichlarda zaif, ammo istiqbolli biznes gʻoyalarini muvaffaqiyatli amalga oshirish usuli sifatida qaralmoqda. Ish olib borishning ushbu noodatiy usuli oʻziga xos prinsiplarga ega va koʻp jihatdan qayta aloqaga tayanadi.
“Lean startup” atamasi, xalqaro biznes olamida taniqli tadbirkorlar Erik Ris va Ash Mauryalar ushbu metodikani oʻz kitoblarida tavsiflaganlaridan keyin, ommalashdi. Endilikda ushbu mualliflarning gʻoyalari va tamoyillari tadbirkorlik sohasida faol qoʻllanilmoqda, shuningdek, koʻplab mutaxassislar tomonidan biznesni tez boshlash va iqtisodiy zararlarni minimallashtirish imkoniyati sifatida tavsiya etilmoqda.
“Lean” startapi biznesning kelajagini taʼminlashning eng yaxshi yoʻli sifatida namoyon boʻlmoqda. Ehtiyotkorona startap bir necha mashhur metodologiyalarga, shu jumladan, “Bootstrapping”(biznesni minimal sarmoyalar bilan boshlash), “Customer Development” (isteʼmolchiga yoʻnaltirilganlik) va zamonaviy iqtisodiyot konsepsiyasiga asoslangan.
Ushbu startap konsepsiyasi
XXI asrda biznes yuritishning anʼanaviy usullari har doim ham ish bermayapti. Uning ustiga bozor ham tez rivojlanmoqda, yangi “oʻyinchilar” paydo boʻlmoqda.
Agar zamonaviy tendensiyalardan qolib ketsangiz, mahsulot talabga javob bermay qolishi va yangi boshlagan biznesingiz muvaffaqiyatsizlikka uchrashi mumkin. Bu hol yuz bermasligi uchun mavjud kamchiliklarni vaqtida aniqlash va ularni yoʻq qilish muhim. Mahsulotni ham doimiy ravishda sinash va maqsadli auditoriya talablariga binoan yangilab turish kerak.
Biznesni ehtiyotkorona boshlash va rivojlantirish usuli 2011-yilda Erik Ris tomonidan shakllantirilgan. “Lean” metodologiyasi yangi mahsulotlar, xizmatlar, gʻoyalarni taqdim etishdan oldin ilmiy yondashuvlar yordamida mablagʻlar va resurslarni aniq maqsadlarga ehtiyotkorlik bilan sarflashni nazarda tutadi.
Boshqacha qilib aytganda, avval asosiy gipoteza shakllantiriladi, uni sinash va natijani baholash statistika va boshqa omillar yordamida amalga oshiriladi. Agar gʻoya muvaffaqiyatli boʻlsa, uning koʻlami kengaytiriladi. Metodologiyaning oʻziga xos xususiyati - bu biznes loyihasidagi doimiy innovatsiyalar.
Erik Ris muvaffaqiyatsizlikka uchragan koʻp loyihalar ikki sababga koʻra ish bermaganini aniqlagan.
- Loyiha klassik usullari boʻyicha, standart vositalar roʻyxatidan foydalangan holda amalga oshirilganda: biznesni rejalashtirish, iqtisodiy hisob-kitoblar, bozorni oʻrganish, biznes strategiyasini ishlab chiqish;
- Ishni boshlash paytida biznesning innovatsion vositalarini ishlatmaslik va korxonani koʻr-koʻrona rivojlantirish.
Erik yosh startapchilarga biznes loyihalarini boshlashning yangi usulini taklif qildi. Metod quyidagi asoslarga tayanadi:
- biznes modeli (biznesning umumiy faoliyati haqidagi qisqa tasavvur)dan foydalanish, biznes gʻoyasining kuchli va zaif tomonlarini aniqlash va uning oʻsish vektorlarini belgilash;
- maqsadli auditoriya va mijozlarning fikrlari;
- moslashuvchan mahsulotni ishlab chiqish, uni sinash va mavjud mijozlarning talablariga muvofiq oʻzgartirish.
Shuni tushunish kerakki, birinchi ishlab chiqarilgan mahsulot muvaffaqiyatli boʻlmasligi mumkin. Ammo siz undan voz kechmasdan, hal qilinishi kerak boʻlgan kamchiliklarni aniqlashingiz zarur.
Biznes modelini dastlabki sinovdan oʻtkazish va modernizatsiya qilish jarayoni uning gʻoyasini shakllantirish va rivojlanish bosqichida boʻladi. Ushbu sinovlarni keyinchalik ham maʼlum davrlarda oʻtkazib turish kerak. Bundan tashqari ishlab chiqarilayotgan mahsulot/xizmatni rivojlantirishning bir necha yoʻllarini ham oldindan oʻylab qoʻyish muhim.
Mahsulotni modernizatsiya qilish jarayoni toʻgʻri yoʻlga qoʻyilishi va oʻzgarishlar isteʼmolchining talabiga javob berishi uchun auditoriya bilan aloqani mustahkamlash va xaridorlarning xohish-istaklariga amal qilish kerak. “Lean” startapi strategiyasi tendensiyalarni kuzatishni talab qiladi va isteʼmolchilar auditoriyasi bilan birgalikda mahsulotning yangi versiyalarini ishlab chiqishni oʻz ichiga oladi. Bunday yondashuv, ayniqsa, biznesni kengaytirish vaqti kelganda foyda beradi. Chunki siz mijozlar xarid qilishni xohlagan mahsulot haqida aniq tasavvurga ega boʻlasiz.
Shunday qilib, “Lean” startapi mijozning taklif etilayotgan mahsulotning ishlab chiqarilishiga boʻlgan taʼsirini oʻz ichiga oladi. Maqsadli auditoriya bilan doimiy aloqa potensial xaridorlarning sodiqligini taʼminlaydi. Ehtiyotkorona biznes metodini qoʻllagan korxonalar auditoriya ehtiyojlariga muvofiq holda modernizatsiya qilinadi va yangilanadi. Natija esa quvonarli: kompaniya va mahsulotlar oʻz dolzarbligini yoʻqotmaydi.