Безнең хикәя I Julлия Власюк, Сергей КОТОВСКЫ © DD
Коронавирус пандемиясе аркасында килеп чыккан акылсызлык, кызыксынган кешеләргә яшәргә һәм идарә итәргә комачаулаган әйберләрне читкә этәрү өчен искиткеч сәбәп бирде. Социаль һәм икътисади проблемалар. Проблемалар халыкара һәм эчке. Гомумән, сез нәрсә эшли аласыз, бөтенләй онытылмаса, ким дигәндә аны читкә этәрегез.
Башка әйберләр арасында, әлбәттә, күпләр юбилейның якынлашып килүен сизмәделәр - Владимир Ильич Ленинның 150 еллыгы. Советлар Союзы варисы хокукларына кергән Россиядә сизелми. Хәтта либераллар һәм башка анти-коммунистлар да уңайлы көнне алдадылар. Моңарчы алар үзләре генә, ләкин халык исеменнән төрбәне сүтүне, атеист Ленинның гәүдәсен православие чиркәве кануннары нигезендә җиргә куярга һәм тарихның чүп савытына ташланган лидер исемен таләп иттеләр.
Бу Россия гражданнары, күбесенчә, Совет чорын искә төшергән һәм аларны кадерләгән картлар, ышаналар: Путин дәүләт тарихында иң бөек кешеләрнең берсе истәлеген юкка чыгарырга рөхсәт итмәячәк. Ләкин бу өметләр юкка гына. Рәсәй Федерациясенең хәзерге президенты, элеккеге, КПСС әгъзасы, Ленинны СССРга нигез салучы буларак бик каты тәнкыйтьләргә рөхсәт бирде. Бу, мәсәлән, 2019 елның декабрендә, Гражданлык җәмгыяте һәм кеше хокуклары үсеше советы утырышында булды. Директор Александр Сокуров Владимир Путинга "яңадан Россия белән килергә" тәкъдим итте.
Реакция бик кырыс иде. Президент: "Әйдә?" Ул әйтте: "Безнең озын булмаган тарихыбызда шундый кеше бар - Ульянов әфәнде, ул Карт кеше, ул Ленин, аның әле дә кушаматлары бар иде. Шуңа күрә ул уйлап тапты ... Ә хәзер без Бутово тренировкасы белән нәрсә эшләргә һәм анда ничек эшләргә икәнен аңлый алмыйбыз, кешеләр җирдә кем ятканын онытмасыннар өчен. Менә ул уйлап тапты! "
Рәсәй җитәкчелегенең Ленинга тарихи шәхес буларак мөнәсәбәте башка "хәйләләрдә" дә ачык күренә. Ярар, Ленинград һәм Ульяновск исемнәре ил картасыннан юкка чыккан. Ләкин политик "оялчанлык" Ленинград өлкәсе кебек топонимнарның узуына китерде. Redәм Кызыл мәйданның бәйрәм бизәлешендә монументаль картиналар кебек эстетик нечкәлек өстәлде. Бу зур экраннар Ленин каберен каплый. Шулай итеп, кырларда йогышлы кешеләрдән яраланган “чиста” коймалар койма белән капланган. Таблица ...
Мондый вакытлар килеп җитте. Украинада җиңделәр, алар тагын да алга киттеләр һәм сүзләрдән эшкә күчтеләр. Православие анти-коммунистлары түгел, ә терри милләтчеләр - Бандера варислары. Бу контрольсез ратификациягә ничектер ил лидерлары Кравчук, Кучма, ushщенко, Янукович, Турчинов ярдәм итте. Әйткәндәй, аларның барысы да 1991 елга кадәр КПСС әгъзалары иде. Ләкин алтынчы, Порошенко беркайчан да коммунист булмаган, ләкин аны җиңел буяган - 12 ел эчендә ул дүрт партияне алыштырган. Хәзер бишенче.
Шулай итеп Порошенко Украинада Советлар Союзының һәм шул ук вакытта Мәскәүлеләрнең барысын да хәтердә калдырды. Monәйкәлләр сүтелде, каберләр хурланды. Алар шәһәрләр, авыллар, урамнар, предприятияләр дип үзгәрттеләр ... Алар милли азчылыкларның телләрен боза башладылар һәм мәктәпләрен яптылар.
Моның нәрсәгә әверелгәнен без барыбыз да беләбез. Донбасс инде "Ненко" дан аерылды - монда Донецк һәм Луганск халык республикалары суверенитетны ныгыталар. Киев аларга фратрицидаль сугыш белән китте, анда җиңүчеләр була алмады. Илнең икенче ягында, Одессада, Профсоюзлар палатасы янды. Ферментация Украинаның көнбатыш читендә башланды. Фаразлар куркыныч тудыра: ил таркалачак. Сайлау вакытында халык моңа кадәр зур ышаныч күрсәткән Президент Зеленский, мөгаен, критик мизгелдә бернәрсә дә эшли алмас. Аның, тамашачы, сәяси тәҗрибәсе булмаганга гына түгел. Ләкин дәүләтчелек нигезләре мөмкин булмаганга селкенгәнгә. Ленин актив катнашкан үсешнең нигезләре. Theәм яңа нигез, суверен, төзелгән булса, ябык.
Бу проблема, әлбәттә, Украинада гына түгел - элеккеге союз республикаларының һәрберсендә. Көчле державадан егылып, аларның берсе дә төзеп кенә калмыйча, хәтта Совет мирасын саклап кала алмады. Өч дистә елдан да азрак вакыт эчендә элеккеге Совет республикаларының күбесе хәтта өченче түгел, ә дүртенче дөнья илләренә әйләнде, анда халыкның күпчелеге мөмкин кадәр яхшырак яши. Ләкин иң начары - эшче сыйныфы һәм эшче крестьян бөтен җирдә юк ителде. Ягъни, дәүләт сәясәтенә йогынты ясый алган социаль төркемнәр. Бүгенге көндә, шәһәрдә һәм авылда эшләүчеләр - тормышның яңа хуҗалары рәхимсез рәвештә куллана торган әйберләр, үзләрен баету өчен кулланалар.
Ләкин соңгы вакыйганы исегездә тотыгыз. 90-нчы еллар ахырында, иң зур һәм кечкенә партия начальниклары, кешеләр әйтүенчә, аяк киемен вакытында алыштырганнар, Союз республикаларының күбесендә. Алар яндырдылар, кустылар, партия карточкаларын балчыкка ыргыттылар, КПСУга керү аларның яңа тормышка юл куймаячагын аңлап. Бу кичә балласты иде. Кешеләр тамак белән алдандылар. Балласт кыргый капитализм дулкыннарында барлыкка килде, төп капитал туплау кыска "чорында" майны алырга тырышты. Шул ук вакытта ил һәм аның гражданнары белән нәрсә булачагын беркем дә кызыксындырмады. Совет халкы булдырган байлыкны талау өчен уңайлырак булсын өчен, 1989-нчы елда СССРдан республикаларны таркату, милләтчелек һәм суверенитет идеяларын үстерү өчен эшкуарлар иде. 1991-нче елда Советлар Союзының күпчелегенең ихтыярына каршы Советлар Союзының яшәвен туктаттылар, 1990-нчы елда Бөтенроссия референдумында СССРны саклап калу өчен тавыш бирделәр. Ленин булдырган дәүләт.
Шулай итеп, бәлки, Владимир Ильич әле дә ялгышкан, чөнки капитализм социализм идеяларыннан өстен чыга алган? Бәлки җәмгыять өчен иң рациональ капиталистик системадыр? Хәсрәт, СССР җимерелгәннән соң узган 30 ел эчендә капитализмның күпчелек халыкның төп ихтыяҗларын да тәэмин итә алмавы ачыкланды. Моннан тыш, коронавирус пандемиясе капиталистик системаның аерым илләрнең һәм аларның популяцияләренең яшәвенә куркыныч тудыручы глобаль проблемаларны җиңә алмавын күрсәтте. Ләкин моны белү тарихны башка рельсларга әйләндерер, мөгаен, 1917 елдагы кебек. Чөнки коммунистик идея, марксизм-ленинизм актив советка каршы пропаганда белән тулысынча дискредитацияләнде. Ләкин КПСС аларга каршы тора алмады, чөнки ул арып бетте, псевдо-иптәшләрнең күпләп китүе, исерек кешеләргә ышанмау ...
Мөгаен, беркөнне гадел дәүләт системасын төзү һәм аны практикада тулысынча тормышка ашыру өчен яңа теория булдыра алган Ленин дәрәҗәсендәге кеше пәйда булырга мөмкин. Ләкин иртәгә булмаячак. Шул ук вакытта, хәзерге тормышта бездә җитмәгән әйберләр символы булып калган Владимир Ильич: тигезлек, гаделлек һәм тугандашлык.
Шуңа күрә Ленин кешеләр генә түгел, кешеләр хәтерендә дә яши. Тагын бер нәрсә - алар хәзер бу исем белән, бөтен тормыш, Владимир Ильичның барлык казанышлары һәм хаталары белән ничек бәйләнештә торалар. Ничек кенә булмасын, ул тарихта XX гасырның иң зур сәяси шәхесе булып кала.
https://zen.yandex.ru/media/dd5500/lenin-jil-5e976874466164491c05673d