Глебовка һәм Кирилловка авыллары, Краснодар өлкәсе
"Глебовский Погост" (Новороссийск) "YouTube каналындагы" Новороссийск: якындагы хикәя "койма артындагы өемгә җыелган Кавказ чехларының иске кабер ташларын күрсәтә. Исегезгә төшерәм, Глебовка авылы, шулай ук Новороссийск, Анапа, Туапсе һәм Адыя янындагы берничә авыл Чехия иммигрантлары XIX гасырның икенче яртысында, Кавказ сугышы тәмамланганнан соң оешкан.
Кавказдагы чехларның җеназа культурасында үзенчәлекләре бар, алар аларны Россия халкыннан гына түгел, хәтта бер-берсеннән дә аералар. Башка католиклар кебек, чехлар да каберләрне дүрт очлы крест белән билгеләделәр һәм аны мәрхүмнең башына куйдылар. Вакыт узу белән, бу үзенчәлек милли кебек дини булып китмәде. Кайвакыт кросс креслоларында мондый крестларда тишелгән йөрәкне күрә аласыз, ләкин моның нәрсә аңлатканын беркем дә хәтерләми. Бәлки бу Гайсә йөрәгенең католик культы белән бәйледер.
Кирилловка авылында бик гадәти булмаган йола булган, анда туганы гаилә каберенә күмелгәндә, мәрхүмнең сөякләре чыгарылган, юылган һәм чүпрәкләргә төрелгән, алар яңа мәрхүмнең табутына куелган. Әйтелгәнчә, яхшы сәбәпләр аркасында "сөякләрне юыгыз" дигән әйтем бар. Бу гадәт дөньяда, мәсәлән, Грециядә һәм Балканда очрый, һәм күмү урыннары җитмәү белән бәйле. Чехлар, гомумән, күрше авылларда да моны очратмыйлар, шуңа күрә Кирилловкада ул очраклы рәвештә барлыкка килгән.
Элегерәк, күп каберләрдә язулар Чехиядә иде, бөтен җирдә булмаса да. Алар крестьян рәвешендә язылган - Чехия орфографиясе күзлегеннән бер төркем хаталар белән. Каберләрдә Родина сүзе бар, ул гаилә / фамилияне аңлата. Кайвакыт алар рус телендә кабатланганнар. Протестант шалицасы католик кресты яки католик крестлары белән бер үк һәйкәлдә православие белән кушылган урында кызыклы гибридлар очрый. Шигырь язмалары хәтердә язылган, мәсәлән, Вспоминки vRele na misli nam tanou s nadeji na schledanou (Безнең уйларыбыз дата өмете белән җылы хатирәләр белән тулган).
Кирилловкадагы иң олы кабер, Анна Вашек, 1873 елда үлгән. Чехиядәге Владимировкадагы иң яңасы 1986-нчы елдан башлана. 1930-нчы еллардан соң, чех язмалары кебек каберләрдән крестлар юкка чыкты. Хәзерге вакытта чехларның күбесе руслаштырылган һәм үзләрен православие дип саныйлар, һәм каберләргә православие крестлары куелган.
Кавказдагы чех иммигрантлары турында тулырак мәгълүматны Владимир Пукишның "Төньяк Кавказ чехлары: еллар һәм язмышлар, 1868-2010" китабында табып була.
_______________________________________________________________________________________
Төрле традицияләрдә хәтер, зиратлар архитектурасы һәм үлем культурасы турында укыгыз:
Иҗтимагый "Pastткәннәрне хәтерләү"
Инстаграм Блог Дедкантелл
///
# тарих # чехлар # Кавказ # католиклар # новороссийск
https://zen.yandex.ru/media/simple_history/pohoronnye-obriady-kavkazskih-chehov-5ea1bd476766da1f3c9c49c7