"Гафу итегез" диюче, "соңгысы кем" дип сораган һәм юл бәясен яки бәяне түләргә белмәгән һәркемгә сәлам әйтәбез. Без шулай ук бик кызганыч, ләкин надан һәм культурасыз сөйләшү. Яңа уку елында сез нинди сүзләрдән һәм сүзтезмәләрдән арынырга тиешлеген әйтәбез.
Дөрес: гафу итегез
Нишлисең? "Мин гафу үтенәм" дигәч, сез үзегездән гафу үтенгән кебек. Бу хәл уңайсыз һәм хәтта абсурд. "Гафу үтенәм" - безнең җирле халык, аны ашыгыч рәвештә сөйләвебездән чыгарырга кирәк. Сез аны гади "гафу итегез" яки бераз катлаулырак (ике сүз белән!) - "Гафу итегез" белән алыштыра аласыз.
Уңда: күпме
"Кафе күпме эшли?" - сез сорыйсыз һәм зур хата ясыйсыз. Коллектив сан "күпме" омтылган дип бик аз кеше уйлый (һәм хәтта фаразлый). Беренчедән, "күпме / ничә" формасы юк, бу хата. Бар / музей / кибет / берәр нәрсә кайчан ябылганын белү өчен: "Сез ничә эшлисез?" (Ога басым ясап). Бәйрәмдә кайчан күренү яхшырак икәнлеген сорап, "Күпме кеше килү яхшырак?" (Одагы стресс турында онытмагыз!). Әгәр дә сез барысын да кушып, хаталар ясарга курыксагыз, "Нинди сәгать?" Формасын куркынычсыз куллана аласыз.
Уңда: соңгы тапкыр
Гафу итегез, очучылар, космонавтлар, альпинистлар һәм "соңгы тапкыр" сүзләрен кулланган кешеләр, билгеләр, традицияләр һәм гомумән профессиональ сланг аркасында. Хәзер без сезнең турында түгел, ә башкалар турында. Алар чиратлашып: "Соңгысы кем?" - дип сораганнар. Зинһар. Ул белемсез, колакны кисә һәм лингвистлардан аерыла.
Бу дөрес: мин барысы да игътибар
Без рус теленең яңа дөньясын ачабыз. Төгәлрәге, ул яңа түгел. Барыбыз да ялгышабыз, кайчак ялгышабыз. Әгәр дә әңгәмәдәшкә сез аны игътибар белән тыңларга әзер икәнегезне хәбәр итәсегез килсә, "Минем игътибарым бар" дөрес булыр. Сез берәр нәрсәне исәпкә ала аласыз, ләкин анда булмагыз. Исегездә тотыгыз: мин барысы да игътибарлы, мин барыбыз да игътибарлы, без барыбыз да игътибарлы, алар барысы да игътибарлы.
Уңда: юл бәясен түләгез
"Сәяхәт өчен түләү" - сөйләмдә тагын бер киң таралган хата. Сез бәя өчен түләргә (яки түләргә), һәм юл бәясе өчен генә түләргә мөмкин - бернинди сылтаусыз, чөнки кагыйдәләр буенча күчеш фигыль кирәк түгел. Россия Фәннәр академиясенең корреспондент әгъзасы Владимир Плунгян тел күзлегеннән караганда, бу вариантлар тигез, ләкин норма "сәяхәт өчен түләү" варианты яхшырак дип саный. Димәк, дөресрәк.
Дөрес: килгәч / килгәч / килгәч
Без бернәрсә дә кушмадык һәм дөрес / дөрес булмаган җавапны күрсәтүдә хата җибәрмәдек. "Соңыннан" мәгънәсендә "кереш" кушаматы безне исемне алдан әйтелгән очрак формасында куярга мәҗбүр итә. Килеп җиткәч, килеп җиткәч, кайткач, кайткач, тәмамлангач һ.б. Шәфкатьсез рус теле - сезнең белән тулысынча килешәм.
Уңда: миңа кредит бирегез
Якын киләчәктә сез котылырга тиеш тагын бер начар гадәт. Әгәр дә сез берәрегездән кредит бирүне сорасагыз, "миңа кредит бирегез" яки "мин сездән акча ала аламмы?" Дип әйтү дөрес. Сез бүтән кешедән сезнең өчен "заем" сорый алмыйсыз, чөнки "бурычка алу", киресенчә, бурычка алу (әйе!). Ягъни, "хезмәт хакына бурычка алу" сораганнарга - сез бернәрсәгә дә бурычлы түгел. Сез грамоталы булырга тиеш!
https://zen.yandex.ru/media/melfm/7-fraz-kotorye-vystavliaiut-vas-bezgramotnymi-5eb52d46a19aea5aa92fd632