Озак еллар яраткан һәм күп укучы белгеч Зо Лионидас, тарихчы, лингвист, борыңгы телләрдән тәрҗемәче белән без урта гасыр бәйрәме турында сөйләшүне дәвам итәбез.
- Әйтегез әле, Зо, бәйрәмнең башы савыт-саба белән билгеләнә. Ул вакытта бу ничек булган?
- - Кызык, шулай дип аталганнар "Француз" савыт-саба белән тәэмин итү, ягъни аларны тәртипкә китереп, чиратлашып таныштырды. Инде Яңа вакытта аны "Россия хезмәте" алыштырачак, ул соңгы Луи вакытында модага әйләнде - барлык савыт-саба бер үк вакытта өстәлгә куелгач һәм һәркем үзенә иң ошаганын сайлый алыр иде.
- Ләкин соңыннан кунаклар үзләрен ашарга әзерләделәр, шуннан соң кулларын сөртү өчен приборлар һәм сөлгеләр үзгәрде. Әйтергә кирәк, еш кына мондый "сөлге" бөтен өстәлдә иде, һәм озын тукыма тукымасы иде, ул өстәлнең бер читеннән икенчесенә, кунаклар утырган ягыннан сузылды. Гомумән алганда, Middleгары Урта гасырларда чистартылган аристократия ерак ата-бабаларының тупас әдәпләрен нәфрәт итә - мәҗлес залында бөтен мәетләрне кыздырырга, һәм ит кисәкләрен монда хәнҗәр белән тотарга.
- Шулай итеп этикет туды?
- - Соңгы вакытта яшь аристократларда өстәл этикеты тәрбияләнде, бөтен әдәбият бар иде (Питерның Европа сәяхәте тәэсирендә язылган басмаларның берсе, сез, һичшиксез, яхшы беләсез. Бу "Яшьләрнең намуслы көзгесе", ул шулай ук катгый һәм катгый итеп әйтелгән, яшь һәм әдәпле дворян яки затлы хатын-кызны ничек тотарга.
- - Кагыйдәләр нинди иде?
- - Чынлыкта, кагыйдәләр бертөрле иде: кычкырмагыз, дулкынланмагыз, савыттан иң яхшы кисәкне калдырмагыз һ.б. - Әйтергә кирәк, алар шул вакыттан бирле күп үзгәрмәделәр, бер кызык очрактан кала: хатын-кызлар ирләренә һәм абыйларына караганда азрак ашарга тиеш иде, ул вакыттагы хатын-кызлар яхшы аппетит кебек җирдәге һәм вак-төяк сыйфатны халык алдында күрсәтә алмаганнар. Ләкин кире.
- Безнең ашау көчәя бара ...
- - Шулай итеп, өстәлдәге ашамлыкларны "шорпалар" алыштырды. Әйтергә кирәк, ул көннәрдә "безгә таныш" сүзе һәрвакытта да "беренче" дип аталмаган - ләкин соуска пешерелгән яки пешкән ризык. Иң кызыгы, урта француз теленә охшаган сүз) сыеклыкның үзен түгел, ә аны сугарга тиеш икмәк кисәкләрен аңлатты. Хәзерге мәгънә бераз соңрак киләчәк. "Сорпалар" бик төрле иде. Шулай итеп, мәсәлән, инде искә алынган мәҗлестә, Аббот Ланида, "салемин" беренче тәнәфес булып хезмәт иттеләр - кыйммәтле балыктан икеләтә колак, шулай ук яшелчәләр һәм үләннәрнең ян савыты белән суга батырылган тозлы эремчек. Бадам, имбир, кнопка, һәм ниһаять, дрэжлар "шорпалар" өчен тәмләткечкә таяндылар. Заманның башка документларыннан без "шорпалар" - ак йөзем белән пешкән дуңгыз ите, тәмләткечләр белән тавык һәм калын бадам гравы, тавык һәм дөге белән "ак" шорпа һ.б.
- - Барысы да кайнар идеме?
- - Сарайларда, кухня, кагыйдә буларак, ерак канатта яки хәтта аерым бинада урнашкан - янгыннан саклану өчен, һәм салкын коридорлар буйлап озын сәяхәт вакытында савыт-саба суынмасын өчен, ул вакытның уйлап табучылары көчле бразер яки бик калын конвекс уйлап таптылар. ике яктан да ризыкны каплаган савытлар, тугрылык өчен һаман да калын сөлгегә әйләнделәр, бер төр термос булдырдылар. Шуңа күрә ризык кайнар һәм аппетит белән килде, кунакларның тулы куанычына.
- Сез тынлыкта ашадыгызмы?
- - Инде әйтелгәнчә, мәҗлес карын тутыру өчен генә түгел, күп кунакларның күңел ачуы өчен дә хезмәт итте. Шуңа күрә тылсымчылар, этләр яки маймыллар белән тренерлар, биючеләр, җырчылар, һәм, ниһаять, тулы хокуклы театр труппалары залга алдан чакырылды. Аерым алганда, без беләбез, йөз еллык сугышның соңгы чорында Джон Бедфорд "Англия патшасы өчен Франция регенты", аның җитәкчелегендә Жанна процессы барганы белән билгеле - аның кортында тулы хокуклы җыр һәм музыка чиркәве булган, кунаклары күңеленә хуш килгән дини чыгыш ясаган. һәм дөньяви җырлар.
- Зәңгәр сакалның искиткеч вилла прототибына әверелгән Джилл де Райсның үз театр труппасы булган, күрәсең, ул үзе драмалар һәм комедияләр язган. Аларның иң мәшһүре, һичшиксез, "Орлеан камалышы сере" иде, анда Жанна, Бедфорд, Хуҗа Алла һәм, ниһаять, кунакчыл хуҗа үзе пәйда булды (әлбәттә, профессиональ актер башкарган).
- - Халыкның күңел ачуы нинди мода иде?
- - Библия һәм антик күренешләр спектакльләр ролен башкара алыр иде, аеруча, яраткан хатынының коронониясе хөрмәтенә бирелгән мәҗлестә, Карл мәҗлес залында мини-ныгытма куярга кушты, анда борыңгы Трой сурәтләнергә тиеш, грекларга каршы троян.
- Мондый спектакльләр кунакларны кызыксындырып кына калмыйча, икенчесенә барыр алдыннан һәр ашаудан соң бераз ял итәргә мөмкинлек бирде. Моннан тыш, мәҗлес залы өстендәге балконда музыка уйный иде, һәм руханиларның ризасызлыгына карамастан, ата-бабаларыбыз бик теләгән биюләр белән вакыт-вакыт өзелергә мөмкин.
https://zen.yandex.ru/media/11ecu/srednevekovyi-pir-podaiut-pervoe-5ea5a3e7ac8caa106c37a42e