(В.В. Заболоцкий хикәяләре)
Мин офиска "трюк" ка икеләнмичә очтым һәм шофер артында буш урынга утырдым. Сулышын гына ала алмыйча, ул двигатель янында иң җылы урында утырган подполковникка игътибарны җәлеп итте. Капка чокыры астындагы кара пыяла аша мин үземә караган карашны күрүдән яхшырак хис иттем.
Октябрь аенда, мең тугыз йөз алтмыш тугыз, TSOLTSH беткәч, Калуга тренинг авиация үзәгенә алты яңа туган пилот инструктор җибәрелде. Безне KUAC командирлары белән таныштырдылар. Бу өч отряд командирлары, аларның урынбасарлары һәм үзәк башлыгы урынбасарлары иде. Барысы да ялдан бер көнгә чакырылды, шуның белән соңгы планнарын бозды. Шулай да, уңайсыз вакытта командирлар җыелышы иң югары дәрәҗәдә үтте.
Кояш көзгесе туктамыйча миңа карады. Бу инде күп еллар узгач, минем этем булганда, мин аңладым: менә шундый матур эт Лабрадор көчекенә карый.
- Сез инструктормы?
- - Әйе. Диплом.
- - ockк, сез инструктор түгел.
- ?????
- -Бу беренче ел сез документларны тутырырга өйрәнерсез.
- Икенче ел сез аяк киеме ясаучы буларак ант итәргә өйрәнерсез.
- Өченче ел өчен сез курсантны кыйныйсыз һәм шул вакытта гына сез инструктор булачаксыз. "
- Мин каршы килергә тырыштым: әйбәт, мин документлар белән килешәм, ләкин ант итү, кыйнау гына минем турыда түгел.
- Миңа җентекләп карап торган стакан кинәт борылып, юлга карый башлады.
- Бу беренче отряд командиры Евгений Алексеевич Пикулев (Папа Женя) иде. Шул вакыттан бирле күп вакыт үтте, ләкин аның сүзләре пәйгамбәрлек булып чыкты.
- Ноябрь ахырында файдалануга тапшыру башланды. Алар безне отрядларга тараттылар: беренчесе - Володя Кравец һәм мин, калган икесе uraра Меншенин һәм Виктор Соловьев, Володя Лимарев һәм Володя Черных.
- Бер тапкыр Пикулевның "тәннәрендә" без башта аны мыскыллый дип уйладык. Биш, алты тапкыр очыш таблицаларын күчердек һәм командирга имза өчен китерелгән өзелгән бит чүпкә төште. Бу блок, аннары төзәтелгән фигура, аннары хата. Ләкин вакыт узу белән, җимерелгән таблицалар кечерәкләнде, һәм текст каллиграфик сызыкта язылган иде. Кайвакыт командир тупас кеше генә булып күренде. Вакыт узу белән, бу аңлашылды, һәр фразеологизм, сүз яки үтем аеруча зур, безнең бизнеста һәм бу текст уйланырга, анализланырга һәм көтелгән нәтиҗәләргә китерергә тиеш. Мәктәп орфографик, пунктуацион һәм каллиграфия курсын тәмамлаганнан соң, без "гафу итә алмыйсыз" фразасына кайчан һәм кая үтем куярга икәне турында уйлана башладык.
- Беренчел әзерлектән соң Папа Евгенийга сорау бирелде: "Сез кемгә очу бурычы язасыз?". Theавапларның берсе дә безнең комасконы канәгатьләндермәде. Heәм ул безнең җавапларны бер җөмләгә йомгаклады: "Очыш миссиясе прокурор өчен языла."
- Гадәттә очыш миссиясе тексты: "Десант" сүзләре белән тәмамланды һәм ул шулай. Тикшерү вакытында без кинәт самолетларга төшү дә төрле булуын белдек. Каты төшү, "кәҗә", югары тизлектә төшү, хәзерге вакытта мода фразеологизмнары дип атала: "каты десант", ләкин югарыдагы десантларның һәрберсендә гадәти төшү чикләреннән чыккан кайбер параметрлар бар. Againәм тагын командир йомгак ясады. Очыш миссиясе текстын тәмамлагыз: “Полоса уртасында, гадәти профиль белән, ике төп тәгәрмәчтә, алгы тәгәрмәч гадәттә күтәрелгән. Сез кем өчен миссия язганыгызны исегездә тотарга тиеш. "
- Беренчел тренингта мин бер сөйләшүне дә искә төшердем: “Бер парда очуыгызны күз алдыгызга китерегез, сез алып баручы, һәм курсант - кол. Кайбер вакытта сезнең шәкертегез күрү өлкәсеннән юкка чыга. Сез аны табарга, һава киңлеген тикшерергә тырышасыз һәм җир фонында самолет күрәсез, аннары җир белән бәрелешү, шартлау, кара төтен һәм афәт. Сезнең гамәлләрегез? " Барлык яшь инструкторлар да бер үк нәрсәгә җавап бирделәр, процедура гына төрле иде: "Без вакытны, урынны, отчетны һ.б. искәртәбез."
- "Онытма" командирның йөзе каты булды, "Башта унга санарга һәм тынычланырга кирәк. Аннары "үкчәсеннән чык, төшмә, катапульт" тапшыруы. Аннан соң гына вакытны, урыны һәм калганнарын әйтегез. Бу гына сезгә явызлар һәм "акыллы кешеләр" кирәксез сөйләшүләрдән сакланырга мөмкинлек бирәчәк. Шул мизгелдә миңа Папа Женя ниндидер хикәя сөйләде. Бу безнең мөнәсәбәтләр дуслашкач расланды.
- Курсантларның күбесендә төркемнәргә бүленделәр һәм миңа дүрт бирделәр. Воронеждан Николай Шабанов һәм Геннадий Анучин, Мәскәүдән Володя Клевцовский, Липецктан Толя Олимпьев. Аларның барысы да беренче уку елын 29 яшендә тәмамладылар, сержант дәрәҗәсе белән бүләкләнделәр. Беренче очрашуда мин аларның беренче курсантларым булуын таныдым һәм мин аларга белемнәремне һәм осталыгымны күчерергә тырышырмын, ә моның өчен сездән миңа булышуыгызны сорыйм. Төркемдәге мөнәсәбәтләр ышанычны үстерделәр. Николай Шабанов иң сәләтле булып чыкты, ул отряд һәм төркем бригадиры булды. Командада гел сәләтле егетләр бар, сәләтле егетләр дә аз, ләкин икесенең дә читтә амбициясе бар. Алар Думадан мушкетерларга охшаганнар, һәм һәркем иң яхшы булырга теләгән. Комеск аеруча яшь инструкторлар өчен очышка кадәр һәм очышка кадәрге күнегүләргә еш карый иде. Бервакыт ул мине читкә алып: "Беркайчан да курсантны" үпмә ", - диде, аның бөтен җирдә дә ишәге бар. Бу гыйбарәнең мәгънәсен мин соңрак аңладым
- Шулай итеп, TSOLTSH алган белем минем өчен файдалы булды. Аэродинамика, SVZh һәм башка фәннәр курсантларга көн саен укылалар, шуңа күрә аны тәртипкә китерегез, ләкин психология, педагогика һәм очышны өйрәнү ысуллары минем өчен белешмә китап булып китте. Белем һәм тәҗрибә өчен укытучыларыма мин бик рәхмәтле. Аларның берсе - Челюскин эпосында катнашучы һәм гаҗәеп язмышлы кеше Борис Владимирович Бастанжьев. Бу кешеләр сугышны үткән, һава сугышларында катнашкан, Берлинны бомбага тоткан, Кореяда сугышкан кешеләр иде. Болар очу һөнәрен татыган практиклар иде.
- Теләсә нинди команда әгъзалары лидерның кем булуын һәм исемлекнең ахырында булуын билгелиләр. Ләкин аларның барысын берләштергән нәрсә - аларның барысы да беренче булырга тели. Бу безнең кечкенә командада булды. Минем төркем курсантлары арасында Николай Шабанов лидер булды, аның династиясе аның гаиләсендә формалашкан саен.
Апрель аенда рейслар башланды. Башта сынау, аннары экспорт. Кыш дәвамында симергән курсантларның авызлары очыш формасын ала башладылар, һәм аларның күзләрендә сүнмәс яктылык күренде. Summerәй урталарында очыш экипажларына йөк максималь булды; Воротынский өстендә самолет двигательләренең гел кычкыруы ишетелде. Резервка өстәп, егерме дүрт МиГ-15УТИ һәм МиГ-17 башлангыч позициягә китерелде. Унсигезгә якын самолет һавада иде, калганнары АЗСта һәм китәргә әзерләнә. Очышны нигездә тамашачы-папа Женя алып барды. Ул яраткан тәмәкесенең "хуш исле" төтененнән шаман кебек утырды, һәм бу вакытта аңа мөрәҗәгать итмәү яхшырак. Иң эссе көннәрдә алты сәгатьлек сменада ике йөз кырык төргә җитте. Барлык курсантлар диярлек зонага мөстәкыйль очтылар, маршрут буенча, типик һөҗүмнәр һәм башка төр очышлар.
Көтмәгәндә проблема килеп чыкты. UTI MiG-15 очыш сменасы уртасында мин һәм курсант Олимпьев беренче чиратта түгәрәктә идек һәм сигез йөз алтмышынчы аэробатик зонадан миссиянең тәмамлануы турында хәбәр итүне сораганнарын ишеттек, ул Николай Шабанов иде. Сез курсантларны шалтыратулар белән генә түгел, тавыш белән дә танырсыз. РП, мең сигез йөз метрлы дискка рөхсәт бирде. Theава торышы матур иде, миллионда күренү. Кыска вакыттан соң эфирда “Мең ике йөз метрлы дискта пар, беренчесенә кимү” дигән гыйбарә ишетелде. РП кимергә рөхсәт итте. Бу курсантлар белән UTI Mig-15 инструкторы Володя Кудряшев һәм Николай Желтов иде. Бер минут чамасы вакыт узгач, мин наушникларда ишеттем: сигез йөз алтмышынчы, саклагычта мең сигез йөз, кимү. " Яңадан, РП боерык бирә: "Сигез йөз алтмышынчы төшү рөхсәт итә." Шул мизгелдә мин очкын полосасы аша үттем һәм Шабановның кая төшкәнен эзли башладым. Бер мизгелдән соң мин якында өч самолет күрдем, һәм алар ничектер табигый булмаган дугаларны бер-берсенә карата күчерделәр. Бер мизгелдән соң боерык ишетелде: "Чыгар, чыгар". Кара төтен гөмбәсе җир өстендә бер-бер артлы пәйда булды, парашютның бер түбәсе тутырылды, ләкин шундук парашют түбәсе чыкты һәм якында кара төтен гөмбәсе пәйда булды.
Everyoneәрбер кешегә биремне үтәргә һәм десантка иярергә боерык бар иде. РП тавышы тыныч иде, командалар бернәрсә дә булмаган кебек ачык иде. Мин үзем төшү өчен керергә тиеш идем, утырган курсант алдында бераз паника. Йөгерүдә төтен уңда һәм полоса ахырында күренде. Полоса янында парашют түбәсе ята һәм пилот җирдә утыра. Бу Володя Кудряшев иде. Кокпиттан барысы да кино яки төш кебек иде, ләкин кокпит фонаре ачылгач, чынбарлык килеп чыкты.
Катастрофа һәрвакыт коточкыч, ләкин МиГ-17 авария булган урында күргәннәрегез хәтта хәтердә дә куркыныч. Николай Шабанов самолеттан, түбән һәм түбән биеклектә чыгарылды, һәм урындыктан аерылырга вакыты калмады. Аның самолеты киресенчә торгызылган бетон такси кырыена егылды, фузеляж өлешләре бетоннан күтәрелде һәм дүрт хәрби төзүче үтерелде. Икенче самолетта Володя Кудряшев курсантка "сикерергә" кычкырды, һәм самолет егыла башлагач кына ул өч йөз метр биеклектән катапулт ясады. Түбәне ачудан динамик сикерү пилотның төшүенә туры килде, һәм самолет, курсант белән бергә, борылып, куркынычсызлык полосасына егылды. Иң бәхетле шәкерт Николай Желтов. Ул алдынгы Кудряшов самолетының башка самолет белән ничек бәрелешкәнен күрде һәм алар бүтән пар белән әйләнде дип уйлады, һәм хәзер бу парның канатчысы аны сугачак. Искиткеч ярты борылыш белән ул хыялый иярченен калдырды һәм самолетны TEC түбәсеннән өч дистә метр ераклыкка алып китте, анда эшләүчеләрне бик куркытты.
Тикшерү төп хәрби прокуратура тарафыннан үткәрелде. Башта, бу чарада катнашучыларның барысы да KUAC башлыгы кабинетына җыелдылар. Прокуратура капитаны тикшерүчесе аның ничек тикшерү үткәрәчәген һәм безнең һәрберебездән нәрсә көткәнен аңлатты. Бу очрашу уртасында генерал А.Д. Якименко кабинетына керде, ул вакытта ул DOSAAF авиациясенә боерык бирде һәм шундук тикшерүчегә боерык бирде: "барлык катнашучыларны бу афәттә куегыз." Капитан каршы килергә тырышты, ләкин алар әйтүенчә, "Остап газап чикте". Генералның ачуы чыккан һәм аның монологы төп хәрби прокуратура чакыруы белән өзелгән. Кабул алучы тикшерүчегә тапшырылды, һәм без аның җавапларын гына ишеттек: "Әйе, мин тикшерү үткәрәм ... Беренче нәтиҗәләр бар, ... Әйе, алар басым ясыйлар! ... Көн саен хәбәрләр бар." Офиста үле тынлык урнашты. Офистан беренчесе Якименко очты, һава күбрәк булган кебек. Киләчәктә тикшерүче һәрберсе белән аерым сөйләште. Барысы да аңлату язмалары язды, ул да нәрсәдер язды. Алар миңа шалтыраткач, мин искә төшергән һәм кул куйган аңлатма яздым. Офистан чыгып, комасканың тишек карашы миңа калды. Минем язганнарымны сорагач, ул: "Син мине төрмәгә утырттың", - диде. Чөнки "860 кыскартырга рөхсәт" дигән боерык ишетелгәч, бүтән магнитофондагы язу үзгәрде, һәм "рөхсәт" юк. " Бу паузага кеше кертергә мөмкин: мин рөхсәт итәм, тыелам, төшүне туктатам. Мин икеләнмичә, борылып, тикшерүче янына кайттым. "Мин үз шаһитлыгымны ачыклый аламмы?" Хәтерләмим, төшүне рөхсәт итүче яки тыя торган РП командасы булыр иде. Миңа калса, "утыр һәм яз". Яңа шаһитлеккә кул куйгач, мин аны тикшерүчегә бирдем. Аның кулында минем аңлатмаларым бар иде. "Беләсезме, ялган шаһитлек нәрсә булырга мөмкин?" - дип сорады ул. Мин: "Әйе, моны беләм, минем шаһитлыгымны ачыкладым", - дип җавап бирдем. "Deadле" тынлык булды, без бер-беребезгә каршы тордык һәм күзләргә карадык. "Магнитофон турында нәрсә белдем"? Тикшерүче сорады. "Мин сезнең нәрсә турында сөйләгәнегезне белмим", - дип җавап бирдем. Икенче таблица әкрен генә өстәлгә төште, беренчесе дә әкренләп өзелде. "Ирекле." Мин кабинеттан чыгып, Папа Женя янында ничек утырганымны хәтерләмим.
Минем өчен тикшерү озакка бармады. Документацияне тутыру буенча комески дәресләре бушка түгел. Коткару күнегүләре вакытында тәмамланды һәм язылды, эш дәфтәрләре һәм очыш китаплары тутырылды. Курсант чыгарды, ләкин биеклеге җитмәде. Володя Кудряшев катлаулана башлады. Коткару күнегүләре үтеп китте, һәм курсант самолетта калды. Ул ташларга тиеш иде. Папа Женя Аэрокосмик медицина институтында имтиханнар белән озакка сузылды, анда реакция, игътибар күләме һәм хәтердәге уникаль сәләте аңа таң калды. Бу экспертиза үткәрде, ул вакытта аз билгеле булган Владимир Александрович Пономаренко, соңрак аэрокосмик медицина өлкәсендә иң зур галим булды. Евгений Александрович Пикулев өчен бу төшү иде, ул командир урынбасары булды.
Николай Шабановның әтисе белән очрашуда онытылмаслык тәэсир калдырды. Theгалтылган улының әти-әнисен күрү кыен. Ул нәрсә булганын сөйләргә кушты һәм мин бу катастрофаны мөмкин кадәр йомшак күрсәтергә тырыштым. Минем хикәямне игътибар белән тыңлап, Ата миңа карады, һәм мин моңа охшаган күренешне күргән кебек тоелды. «Улым! Коля миңа, мөгаен, сөйләде, - диде, аннары курсантның әтисе турында сөйләгәнен искә төшердем. "Мин МиГ-17 полк командиры булып эшләдем, Кореяда сугыштым. Шулай итеп, рух булып килегез. " Миңа барысын да булганча сөйләргә туры килде, һәм иң мөһиме, әтиемнең соңгы сүзләре мине таң калдырды: "Әгәр Николай исән булса, мин аның андый йөк белән ничек яшәвен белмим."
https://zen.yandex.ru/media/id/5a527f2ac89010b7c615d82e/komesk-5e84ccf0e42ae3177731bccf