Իսկ դուք գիտեի՞ք, որ թռչնի ձուն հայերի ժողովրդական հավատալիքներում օժտված էր բազմաթիվ մոգական հատկություններով։ Դրանք կատարում էին հմայական պահպանակի՝ չարխափանի դեր, և զարդարված էին լինում գույնզգույն թելերով ասեղնագործված շեղանկյուն նախշերով, թելափնջերով և մանր ուլունքներով։
Հայաստանի պատմության թանգարանի պահպանակների ժողովածուում այդպիսի վեց ձու կա՝ հինգ հավի, մեկը` լորի։
Վարսենիկ Հայրապետյանը (ծնված 1903թ.), ով Ստեփանակերտում նախշազարդել է այդ 6 ձվերից երեքը վկայել է, որ Արցախում այս հավկիթներն անվանում են «ըշքյահյուլունք»` աչքի ուլունք։
Հմայական նշանակություն ունեն և՛ հավկիթները, և՛ նախշերի գույներն ու ձևերը։ Օրինակ` շեղանկյունին հողի պտղաբերության խորհրդանիշն է և հաճախ պատկերվում է կենտրոնում կետով` որպես սերմի կամ սաղմի նշան, մինչդեռ հավկիթն ինքն էլ կյանքի սաղմն է առասպելաբանությունում և կապվում է աշխարհի ստեղծման գաղափարի հետ։
Ձուն ասեղնագործում են Չարչարանաց շաբաթվա Ութի ուրբաթ օրը ( այսինքն` Հուդայի ուրբաթ), ինչպես նաև որոշակի ծիսակատարությունների առիթով։ Այն կիրառվում է տոների ժամանակ, ծեսերում, կախարդանքում, գուշակություններում, կրում է այս և հանդերձյալ աշխարհի կապի գաղափարը, որն անցել է քրիստոնեական եկեղեցի։
Հավելենք, որ այժմ նմանօրինակ նախշազարդում արվում է ոչ միայն ձվի, այլև ընկույզի, կաղնի ու պնդուկի վրա։
Եթե հավանեցիք հոդվածը, սեղմեք լայք, հետևեք Գուներանգին ֆեյսբուքում և բաժանորդագրվեք մեր նորություններին։
Ձեռքիաշխատանքների օնլայն ցուցահանդեսին մասնակցելու համար համեցեք «Սեփական ձեռքերով» խումբ։