шБу кагыйдәләр җәмгыять исән калсын өчен һәм хаоска батмас өчен кирәк иде, чөнки кешеләрнең аңы әле дә зәгыйфь иде, һәм алар җәмгыятькә һәм башка кешеләргә зыян китереп, үзләренә зарар китерүләрен аңламадылар ...
Кеше җәмгыяте яңа гына "бишектән" барлыкка килде һәм кешеләргә кечкенә, билгесез дөнья белән аралашканда зыян күрмәс өчен, кечкенә балаларга уенчык кирәк булган чикләүләр кирәк иде.
Бу чикләүләр кешеләргә үзләрен ничек тотарга икәнен аңлаткан әхлак нормалары иде - "Моны эшләгез һәм алар сезне хөрмәт итәрләр, сезгә өйләнерләр һ.б." Сез моны алай эшләмәячәксез - Алла җәза бирәчәк ... Кешеләр курыктылар, шуңа күрә күпчелек очракта - сакландылар ...
Ләкин кайбер кешеләр үсешендә тагын бер адым күтәрделәр - болар изгеләр, зирәк кешеләр, мәгърифәтле ... Алар дөнья белән бердәмлеген сизделәр һәм бөтен дөньяның дәвамы икәнен белделәр.
Бу Белем өстән түгел иде, алар үз кулларыбыз белән бәйләнешне сизгән кебек, дөнья белән бәйләнешне сизделәр.
Без кулыбызны җәберләмәячәкбез, ул безне рәнҗетә һәм рәнҗетә. Икенче кеше "авырып" безне рәнҗеткәндә, без аны җәзалыйбыз ... Әхлак башкача әйтсә дә - "Хөкем итмәгез" ... Ләкин күпме хөкем итә алмый?
Акыллылар моны аңладылар, шуңа күрә аларга әхлакый һәм этик нормалар кирәк түгел иде ... Шулай да, алар нәкъ әхлак моделе булып тоелды ...
Хәзерге вакытта әхлакый һәм этик нормалар тышкы чикләү функцияләрен үтәүне дәвам итәләр. Ләкин хәзер кеше үзе һәм җәмгыять тагын да катлаулырак. Specificәрбер конкрет ситуациядә дөрес эш итәр өчен сезгә төгәлрәк "компас" кирәк.
Heәм ул һәркемнең эчендә. "Караңгылык" этабы беткәч һәм "Таң" килеп җиткәч, кешеләр "уяналар" һәм дөньяның бер икәнлеген аңлыйлар ...
Андый кешеләр башкаларга һәм үзләренә зыян китермәячәкләр, әхлакый карашлардан түгел, ә дөньядагы бар нәрсә үзара бәйләнгән, һәм һәркем үзенә лаек булганны ала.
Бу эчке ышану рухилыкның үсүе белән формалаша, бу кагыйдәләрне сукыр үтәүне аңлатмый. Руханилык - нечкә дөньяны күрү һәм аның кагыйдәләре.
Бу дөнья акыл белән генә түгел, йөрәк белән дә аңлашыла. Мондый кешеләр дөнья белән бәйләнгәннәрен сизәләр, шуңа күрә аларга әхлак кирәк түгел, олы бала өчен уйнау кирәк булмаган кебек ...
Бу кешеләр өчен - киләчәк. Мин моңа ышанам (беләм) ...
https://zen.yandex.ru/media/id/5d5eee9ce6cb9b00ade04f79/moralnoeticheskie-normy-komu-oni-nujny-5e130dabdddaf400b1f6b241
еКе