Күптән түгел, Мәскәү супермаркетында теркәлү вакытында түләгәндә мин бик гаҗәпләндем. Кассир минем арттагы кешедән миңа үзенең бонус картасын бирүне сорады.
02/07/2020.
Россиядә, Финляндиядәге кебек, бонус карталары шәхси. Ләкин чираттагы хатын оялмады, һәм ул миңа карточкасын бирде.
Россиядә гадәти нәрсә - чит кешедән бонус картасы сорау һәм аны куллану. Кайгыртучан сатучылар моны сатып алучы өчен эшли алалар бугай.
Бу хәл гаепсез һәм минем өчен бу плюс кына иде. Ләкин шул ук вакытта ул русларның нормаларга мөнәсәбәтен күрсәтә.
Россиядә, кагыйдәләр туры мәгънәдә үтәлми, Финляндиядәге кебек, бонус карточкалары яки бүтәннәр соравы.
Тормыш урысларга өйрәтә, чикләүләр шикле әйбер, кирәк булса аны җиңеп була.
Катгый стандартларга күнеккән Фин, мондый иҗади караш кайвакыт чиста һава сулышы кебек тоела. Икенче яктан, бу берничә проблема тудыра, аеруча закон хәрефе үзе аңлашылмаган очракта.
"Ярым-юридик" сүзен ишеткәч, гаҗәпләнүемне хәтерлим. Шул мизгелгә кадәр мин әйберләр законлы яки законсыз дип уйладым.
Коррупция - күпчелек урысларга уңай караш булган законсыз эшчәнлекнең бер мисалы.
Кешеләр ялган документлар сатып алалар, түзеп булмый торган бюрократиядән саклану өчен түрәләргә ришвәт бирәләр.
Сез шулай ук дәүләт учреждениеләреннән читтә - табиб белән, имтиханнарда яки зиратта урын алырга теләгәндә очрыйсыз.
Рәсәй әйтүенчә, Россия җәмгыятендә коррупциянең тирән тамырлы булуы турындагы мәгълүмат Европа илләренең иң коррупциялесе.
Әгәр дә без бу проблемага киңрәк карасак, урысларның тәртибен аңларга мөмкин.
Россиядәге хакимият җәберләүче һәм демократияне экран итеп куллана. Башкача әйткәндә, илдә Көнбатыш стилендәге демократик институтлар эшли, ләкин алар ирекле сайлауларга да, суд хакимиятенең бәйсезлегенә дә гарантия бирмиләр.
Көч кечкенә кешеләр төркеме кулында тупланган, нигездә махсус хезмәтләр белән бәйләнгән. Алар оятсыз рәвештә табигый байлыклар сату аша зур байлыкны үзләштерәләр.
Хәзер Россиядә җитди үзгәрешләр белән конституциянең ничек бозылганын күзәтергә мөмкин. Бу үзгәрешләрнең тиз кертелүенең чын сәбәбенә бик аз кеше шикләнә.
Күптән түгел үткәрелгән сораштыру нәтиҗәләре буенча, урысларның яртысы максат Владимир Путинның 2024 елдан соң хакимияттә калуы дип саный. Шуңа да карамастан, Көнбатыш демократиясе күзлегеннән законсыз булып күренгән бу үзгәрешләрне күпләр хуплый.
Бу каршылыкны Джордж Оруэллның "1984" романыннан "икеләтә уйлау" төшенчәсе белән аңлатырга мөмкин. Маша Гессен бу термин белән Совет гражданнарының көндәлек тормышын "Киләчәксез Россия" китабында тасвирлый.
Ул аңлаешсызлык дип атый, алар ничек совет кешеләреннән фактларга каршы килгән нәрсәгә ышанырга куштылар. Гомосоветикус,
Дәүләт гражданнар турында кайгыртты, һәм алар моның өчен рәхмәтле булып күренделәр. Ләкин дәүләт кешеләрнең язмышын чыннан да контрольдә тотканга, бу алдану турында гына түгел. Совет гражданнары режимның хезмәттәшләре булдылар.
"Ул риторик иде, ул дәүләт эшчәнлегендә катнаша, һәм шулай итеп дәүләт эшләгән бар нәрсәдә гаеп аның белән", - дип яза Гессе.
Гессе сүзләре буенча, СССР таркалуга карамастан, совет кешеләре яши һәм яши. Бу рәсми рәвештә бер партияле системаны ташлаганнары белән җиңеләйтелә, ләкин шул ук вакытта, шул ук кешеләр, хакимияттә кала, бер үк бюрократияне һәм махсус хезмәт машинасы нигезендә системаны саклап калалар.
Бу яктан, кагыйдәләрне санга сукмау инде гаҗәпләнми. Икенче яктан, көндәлек тормыштагы коррупцияне хуплап, руслар режимның хезмәттәшләре булалар, аларсыз ул тоткарлый алмый.
Ләкин, болар барысы да руслар намуслылыкны хөрмәт итмиләр һәм кагыйдәләр мәҗбүри булган илдә яшәргә теләмиләр дигән сүз түгел.
Бу шулай ук Финляндия Тышкы эшләр министрлыгының урысларның төньяк күршеләрен ничек кабул итүләре турындагы тикшеренүе белән күрсәтелә. Finlandгары тормыш дәрәҗәсенә өстәп, Финляндия аларны социаль дәүләт, демократия һәм хокук белән бәйли.
Тагын бер сораштыру нәтиҗәләре буенча, руслар коррупцияне һәм байлар белән ярлылар арасындагы тигезсезлекне бәяләр артуына өстәп иң мөһим проблемаларның берсе дип саныйлар.
Сез хәтта әйтә аласыз, Финляндиядә урыслар, нигездә, үз илләрендә җитешсезлекләр саналган әйберләрне кадерлиләр.
Финнарның русларга карата тискәре карашлары бар. Аларның берсе кагыйдәләргә буйсыну, төгәлрәге, тыңламау белән бәйле.
Бәлкем, әхлакыйләштерү урынына, урысларны алдауны акларга яки золымлы режимны сакларга нәрсә мәҗбүр итә икәне турында уйлау нәтиҗәлерәк булыр. Principlesз принциплары белән әйләнә-тирә чынбарлык арасындагы каршылыклар зур булырга мөмкин.
Фин күзлегеннән рус тәртибен бәяләп булмый. Безгә табигый тоелган нәрсә Россиядә андый булмаска мөмкин - һәм киресенчә.
Надан намуслылык шулай ук балаларның гаепсезлеге дип саналырга мөмкин.
Санкт-Петербургта алар финнарның анда ничек эшләве турында, алар эш бирүчеләрнең алданырга мөмкинлеген аңламаган хикәяләр сөйлиләр. Алардан алдау көтелә, чөнки бу норма иде.
Эркка Микконен - Мәскәү хәбәрчесе Илев
https://zen.yandex.ru/media/finnish/pochemu-russkie-ne-sobliudaiut-pravila-i-normy--mnenie-finna-5e3d6c03c0c2cd2f40ec6cec