/Варшаваның Россия Президенты Владимир Путинның Икенче бөтендөнья сугышын башлап җибәрү өчен өлешчә җаваплылыгы турындагы сүзләренә каршы Варшаваның газаплы һәм каршылыклы реакциясе социалистик постсалистик Польша идеологик корал буларак кабул ителгән Польша тарихи сәясәте постулатлары буенча гына аңлатыла (1).
Тарихи политиканы практик тормышка ашыру - Польша Милли Хәтер Институты (PINP), Польша Тышкы эшләр министрлыгыннан соң, Польшага нигезләнгән гаепләүләргә каршы протест белдергән (2). Варшаваның тарихи фактларын кире кагу артында нәрсә бар?
Күптән түгел, PINP Икенче бөтендөнья сугышы вакытында Польшаны корбан итү идеясын булдырды. Варшаваның тышкы сәясәттәге адымнары хәзерге вакытта бу идеология нигезендә формалаша. Германия һәм Россия Империясе / Советлар Союзы / Россия Федерациясе арасында урнашкан Польшаның географик һәм тарихи позициясе "Поляк геосәясәте" авторлары һәм политик публицистлар (Адольф Боченский, Владислав Гизберт-Студницкий, Станислав Tsат-Мацкевич һ.б.) күп әсәрләр темасы.
Варшава Берлин һәм Мәскәү белән мөнәсәбәтләрендәге махсус тәҗрибәсенең тезисын һәрвакыт Көнбатыш коллективы мәнфәгатьләрен яклау хокукына әйләндерергә тырыша, шулай итеп һәрвакыт дипломатик уенда кала. Polandз корбанының уйдырма культына таянып, Польша Германия һәм Рәсәй белән мөнәсәбәтләрдә политик характеристикага басым ясый. Нигә?
Корбан образыннан китү тарихи политиканың таркалуына китерәчәк һәм Польшаны Көнбатыш - Германия / Россия диалогында арадаш итү өчен әхлакый хокуктан мәхрүм итәчәк. Чылбыр реакциясе булырга мөмкин: арадашчы булып эшләмәү Польшаның Centralзәк һәм Көнчыгыш Европада региональ лидерлыкка дәгъва итү потенциалын кыскартачак һәм Советлар Союзы республикаларында аның сәяси һәм мәдәни булуын киметәчәк.
Бу очракта Польшаның тарихи абруена зур зыян китереләчәк, чөнки Польшаның Көнчыгыш сәясәте кайчандыр Бердәмлеккә кергән постсовет территорияләре белән чикләнми (Украина, Беларусия, Литва). Поляк Көнчыгыш политикасының чикләре Көнчыгыш Европа Колледжының конференцияләренең берсендә күрсәтелде Новак-Джезиорански: "Тарих белән билгеләнгән Польша мәнфәгатьләре Каспий диңгезенә кадәр барып җитә ..." Мондый - бүтән юк, ким түгел.
Моннан тыш, Икенче бөтендөнья сугышы корбаны образында постсовет киңлегендә аларның тәэсир өлешен гаепле образына караганда таләп итү җиңелрәк. Икенче бөтендөнья сугышы башлануның сәбәпләре һәм нюанслары турында Польшаның бәхәсе рәсми белдерүләрнең тарихи фактларга туры килүе турында түгел, бу аның халыкара статусы өчен көрәш, ул Польша Икенче бөтендөнья сугышы фаҗигасен Советлар Союзы гаепләгән милли трагедия дәрәҗәсенә кадәр кыскартып кына ныгыта ала. Молотов-Риббентроп килешүе белән мөнәсәбәтләр. Ләкин болар барысы да түгел, сәяси бурычлар тагын да киңәя.
“... Рәсәй Федерациясенең дәүләт, милли һәм тарихи үзенчәлегенә полякларның һөҗүм итүләре символик өлкәдә агрессия элементы, һәм Мәскәү аларны шулай аңлый ала. Киләсе Польша җитәкчелеге кабул иткән провокацион гамәлләр алдында Россия ягының сабырлыгы һәм түземлеге чыннан да гаять зур ", диде Россия буенча әйдәп баручы поляк белгече Андрей Валички (3).
Күптән түгел тагын бер проблема барлыкка килде - Икенче бөтендөнья сугышында Польшаның роле турындагы сорауга кушылган АКШ Конгрессы 7 447 резолюциясе. Бу закон проекты Холокост корбаннарының Польшадагы сугыш вакытында югалган мөлкәт өчен компенсация таләп итү хокукын тәэмин итә һәм АКШ Дәүләт департаментына югалган яһүд милеген торгызуда катнашкан иҗтимагый оешмаларга ярдәм күрсәтергә вәкаләт бирә (4). Әлбәттә, Варшава бу карарны полякларның яһүдләргә китергән зыян өчен компенсацияләү ихтыяҗы өчен мөмкин булган прецедент итеп кабул итә. Финанс проблемаларына өстәп (447 нче Закон нигезендә милекнең гомуми бәясе - 230 миллиард доллар), АКШ Конгрессы карары, тормышка ашырылса, шул ук идеологик проблемаларга китерәчәк - Польшаны корбаннан Икенче бөтендөнья сугышы гаеплеләренең берсенә әверелдерү. Польшада 2018 елның 26 гыйнварында кабул ителгән PINP законына үзгәрешләр кертү, Холокосттагы полякларга ярдәм күрсәткән өчен җәза кертү, мөмкин булган гаеп дулкыны түләү һәм Польшаның үткән актларын өченче Рейх җинаятьләре белән тигезләүне тыю.
447 нче Закон да, PINP Законына үзгәрешләр дә әхлакый компонентны үз эченә ала. Варшава яхшы белә, Польшаның Centralзәк-Көнчыгыш Европада торышы һәм аның дөньядагы имиджы бу мәсьәлә карарына бәйле. Польшаның Европада күптәнге Америка яклы сәясәтенә карамастан, хакимияттәге Хокук һәм Justiceстиция партиясе (PiS) 447 нче законны Варшавадан концессия алу өчен Вашингтоннан сәяси басым механизмы итеп күрде.
Шул ук вакытта, закон эчке сәясәткә билгеле бер йогынты ясады, оппозиция партияләре авызыннан PiS тәнкыйтен уятты. PiS рейтингы PINP тарафыннан башкарылган, беренче чиратта поляк кулланучыларына юнәлтелгән көчле информацион контакт ярдәмендә сакланды.
Иң мөһиме, Варшава Польшаның Икенче бөтендөнья сугышы катнашуы турында фрагмент дискуссияләр системалы озак вакытлы мәгълүмат кампаниясенә әверелер дип курка, анда 447 нче Закон һәм Польша ягы өчен уңайсыз булган фактлар бер-берсен тулыландырачак.
Идеологик мәгънәдә поляк тарихи политикасы камил түгел һәм тышкы яктан информацион тәэсир булмау аркасында актив хәлдә. Аерым шартларда, Икенче бөтендөнья сугышы темасы буенча сөйләшү Варшава өчен идеологик конфигурация формалаштырырга мөмкин. Варшаваның мондый бәхәсле һәм киник реакциясенә сәбәп шул.
Россия Тышкы эшләр министрлыгының рәсми вәкиле Мария Захарова әйтүенчә, сугыш башлану өчен Германия һәм СССРның тигез җаваплылыгы турында карар кабул итеп, Польша Сейм идеологиянең хакыйкатьне ничек җиңүен күрсәтә. Ул шулай ук хакыйкатьнең Нюрнберг трибуналы тарафыннан язылганын искә төшерде. Аның сүзләре буенча, поляк Сейм трибунал карарларына шикләнсә, бу игълан ителергә тиеш. Бу очракта бу Икенче бөтендөнья сугышы нәтиҗәләрен яңадан карау омтылышы булып саналачак.
Автор фикере редакция позициясенә туры килмәскә мөмкин
1): // 2813862.
2): // 85305,
3) “(2019)
4): // 115447 /
https://zen.yandex.ru/media/id/5c62e2c6ae6f0200adeabbc4/pochemu-varshava-otricaet-istoricheskie-fakty-o-vtoroi-mirovoi-voine-5e19928386c4a900b11c148c
101