Бүген без Урта Инглиз турында сөйләшүне дәвам итәбез. Соңгы тапкыр без Норман яулап алынганнан соң француз теленең аңа ничек тәэсир иткәнен ачыкладык, сүз байлыгы һәм орфографик үзгәрешләр турында сөйләштек, бүген без, беренче чиратта, грамматика һәм фонетика турында сөйләшәчәкбез.
Нәкъ менә бу ике аспект Урта Инглизне уникаль һәм бик искиткеч тел итә. Ике төп фикер бар:
Бу әйберләргә җентекләп карагыз.
Урта Инглиз грамматикасы, чыннан да, бик регуляр булмаган - ул үзгәрүен дәвам итте, һәм иске текстлар яңаларыннан шактый аерылып тора, региональ аермалар бар иде. Без мондый уртача яки, теләсәгез, аның идеальләштерелгән версиясен карап чыгарбыз.
Шунда ук әйтергә кирәк, Урта Инглиз грамматикасы Голландияне хәтерләтә. Соңгысы немецлар арасында ахырга кадәр, инглизчә акылсыз дизайннары белән урта урталык булып санала.
Беренчедән, Englishзәк Инглиз телендә исемнең җенес (өчесе дә), очраклары (дүрт, немец телендәге кебек) һәм, әлбәттә, саны бар. Бу очракта төшүнең ике варианты гына бар: көчле һәм көчсез. Бер яктан, төрлелек бар, икенче яктан, бу ахырларны искә төшерү күпкә җиңелрәк.
Менә шулай (таш) сүзнең кимүе иске инглиз теленнән урта инглиз теленә үзгәрде
Күргәнебезчә, ахырлар да кыскартылды, һәм аларның саны кечерәкләнде - аеруча иске Инглиз телендә көчле исемнәрнең ахыры җенескә дә бәйле (ягъни без монда күргән 8 формага, безгә тагын 16 - 8 өстәргә кирәк) хатын-кыз һәм нейтраль өчен). Урта Инглиз телендә грамматик категория буларак тиз үлә. Номиналь рәвештә ул әле дә иде - бу шәхси алмашлыкның (ул, ул, яки ул) исем белән алышыну рәвешендә күрсәтелде, һәм бүтәннәр юк. Ахыры югарыдагы рәсемдәге кебек иде, әгәр без көчле исемнәр турында сөйләшсәк. Зәгыйфь исемнәрнең ахыры бар иде, анда көчлеләр булган - калган очракларда ул - яисә бернәрсә дә булмаган. Хәзерге инглиз телендә зәгыйфь кимүдән бернәрсә дә калмый диярлек, төрнең "тәртипсез" күплек формаларыннан кала.
Сыйфатлар әле дә исем белән туры килә, ләкин сан һәм ышаныч / билгесезлек ягыннан гына. Чагыштыру өчен, рус телендә координация өч характеристикага нигезләнә (җенес, сан, очрак), һәм немец телендә дүрт (җенес, сан, очрак һәм билгесезлек / билгесезлек - бу 16 форма сыйфатының өч төшүенең сәбәбе). Гомумән алганда, система бик гади: сан күп булса яки форма билгеле булса (зәгыйфь кимү), без һәрвакыт бетүне атыйбыз, билгесез (көчле төшү) һәм бердәнбер булса, без бернәрсә дә язмыйбыз.
Бу очракта, фигыльләр немец телендәге кебек диярлек кушылалар, өченче зат белән тәмамлану урынына) монда борыңгы тавыш - þ. Күплектә (вакытка һәм кешегә карамастан), гел бер бетү куегыз: яисә - яки - диалектка карап.
Моннан тыш, заман төркеме һәм аның белән бәйле барлык кыенлыклар ул вакытта булмаган - акциянең хәзерге яки регуляр рәвештә булганы турында уйларга кирәкми, ул хәзерге мизгелгә тәмамланган яки үткәндә башланган һәм әле дә дәвам итә.
Монда, мәсәлән, фигыльнең барлык мөмкин булган формалары җырлый). Аларның Германссингенга охшаганына игътибар итегез (
Камиллек, киресенчә, булган, һәм ул немец телендәге кебек иде: нинди ярдәмче фигыльне сайларга икәнлеген уйларга кирәк иде. яки телсез. - бер яктан, хәзерге инглиз яки Скандинавия телләренә караганда катлаулырак, анда камиллек бары тик формалашкан, ләкин, фразеологизм турында уйлансаң, бу логик.
Көчле һәм зәгыйфь фигыльләр арасындагы аермалар да дәвам итте, ләкин алар барлык немец телләрендә, аларсыз беркайда да юк.
Ләкин мәкаләләр һәм күрсәтү алмашлыклары формасында үзгәрү таләп ителмәгән диярлек - һәм бу зур плюс, немец телен өйрәнергә тырышкан һәркем белә.
Бу чорда тәртип сүзе үзгәрә башлады. Ул хәзерге кебек каты булмаган, ләкин җөмләләрдә фигыль һәрвакыт диярлек темага иярә.
Чагыштыру өчен, Иске Инглиз телендә (хәзерге немец телендәге кебек) төп принцип иде - фигыль (диярлек) җөмләләрдә һәрвакыт икенче урында тора.
Моннан тыш, немец телендә катлаулы предикат (модаль фигыль, камиллек, киләчәк заман белән) бозыла, һәм икенчел пунктларда предикат ахырда куелган, хәтта артка ачылган урында үзгәрми. Мондый төр:
Иске Инглиз телендә синтаксис бер үк эшләде. Englishзәк инглиз телендә бу кыенлыклар юкка чыкты. Менә нәрсә булганын һәм нәрсә булганын мисал:
Гомумән алганда, безнең алдыбыздагы грамматика әле синтетик, ләкин мөмкин кадәр гади һәм аңлаешлы булып чыга.
Фонетикага килгәндә, бу кызык, чөнки ул Көнбатыш Германия прадилектына башкаларга караганда якынрак булып күренә: монда иске инглизне якын туганнарыннан, һәм хәзерге инглиз теленә хас булган дифтонглар юк (һәм, әйтерсең лә, , Алманча да), сузык авазлар әле яңгырамаган, ким дигәндә тулысынча түгел. Моннан тыш, күп тапкырлар әйткәнемчә, ð һәм the иң борыңгы тавышлар сакланган.
Гомумән алганда, фонетика укуга караганда тыңлау яхшырак булганда була, шуңа күрә монда инглизчә уртача әйтелешнең видео мисалы. Әлбәттә, реаль түгел, бары тик торгызыла, ләкин шулай да.
Безнең вузларда инглиз тарихын өйрәнгәннәр, һичшиксез, өземтә өйрәнделәр - бу Джеффри Чокерның Кентербери әкиятләренә кереш сүз, мөгаен, безне кызыксындырган чорда иң күренекле әдәби әсәр.
Чынлыкта, бик киң әдәбият, бәлки, Урта Инглизне яратуның иң мөһим сәбәбедер. Бу әсәрләрне уку инде берничә тапкыр җиңелрәк, һәм, дөресен әйткәндә, иске инглизләргә караганда кызыклырак. Соңгысында, әлбәттә, искиткеч, ләкин шул ук вакытта бик катлаулы, Beowulf бар, аны куркынычсыз рәвештә тулы хокуклы әсәр дип санарга мөмкин, ләкин калганнарның барысы да елъязма кебек рәсми документлар, яисә дини эчтәлекле кечкенә шигырьләр. Урта Инглиз әдәбиятында без элек күргән әйбергә әйләнде. Хәтта Кентербери әкиятләрендә дә һәркем үз тәменә нәрсәдер табачак: рыцарьлар һәм матур ханымнар турында романтик хикәяләр дә бар (Рыцарь әкияте), сөйләшүче хайваннар һәм әхлак белән балалар әкиятләре (Монахиналар әкияте), һәм безнең "Хәзинә әкиятләре" ("Миллер әкияте") кебек "В категориясе" велосипедлары бар.
Кентербери әкиятләренә өстәп, Артур патша һәм аның рыцарьлары турында күп әсәрләрне искә төшерергә кирәк, шул исәптән мәшһүр "Сэр Гавейн һәм Яшел Рыцарь" - алар күпкә борынгы мифларга нигезләнгән, ләкин безгә төшкән "аннобль" версияләр - бу бары тик эк, урта гасыр чоры төсе.
Гомумән алганда, йомгак ясау өчен, чор иң кызыклы, һәм аның тел характеристикасы үзенчәлекле. Әгәр дә сез инглиз телендә профессиональ булсагыз, аны онытмагыз. Notк икән, димәк, гадәттәгечә, кызык иде дип ышанам!
https://zen.yandex.ru/media/languages_of_northern_europe/sredneangliiskii--luchshii-angliiskii-grammatika-fonetika-literatura-5e57be50c5793c0fb189652c