Шулай итеп, бүген без инглиз теленең креол, ягъни гибрид тел булу-булмавы турында сөйләшәбез. Бу карашны махсус әдәбиятта табарга мөмкин, һәм, нәтиҗәдә, төрле дискуссияләрдә, видеоларда һ.б.
Әгәр дә без бар нәрсәнең чынбарлыкта икәнлеген аңлый башласак, хикәянең катлаулы булуын күрәбез.
Беренчедән, әйтергә кирәк, инглизчә роман-немец гибриды түгел (француз һәм иске инглиз), ләкин бу фикер еш очрый ала. Инглиз теле, һичшиксез, бөтенләй немец теле булган һәм булган (кайбер яклардан ул "немец" та калганнарына караганда: мәсәлән, ул борыңгы немецара ара авазларын саклап калган, алар диграф белән күрсәтелгән. Француз йогынтысы, әлбәттә, бик зур иде, ләкин ул төшә) киләсе: tx)
Бу, чыннан да, барысы да. Француз теле фонетикага, иң мөһиме, инглиз грамматикасына тәэсир итмәде. Инглиз теленең синтетик телдән, охшаш (бик шартлы) рус теленә, аналитик телгә күчүе, без белгәнчә, Скандинавия телләренең йогынтысы белән бәйле.
Монда без гибридизация турында сөйләшә алабыз: Инглиз теле Скандинавия сүзләрен (башкалар) гына түгел, ә грамматикасын, телнең асылын да үзгәртте.
Ләкин, бу үзгәрешләр чыннан да башка тел йогынтысы аркасында килеп чыкканмы, яисә гади итеп әйткәндә, табигый үсеш юлымы, билгесез кала. Бу сорау, гомумән алганда, хәзерге немец телләренең, Исландия һәм Фарер телләреннән кала, һәм бераз сузылып, немецларның аналитик булып китүләре аркасында килеп чыга.
Монда яхшырак аңлар өчен, гибрид телләрнең (Креоллар һәм Пиджин) уртак типик үзенчәлекләренә күз салыгыз, алар белән эш итүче галимнәр аерылып тора:
1. Типологик яктан, креоллар изоляцион система телләренә якынлашалар - монда инглизчә яраклы: анда бик аз ахыры бар, алар булса да.
2. Гадиләштерелгән җөмлә төзелеше - инглизчә, катлаулы җөмләләр гадәти күренеш түгел.
3. Тартык авазлар ярдәмендә сузык авазлар кими яки өзелә. Монда, мисал, охшаш сүзләр кебек, икесе дә өч буынлы (икесенең дә соңгы иҗек сузык аваз ярдәмендә барлыкка килүенә карамастан), ләкин чит ил кешеләре, шул исәптән без дә, бу сүзләрне дүрт буынлы дип атыйлар (мәсәлән, әйтегез - һәм - тулысынча). "Нормаль" инглиз телендә андый әйбер юк, димәк, бу критерий үтеп бара.
4. Программа кодларын киметү яки югалту. Бер буын коды, кыскасы, сузык аваздан соң буындагы тавышлар. Креолларда бу тавышларның саны кими яки алар үзләре оригиналь тел белән чагыштырганда гадиләштерелгән. Без тагын сүз ярдәмендә аңлатабыз: беренче буын монда, һәм аның коды - Бу пункт гадәттә алдагысы белән тыгыз бәйләнештә: безнең сүзне өстәмә аваз белән укысагыз, беренче буын булыр, һәм икенчесе булыр, шулай итеп код гадиләштерелер.
5. Омтылышның юкка чыгуы яки тавышларның позицияле үзгәреше - инглиз телендә омтылыш бар, ул махсус роль уйнамаса да, позиция үзгәрешләрен беркем дә юкка чыгармады. Менә бер мисал - сүз. Чынлыкта, сузык авазлар арасында торуы аркасында, ул шулай ук түгел, укый
6. Дифтонгларның юкка чыгуы, һәм чыннан да аваз системасын гадиләштерү - әлбәттә, үткән. Инглиз телендә гел күп авазлар булган, хәтта Урта Инглиз чорында, дифтонглар башка чорларга караганда азрак булганда.
7. Тоннарның булмавы дөрес, ләкин инглиз телендә алар беркайчан да булмаган.
8. Махсус сүзләр ярдәмендә грамматик вакытны билгеләү - бар, ләкин очрак ачык түгел. Әйе, ярдәмче фигыльләр һәм зур аналитик киеренке конструкцияләр инглиз телендә актив кулланыла, ләкин семантик фигыль дә аларда үзгәрә, һәм гади хәзерге һәм гади үткән заманда (аңлатмаларда) алар бөтенләй таләп ителми.
9. Конвигациянең һәм төшүнең юкка чыгуы - монда очраклы очрак бар, чөнки конвигациядән һәм, аеруча, төшүдән, инглизчә мөгезләр һәм аяклар гына калды: ахыры - һәм шәхси алмашлыкларның объект формалары.
10. Сорауларда үзгәрми торган каты сүз тәртибе - инглиз телендәге тәртип тәртибе тотрыклы, ләкин сорауларда аны үзгәртергә кирәк.
11. Тискәре кисәкчәләр фигыль алдына куела - инглизчә ул семантикага кадәр ярдәмче фигыль кебек үк урнаштырылмый.
12. Күплек формаларын формалаштыру өчен кабатлау (кабатлау) куллану, сыйфатларны чагыштыру дәрәҗәләре һ.б. Бу артык эшләнгән урынга, артык эшләмәгән кебек.
Гомумән алганда, очраклы 12 пункттан 3 очрак бар, һәм моны башкалар белән гибризлаштырмыйча, тел үсешенең үзенчәлекләре белән аңлатырга мөмкин. Шулай итеп, минемчә, хәзерге заман инглиз телен креол дип әйтеп булмый.
Ләкин бу барысы да түгел. Инглиз телендә диалект бар (кайберәүләр аны аерым тел дип саныйлар), анда Скандинавия телләренең гибризлаштыру йогынтысы сизелерлек күренә. Әлбәттә, скоттлар яки шотланд инглизләре турында сөйләү.
Китаплар шотландларда язылган һәм бастырылган, шуңа күрә мин Ирвин Велчның кыска хикәяләр җыентыгыннан мисаллар китерермен - аның персонажларының күбесе бу телдә / диалектта сөйләшәләр.
Алайса, аны стандарт инглиз теленнән нәрсә аера һәм ни өчен анда Скандинавиялеләрнең йогынтысы көчлерәк?
Шулай итеп, 12нең 8е инде алынган. Моннан нинди нәтиҗә ясала? Мөгаен, инглиз Скандинавия телләре белән тулысынча гибридлашмаган дип уйларга була, бу процесс диалектларның бер өлешенә генә кагылды.
Сезгә мәкалә ошаса, каналга ошарга һәм язылу турында онытмагыз.
Укыган өчен рәхмәт!
https://zen.yandex.ru/media/languages_of_northern_europe/angliiskii-gibridnyi-iazyk-5e33cab4def5226f076b60fb