Күп тапкыр язганым өчен, мин немец телләрендә белгеч. Минем беренче чит тел - инглиз, икенчесе - немец. Мин икесе белән дә кызыксынам, шуңа күрә мин немец - чын, чын немец теле, һәм инглиз - желедә җиденче су дигән фикерне очратам. Бүген без бу карашның ничек яшәргә хокукы бар һәм каян килеп чыкканы турында сөйләшәчәкбез.
Гомумән, минем күзәтүләрем буенча, мондый сүзләр немец телен мәктәптә укыганнар әйтә, һәм кайчандыр бөтен дөнья инглиз теленә мохтаҗ, яисә чит телләр белән бәйләнеше булмаган кешеләр аңлый. Бик еш, кызганычка каршы, алар бер үк кешеләр.
Моны белеп, мондый сүзләрнең нигезе логика ачыклана: немецлар Германиядә яши, шуңа күрә аларның теле - иң немец теле. Әгәр дә сез бер үк принципларга буйсынсагыз, иң славян телләре - Словения яки Словакия (ләкин сез һәм мин беләбез, иң славян славяннары кем, шулай бит?).
Соң булганчы, мин бронь ясыйм: мәкаләнең төп максаты - "немецларны" сихерләү түгел - аннан ерак, немец теле матур, ләкин аны башка немец телләре арасында стандарт дип атау, минемчә, ниндидер сәер. Ана теленә иң якын тел стандарт булып саналырга тиеш, дип уйлау мантыйкка туры килә, ул абстракт конструкция булса да, чынлыкта ул була алмый. Яхшы, я булмаса, якын туганнары белән максималь уртак характеристика булган тел булырга тиеш. Ничек кенә булмасын, немец алай түгел - ул бик уникаль. Нигезсез булмасын өчен, аның лексикасына, фонетика һәм грамматикасына күз салыйк.
1. Лексика.
Немец, белгәнегезчә, сөйләшүне яратуы белән дан тота: инглиз телендә бер гади латин яки француз сүзе кулланылган очракта, немец телендә ниндидер кушылма булачак. Мәсәлән, инглиз телендә табигать белеме немец телендә булачак - Әйе, немец телендә инглиз теленә караганда немец лексикасы күбрәк, ләкин бу инглиз теленең бу яктан "стандарт" тан алга китүен күрсәтә. Чагыштырыгыз:
Ләкин, шуны әйтергә кирәк: соңгы сүзләрдән кала, инглиз телендә немец "парлары" бар, алар бераз ешрак яки бераз башкача кулланыла:,
Гомумән алганда, немец телендә бурыч алу җитәрлек түгел. Менә немец телендә берничә француз заемы:
Күргәнебезчә, бу очракларда, немец сүзләре инглиз теленә караганда француз теленә якынрак, орфографик яки әйтелештә - кайвакыт хәтта немец тамырлары да кулланыла. Болар барысы да немец телендәге француз сүзләренең мисаллары түгел, ләкин, әлбәттә, инглизләр бу категориядә катнаша алмыйлар - анда Исландиядән аермалы буларак, күп бурычлар бар. Таблицадан күренгәнчә, андагы барлык очракларда француз теленә туры килгән бер генә сүз бар - һәм ул барлык немец телләрендә дә бар.
2. Фонетика
Бу мисалдан башлыйк: немец телендә ул "теш", һәм инглизчә - бик төрле күренгән, ләкин, чынлыкта, тамырлары бер булган - аларда фонетик процессларның нәрсә булганын белергә кирәк. Бу яктан караганда, немец барлык немец телләреннән бик нык аерылып тора - ягъни "стандарт" тан иң ерак.
Ялтыравык, мәсәлән, иң мөһим фонетик процесслардан, зур аваз сменасында гына исән калган, шуның аркасында борыңгы озын авазлар хәзерге авазларга әверелгән:
Немец телендә бик охшаш процесс булды - инглиз теленнән аермалы буларак, монда үзгәрешләр хәрефкә куелды. Itәм анда булган вакыйгалар, ким дигәндә, бу: ,,.
Ләкин бу барысы да түгел. Немец, гадәттә, немец телләреннән аерылып тора, үз фонетик процессы аркасында, бу сузык авазларның икенче хәрәкәте дип атала һәм бүтән урында булмаган. Менә ул кертелгән үзгәрешләр (без инглиз / немец мисалларын алабыз):
Шулай итеп, немец телендәге сузык авазлар башка немец телләреннән, авазлардан да аерылып торалар - соңгысы бөтен җирдә теге яки бу дәрәҗәгә үзгәрсә дә. Бу теш белән эш итү өчен генә кала: ике очракта да бер тавыш кереп чыга. Немец телендә out төште (бу теория буенча инде булырга тиеш иде, ләкин инглизчә - гадәти процесс - каф.
Моннан тыш, немец телендә, икенче хәрәкәт аркасында, ул немец телендә күченде, тагын бер үзгәреш.
Идеаль нәрсә ул, сез сорыйсыз? Бу сүзнең борыңгы немец тамыры, һәм замандашларының иң якыны - Голландия әйе, монда, инглизчәдән аермалы буларак, соңгы тавыш үзгәрде (күчү þ> күпчелек немец телләрендә киң таралган), ләкин бернәрсә дә "югалмады".
3. Грамматика
Бу нокта, чыннан да, иң катлаулы, чөнки немец грамматикасы чыннан да гипотетик Прагерман теленә туганнарына караганда бераз якынрак: монда фигыльнең һәм очракларның шәхси формалары, исемнәр һәм сыйфатларның координациясе һәм архаик сүз тәртибе. буйсынган пунктлар. Болар барысы да дөрес, ләкин монда без кайбер пунктларны исәпкә алырга тиеш.
Немец, Исландия һәм Фарер телләреннән кала барлык немец телләре синтетиктан аналитикка күчә. Ләкин, бу сорау бераз бәхәсле, чөнки немец аналитик индексы икедән бераз кимрәк (1-2 индикатор аналитик телләр өчен, 2-3 синтетик телләр өчен типик дип санала).
Гомумән алганда, барлык немец телләренең үсеше гадиләштерүгә юнәлде: фигыльнең шәхси формалары яисә кимеде, хәтта юкка чыкты, сыйфатларның ахыры гадиләште яки бөтенләй төште (инглизчә), очраклар, чынлыкта, Исландия, Фарер һәм Алман телләрендә калды. . Ләкин шулай ук нечкәлек бар: немец "мирас" грамматикасын саклап калмыйча, аны катлауландырды: умутка башка немец телләренә караганда күпкә киң кулланыла, өч сыйфат бар (икесе бар), ике субъектив бар (калганнарында) берсе аерылып тора).
Шулай итеп, без күргәннәрдән нәтиҗә ясый алабыз: немец теле бер үк вакытта "оригиналь" дән бик ерак китте, һәм шул ук вакытта аның үсеш юлы туганнарыннан шактый аерылып тора. Шуңа күрә сез аны немец теленә сылтама дип саный алмыйсыз, бу, әлбәттә, аңа яратырга һәм өйрәнергә комачауламый.
Кызык иде дип ышанам! Бөтен сәламәтлек, тел стандартлары темасы кызыклы булса, аңлатмаларда языгыз - бәлки мин андый әйбер язармын.