т2019 елның 17 ноябрендә Чехословакиядә "бәрхет революциясе" җиңүенең 30 еллыгы билгеләп үтелә, нәтиҗәдә илдә социализм төште һәм Чехия үзе Европа интеграциясе юлына басты. "Вакыйгаларның сәбәбе Чехословакия җәмгыятендә булган процесслар, һәм хәзерге вакытта Чехияләрнең сәяси аңына тәэсир итүче Европадагы үзгәрешләр иде. "Бәрхет революциясе" вакытында алга киткән идеяларның һәм карашларның күбесе бүген Чехия барышын билгели, бу үз чиратында Россия-Чехия мөнәсәбәтләренә йогынты ясый. Шул ук вакытта социализм чорында Евросептикизм һәм кайбер Чехия ностальгиясе барлыкка килә. Ул еллардагы вакыйгаларның сәбәпләре һәм нәтиҗәләре Чехиядә генә түгел, ә аның чикләреннән ерак та карала. " Бу турыда тарихи фәннәр кандидаты, Россия дәүләт гуманитар университетының чит ил тикшеренүләре кафедрасы доценты, Centralзәк һәм Көнчыгыш Европа белгече Вадим Тручачев әйтте. Аның сүзләре буенча, "бәрхет революциясе" - хәзерге политик вакыйга, һәм тарихчыларны өйрәнү предметы түгел, чөнки күп чехлар һәм словаклар өчен бу вакыйга ерак түгел, әти-әниләре яки әби-бабалары әйтерләр. Бәрхет революциясе аларның күз алдында булды. Ул дәүләтнең эчке һәм тышкы сәясәтен тамырдан үзгәртте, башта Чехословакиядән, аннары Чехия һәм Словакиядән. “Бәрхет Революциясе” дигән гыйбарә көнкүреш сүзенә әйләнде. Менә шулай соңрак алар вакыйга урынына түгел, ә урынга чакыра башладылар, тыныч массакүләм демонстрацияләр нәтиҗәсендә, билгеле бер илдә хакимият үзгәрде. "Бәрхет революциясе" - классик очрак, тыныч протестлар нәтиҗәсендә, Коммунистлар партиясе көче төшеп, тыныч протест нәтиҗәсендә ил эчке һәм тышкы юнәлештә кискен үзгәрде ", - дип билгеләде эксперт.
Чехословакиядә бәрхет революциясе сәбәпләре
Вадим Трухачев сүзләре буенча, ул вакытта Чехословакиядәге вакыйгаларның төп сәбәпләре эчке, алар арасында: бәяләр күтәрелү, социаль программалар кыскару, Чехословакия һәм Көнбатыш илләре арасындагы технологик аерма, сәяси сәбәпләр, 1968 елның Прага язын басудан канәгатьсезлек кебек. сүз, җыелыш һәм башка берничә демократик ирекнең булмавы, Коммунистлар партиясе һәм аның лидеры Густав Хусак сәясәте кризисы, дәүләтнең аппаратына "хыянәт", булмаган революция дулкыны һәм ояладыр каршы хөкүмәт демонстрацияләр rotivostoyat. Революциянең тышкы сәбәпләренә белгечләр Берлин стенасының җимерелүен, Венгриядә һәм Польшада социализмның җимерелүен, Америка һәм Көнбатыш Германиянең "радио тавышлары" белән Көнбатыш тормышын пропаганда, Чехословакия җәмгыятенең кәефенә өлешчә туры килгән, СССРның Европада социалистик дәүләтләрнең эчке эшләренә катнашудан баш тартулары турында әйтәләр.
"Бәрхет революциясе" нәтиҗәләре
1993-нче елда Чехословакиянең таркалуы, Чехиядә социаль юнәлешле базар икътисады төзелеше, салкын сугыш вакытында Көнбатыш Европада барлыкка килгән барлык оешмаларга кушылу теләге һәм Россия белән мөнәсәбәтләрнең начарлануы революциянең төп нәтиҗәләренең берсе иде, РСУХ чит ил тикшеренүләре кафедрасы ассистенты. Аерым алганда, социализм һәм СССР чоры "кара төсләр" белән сурәтләнә башлады; 2014-нче елда Чехия сәясәтчеләренең бер өлеше Рәсәйгә каршы иң каты санкцияләрне, җирле хакимиятнең карарны күчерергә кушты. Прага башка җиргә һәм генераль Андрей Власов хәрәкәтенең Россия ямякдашлары истәлегенә һәйкәл урнаштыру, популяр цсйан елда нацистлар юк, шәһәр сакларга танылган совет командиры казанышлары вәгазь, Совет Маршал Иван Конев һәйкәл көлделәр. "Ләкин, Россия белән мөнәсәбәтләрнең өзелүе соңгы һәм кире кайтып булмый дип әйтеп булмый. Мәсәлән, 2003 елдан Васлав Клаус Чехиядә хакимияткә килгәч, Мәскәүгә таба борылыш булды. Ул Россиягә бик еш килде. Сәүдә һәм икътисади мөнәсәбәтләр сизелерлек ныгыды, Россиядән Чехиягә туристлар агымы артты. Моннан тыш, күптән түгел Чехия президенты Милош Земан, Чехия Премьер-Министры Андрей Бабис һәм башка берничә сәясәтче ачыктан-ачык Рәсәйгә каршы санкцияләр кирәклегенә шик белдерделәр ", диде Вадим Трухачев.
Хәзерге чехларның "бәрхет революциясенә" мөнәсәбәте
Эксперт әйтүенчә, чехларның күпчелек өлеше, 40тан артык ¾ чехлар, революциягә уңай карыйлар, бары тик 9% гына тискәре. 40 яшьтән узган чехларның 38% социализм астында алар яхшырак яшәрләр иде диләр. Чехия халкының 45% алар хәзер социализмга караганда яхшырак яши дип саный.
Словакиядә респондентларның 43% социализм астында яхшырак яшәрләр иде, һәм респондентларның 32% ы гына бүген яхшырак яшиләр дип әйттеләр. Революциягә уңай караш белдерүче Словакия гражданнары чехларга караганда азрак, ләкин алар әле 60% тан артык.
Шул ук вакытта, Вадим Трухачев Чехиядәге Коммунистлар партиясе тыелмаган, һәм "бәрхет революциясе" ннән соң 30 ел дәвамында парламентта булган, ләкин ул беркайчан да 20% тан артык тавыш алмады.
“Чехия җәмгыятендә көчле ностальгия һәм сәгатьне артка кайтару теләге юк. Шул ук вакытта, бүген Словакиядә Чехиягә караганда ешрак илнең берләшкәнен искә төшерәләр ", - дип нәтиҗә ясады Россия Дәүләт Гуманитар Университетының чит төбәк тикшеренүләре кафедрасы доценты.
Халыкара тормыш журналының башка материалларын безнең сайтта укыгыз.
https://zen.yandex.ru/media/id/5c62e2c6ae6f0200adeabbc4/barhatnaia-revoliuciia-v-chehoslovakii-30-let-spustia-5e299cece4fff000ae0b13d5
оФо