2000 жылы наурыз айының ортасында Талдықорған облысы Андреевка ауданының Олжай деген ауылынан Оспанов Бейсен деген азамат келіп, ұлы Оспанов Елдосты Андреевка аудандық ішкі істер бөлімі "біреуді ЮМЗ-80 тракторымен мыжып өлтірдің" деп, қасақана кісі өлтірген адам" ретінде қылмыстық жауапкершілікке тартып отырғанын, ұлының кінәсіз екенін айтып, ұлын қорғауды өтінді. Ұлының қамалғанына бір айдай уақыт болған екен, қолдарында сот-дәрігерлік сапартама қортындысынан басқа құжаттары жоқ. Әкесінің айтуынша тергеу орны ұлын, "жәбірленушіні трактормен қуып қағып құлатып, үстінен бірнеше рет таптап, мыжып өлтірген" деп, айыптап отырған көрінеді.
Мен сот-дәрігерлік сапаптама қортындысын оқып, тағылған айыпқа таң қалдым. Сараптама қотындысында марқұмның ішкі органдары(ас қазаны, өкпесі, бүйрегі, бауыры, өті, жүрегі, қабырғалары) бүтін, марқұмның бас сүйегінің сол жақ самайында тесік бар, марқұмның өліміне осы тесік дене жарақаты себеп болған деп көрсетілген.
Мен Елдостың әкесінен тағы да қайталап сұрадым. Шындықты айтыңызшы, "ұлыңызды шынында да марқұмды трактормен мыжып, таптап өлтірді деп айыптап отыр ма?!" деп. Ішкі істер бөлімінде туысы істейтінін сол туысы тергеушіден сұрап біліп айтқанын айтты.
Сараптама қортындысымен танысқаннан кейін мен бұл істі өз қорғауыма алуды ұйғардым. Мен Елдостың әкесімен барып Андреевка аудандық ІІБ-нің осы іске тергеу жүргізіп жатқан тергеушісі Мұрынбаев Қуанышқа жолықтым. Тергеушіге Оспанов Елдосты қорғайтынымды айтып, келісім шарт пен ордерімді беріп, түк білмеген адам құсап, сот-дәрігерлік сараптама қортындысы дайын болса танысуға беруді, оқиға болған жерді қарау хаттамасы мен оқиға схемесын танысуға беруді сұрадым. Сараптама қортындысымен танысқансып, тергеушіден "Сіз өзіңіз сараптама қортындысымен таныстыңызба, марқұмды Елдостың өлтіруі мүмкін бе қалай ойлайсыз?" деп сұрадым. Ол "Елдос өлтіргенін мойындап отыр, яғни сол өлтірген" деді. Мен марқұмды Елдостың өлтірмегеніне көзім жетіп, онымен қоштасып шығып кеттім. Іс құжатынан оқиғаның ақпан айының 23 күні болғанын, Елдосты наурыз айының 10 күні камауға алғанын білдім.
Кез келген қылмыста; ол кісі өлтіру болсын, әйел зорлау болсын, төбелес болсын, қарақшылық шабуыл болсын, жол апаты болсын, ұрлық болсын қылмыс оқиғасы болған жерде із қалады. Сол қылмысты істеді деп ұстаған адамның, сол қылмысты істеген істемегендігі туралы, сол қылмысқа қатысы бар жоғы туралы, қатысы болса қаншалықты қатысы бар екендігі туралы, кінәлі кінәсіз екендігі туралы із қалалы. Сол ізді сезіп, байқап, көретін де адам бар. Сол ізді көріп тұрып көрмейтін, байқамайтын, сезбейтін де адам бар. Оқиға болған жерге қарау жүргізгенде, көзбен қарамау керек. Оқиға болған жерді ақылмен, санамен, сезіммен, түйсікпен, біліммен, жүрекпен қарау керек.
Маған енді Елдостың кінәсіз екендігін дәлелдеу керек болды. Ол дәлелді мен оқиға болған жерден табамын. Оқиға болған ауыл аудан орталығынан 7 шақырымдай жерде екен. Біз науырыз мерекесінен кейін жолға шықтық. Қар еріп жер лайтеңіз болып жатқаннан кейін, Бейсен екеуміз екі атқа мініп алдық. Бейсеннің жолдасы жолға термосқа ыстық шай құйып, қант, конфет тамақ салып берді. Мен фотоапаратымды, "Весна" деген манитафонымды бірнеше касетасымен алып алдым. Оқиға болған жерге келіп ойланып қарап тұрғаныда, қасыма 4 және 6 жас шамасындағы екі ұл бала келді. Үлкені "ағай бірдеме іздеп жүрсіз бе, не қарап жүрсіз?" деп сұрады. Халықта мақал бар ғой "балалы үйдің ұрлыға жатпас" деген. Мен оларға мән-жайды айтып сұраған кезде, кішісі тұрып, "иә біз мынау екеуміз шана теуіп жүрген болатынбыз, бір кезде Сақып апа" деп, айта бастағанда үлкені айтпа дегендей оны түртіп қалды, мен оған "сен тиспеші айтсын, жүріңдер ана жерге барайық шай ішіп отырып әңгімелесейік " деп аттардың жанына алып келдім. Бейсенге ана бала сөйлегенде магнитафонды қос дедім де, жолға берген тамақтан екеуіне конфеталып беріп шай құйып қайта әңгімеге тарттым. Ол "біз шана теуіп жүргенде Сақып апа мына төмпешіктің жанына келіп, қарды теуіп қалды. Қардың астынан адамның қолы шыға келді. Қолынан тартып қардың астынан Солтан ағаның денесін шығарды да, "аттан-аттан өлтіріп кетіпті деп айқай салды. Біз шошып кеттік. Мен барып мамамды шақырып келдім. Айқай шу болып кетті. Бір кезде полиция келді. Солтан ағаның денесін ауданға алып кетті" деді.
Мен Сақып деген әйелдің үйіне келіп, ұлына көңіл айтып, өзімнің адвокат екендігімді, Бейсенов Елдосты қорғайтынымды айтып, оқиғаның қалай болғанын айтып беруді өтіндім. Алдымен ол кісі өлтірген адамды менің неге қорғайтынымды айтып маған біраз сөйлеп алды да оқиғаны баяндап кетті. Сақыптың айтуынша "олар жолдасы бар, үлкен ұлы Жүніс бар үшеуі көрші үйге шілдеханаға қонаққа барған. Қонақта отырғанда өзі де, жолдасы да, ұлы Жүніс те арақ ішкен. Столда отырғанда ұлы Жүніс Елдоспен сөзге келіспей ерегесіп қалады. Елдос қонаққа әйелі екеуі өздерінің ЮМЗ-80 тракторымен келген. Қонақтар тарамай тұрып Елдос әйелі екеуі ертерек шығып кетіп қалған. Қонақтан қайтарда жолдасы мас болып қалғандықтан Сақып ұлын үйіне ертіп келіп, ұлы Жүніс әкесін үйіне қол шанамен алып келген. Үйіне келгенде үйде қалған ұлы Солтан үйде жоқ болған. Олар қора жақта жүрген шығар деп оған мән бермей жатып ұйқтап қалған.
Жалғасы бар