Yatırım Araçları – Özellikle son dönemdeki savaşlar ve corona virüsü ile gündeme gelen güvenli liman arayışları, bir çok insan için altın ve gümüş oluyor. Ancak bunun yanı sıra, ekonomik krizlerde Bitcoin ‘i tercih eden ülkeleri de gördük. (bknz: küba, arjantin) Bu yazımızla size Yatırımın A-B-C’sini anlatacağız.
Yatırım Araçları için A-B-C
Gelelim yatırım konusuna. Yani paranızı çalıştırıp, paradan para kazanmak. Yatırım yapmak kişiye özel bir konu; sizin geçmişinize, bugününüze, hayattaki hedeflerinize, hayallerinize, beklentilerinize göre değişen bir kavram. Birkaç temel kavram var;
–Amaç: Kısa dönemdeki hedefinizi gerçekleştirmek için mi? Yoksa uzun dönemde biriktirip kendinize güvence olması için mi yatırım yapıyorsunuz? Bu para ihtiyaç mı , yoksa bir kenara koyup unuttuğunuz bir miktar mı? Örnek: Sizin neden Dolar, Euro,Altın,Kripto Para VS. yatırımınız var? Diyelim ki EURO yatırımınız var..
–Vade:Yatırım yapacağınız sürenin uzunluğu, sizin ne zaman paraya ihtiyacınız olacağına bağlı. Uzun vadeli yatırımlarınızı erken paraya çevirmek isterseniz kayıp yaşayabilirsiniz. Eğer acele paraya ihtiyacınız olacaksa kısa vadeli yatırımları tercih etmeniz gerekir. Örnek: Euronuz size ne zamana lazım?
–Risk profili: Risk ve getiri doğru orantılıdır genelde. Getiri arttıkça almanız gereken risk artar. Eğer işler iyi giderse riskli yatırım yüksek gelir getirir, ama ya işler beklendiği gibi gitmezse? Getiri yok, hatta yatırılan para bile kaybolabilir. Yatırım yaparken SİZİN o paranızla ne kadar riske katlanabileceğinizi çok iyi tartmanız gerekmekte. Örnek: Euro mu alsanız yoksa getirisi belli olan bir ürün mü? (mevduat, bono, ana para korumalı fon…)
A’sı bitti, B’si:
–Dağılım: Almak istediğiniz riske göre paranızı nasıl dağıtacaksınız? Paranızın hepsini aynı yere koymamakta fayda var biliyorsunuz. Paranızın kaçta kaçını nereye koyacaksınız? Örnek bu 9000 euro sizin yatırım için ayırdığınız paranın yüzde kaçı? Diyelim tüm birikmiş paranız bu, ya EURO %20 değer kaybederse ne yapacaksınız?
–Zaman Ayırmak: Bu yatırım yaptığınız parayı takip etmek için ne kadar zaman ayıracaksınız? Örnek: Euro’yu anlık mı takip edeceksiniz? Bu dakika başı tansiyon aleti ile tansiyon ölçmek gibi bir şey olur. Heyecan, stres…
Not: Yatırım yaparken eğer bir yatırım uzmanından yardım almıyorsanız (arkadaşı, komşuyu, aileyi kastetmiyorum!) , dünya ekonomisinde meydana gelen gelişmeleri yakından takip edip ciddi bir zaman harcamalı ve ona göre karar almalısınız. Bizim tavsiyemiz yatırım uzmanına danışarak yine en son kararı sizin almanızdır. Paranızın tek patronu var, o da SİZSİNİZ.
Türkiye ‘nin En Sevilen Yatırım Araçları : Altın
Altın ülkemizde en çok sevilen yatırım araçları arasında. Hatta en çok tercih edileni. Haydi, itiraf edelim, bayılıyoruz altına. Ama biliyor musunuz, altın artık eskisi gibi güvenli bir liman olmayabilir. HATTA DEĞİL!
Güvenli bir liman olmayabilir
Eskiden altın alıp yastık altına koyan aile büyüklerimiz vardı ama artık bu iyi bir yol değil. Çünkü altınların birçoğu uzun dönem tutmak isteyenler değil, alıp satmak isteyenlerin elinde. Yatırım araçları içinde bence en güvensizi bu sebeple altın.
Şöyle bir anlatmak gerekirse: Dünyada 150.000 tondan fazla altın var. Bunun yüzde 40’ını finansal rezerv aktifler olarak kullanıyoruz. (Yani devletlerin merkez bankalarında bir yerlerde kilitli duruyor.) Geriye kalan yüzde 60 ise genel kullanımda; yani mücevher, antika, elektronik kimyasallar ve diğer endüstriyel ürünlerde.
Altın talebi tüketicilerden çok yatırımcılardan geliyor. Altına talep artıyor; 2005’te altın yatırımcılarının talebi yüzde 16 iken, 2009’da yüzde 39 oldu. Yani artışta. Türkiye Merkez Bankası’ndaki yapısal değişimle, 2010’da 21 yıldır ilk kez merkez bankası altın almaya başladı.
Altın, 1980’den 2005’e hiçbir şey kazandırmamış. Yani 1980’de altını en yüksek fiyattan satın aldıysanız, enflasyon bazlı bakarsak hâlâ bir kazancınız yok!
Kesinlikle Evde Saklamayın!
1. Birikimli altın hesabı: Türk lirası ya da döviz ile 1 gram altından başlayan miktarlarda birikimli altın yatırımı yapabilirsiniz.
2. Altın fonları: Ağırlıklı olarak altın ve altına dayalı finansal araçlardan oluşur. Fonun içerisinde sabit getirili menkul kıymetler ve ters repo işlemleri de bulunuyor. Fon yönetim ücretleri var.
Bankada altın hesabı
1. İnternet, çağrı merkezi ve banka şubesinden altın hesabı açtırabilirsiniz.
2. Banka şubelerinde altın hesabı vadeli vadesiz olarak açılabiliyor.
3. Masrafı yok.
4. Altını gram bazında alış satış yapıyorsunuz.
5. Çalınma, sahte olma, gramajının az olması, eski tarih olma riski yok.
Biliyor muydunuz?
Altın hesabınız TMSF (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) kapsamında 150 bine kadar güvence altında. Bu durum, altın fonları için geçerli değil.
Kaybettirmeyen Yatırım : Vadeli Mevduat!
Herkesin parasının bir bölümü vadeli mevduatta durmalı çünkü yatırım araçları içinde en basiti. Ne kadar olması gerektiği görecelidir. Kişinin yaşına, risk toleransına, medeni durumuna ve birçok şeye göre değişir.
Ama vadeli mevduat herkesin bilmesi gereken bir para değerlendirme çeşidi. Bir tek önemli konu, biz ülkemizde çok seviyoruz, genelde tüm paramızı burada tutuyoruz. Bu da değişmeli tabii.
Vadeli mevduat nedir?
Elinizdeki nakit parayı bankaya yatırıp, bir süre sonra anapara + faiz olarak geri almaktır. Yani paranızı bankada kilitliyorsunuz, bir dönem sonra size sabit bir getiri veriyor. Bu yazının yayınlandığı tarihte mevduata stopaj oranı yüzde 15 iken önümüzdeki zamanlarda daha uzun vadeli mevduatlarda stopajın düşürülmesi planlanıyor.
Nasıl Çalışır?
Banka sizden borç alıyor ve faiziyle geri ödüyor gibi düşünebilirsiniz. Banka sizden topladığı bu paraları, ihtiyacı olanlara ‘kredi’ şeklinde borç veriyor.
Mevduat faizi: Elinizdeki paranın büyüklüğüne, parayı bankada tutacağın süreye (vade), o günkü piyasa koşullarına göre banka size bir faiz oranı belirler. Bankalarda mevduat faiz oranı değişkendir, bu bankaların sizlerden ne kadar şiddetle para toplamak istediğine göre dönem dönem değişir.
Vade ne olmalı?
Genelde vade en az bir ay, en fazla bir yıldır. Vade uzadıkça verilen faiz artar. Siz bankaya ne kadar uzun süre için borç verirseniz, o da bunu size ödediği faize yansıtır. Eğer faizlerin artacağını düşünüyorsanız, uzun dönem yerine paranızı aylık olarak bağlamanızda fayda var. Vadeyi kendi ihtiyaçlarınıza göre, hem faiz beklentinize hem de ne zaman paraya ihtiyacınız olacağına bakarak belirleyebilirsiniz.
Mevduat Seçimi: Mevduatların da çeşitleri var. İhtiyaçlarınıza paralel seçim yapmanız mümkün. Mevduat tutarına vadeden önce ihtiyaç duymanız halinde, para çekildiğinde hesabın vadesini bozmayan vadeli mevduatlar da var. Bunları bankanıza danışın.
Getiri sabit: Vade sonuna kadar piyasadaki faiz hareketlerinden etkilenmez, sabit getiri sağlar. Yani, dünyada ne olursa olsun banka size dönem sonunda ana paranızı + anlaştığınız faizi verir.
Yüzde 15 vergi masrafı var: Vadeli mevduattan elde ettiğiniz getiri yani faiz, vergiye tabidir. Bunun adına ‘stopaj’ deniyor.
Net getiriye bakın: Size bankaların verdiği mevduat faizi oranı genelde brüt açıklanır (stopaj düşülmeden önceki oran). Diyelim brüt yıllık getiri yüzde 6, demek sizin elinize geçecek net yıllık getiri yüzde 6 x 0. 85 = 5. 1 Net faiz = brüt faiz oranı x 0. 850
Getiriler yıllık: Diyelim 1000 TL’yi senelik yüzde 5.1 net faizle bir aylığına mevduata yatırdınız. Bir ay sonra vade dolunca elinize 51 TL geçmez, 4.1 TL geçer.
Yatırım Araçları, Çünkü:
Faiz getirisi = Anapara x faiz oranı x gün sayısı/36500. Yani örneğimizde, 1000 x 5. 1 x 30/36500 = 4.1 (Söz veriyorum bu yapacağımız en fazla matematik, bence o kadar da kötü değil değil mi?)
Önceden çekerseniz: Yatırdığınız parayı vadesinden önce çekerseniz faiz işletimi yapılamaz. Diyelim vadenin dolmasına bir gün var ve acil paraya ihtiyacınız oldu, parayı çekmek istediniz. Koyduğunuz parayı alırsınız ama tüm getiriden de feragat etmiş olursunuz. O yüzden vadeye karar verirken nakit ihtiyacınızı göz önünde bulundurun. Tavsiyem, mevduata para koyuyorsanız, iki parçaya bölebilirsiniz.
Devlet güvencesi:Devlet güvencesi: Her bankada kişi başı 100 bin’e kadar devlet güvencesi var. Örneğin: A ve B bankalarında 100’er mevduatın var diyelim, 200 bin paranız devlet güvencesinde demektir. Türkiye ’de bizler paramızın büyük bir bölümünü vadeli mevduatta değerlendiriyoruz. Bu değişmeli. Çünkü risk almadan getiri YOK!
100 TL Param Var Ne Yapabilirim ?
Hisse senedi: 100 TL ile her ay düzenli olarak İMKB’nin en büyük 30 (İMKB30) ve en büyük 100 (İMKB100) şirketinin endekslerine para yatırabilirsin. Evet, hisse senedi almak için çok paraya ihtiyacınız yok. Yatırım fonu: 100 TL ile her ay düzenli olarak yatırım fonu alabilirsiniz. Çeşit çeşit yatırım fonları var. Gidin bankanızla görüşün sizin risk anlayışınıza uygun fonu belirleyin.
Döviz: Döviz yatırımı karmaşık ve zor bir konu, o sebeple pek tavsiye etmiyorum ama döviz sizi güvencede hissettiriyorsa (eski alışkanlık ne de olsa), yurt dışı seyahati gibi bir hayaliniz varsa her ay dolar ya da euro alabilirsiniz.
Altın: Altın rekordan rekora koşuyor. Dünyadaki tedirginlik devam ettikçe de bu trend sürebilir (sürmeyebilir de çünkü yukarıda öyle yazdım :D). Bankada altın hesabı açtırıp birikimlerinizi altın olarak yapabilirsiniz.
Karma: Yatırımlardan bir sepet oluşturup, bir ay altın, bir ay döviz, bir ay hisse, bir ay yatırım fonu alabilirsiniz. Her ne karar verirseniz verin, bu elinize geçecek zammı gelmemiş varsayıp, otomatik bir hesapta değerlendirirseniz, hayatınızda yeni bir dönem başlatabilirsiniz. Yani hayatınızda yeni bir dönem başlatabilirsiniz. Yani ‘Yatırım Dönemi’. Neden bu fırsatı kaçırasınız ki ?
Üniversiteli dostlarımız için yatırım ipuçları yazımız: https://zen.yandex.ru/media/id/5e44692aa946de2f8afaddf5/niversite-rencisi-iin-yatrm-pular-ve-yatrm-tavsiyeleri-5e4928b57358840beff9813e
Yatırım Araçları ‘nın Dikenli Gülü Kripto Para Yatırımı!?
Ee gelelim konumuza tabii. Bitcoin başta olmak üzere kripto paralar da son zamanların en çok yatırım yapılan araçlarından birisi haline geldi bildiğiniz üzere. Bitcoin ’in arkasında herhangi bir devlet ya da kurum yok tamamen internet ortamında büyüyen bu para birimi yükselen değeriyle yeni yatırımcıların da ilgisini çekmiş durumda ve her geçen gün Trader sayısı artmakta. Bitcoin aslında bir ödeme aracı olarak ortaya çıksa da Türkiye’de Bitcoin ile ödeme yapabileceğiniz yer sayısı oldukça az (ama bu durum değişmeye başladı ve hızlıca devam ediyor). Yatırım için ise birden fazla site tarafından Bitcoin ve Ethereum satışı yapılıyor bu sitelere de yatırım yapmak için istediğiniz para birimini sitemizden aratıp satın al rehberimizi izleyebilirsiniz. Yatırım yapacağınız aracı firmayı seçerken de dikkatli olunması gerekli.
Yatırım Araçları İçinde En Doğruyu Yapmanın Yolları
Strateji basitse, doğruyu yapmak daha kolay olur: Portföyünüzü yaparken, neden o şekilde yaptığınızı en kolay şekilde anlata bilin. Kurallar net ise, doğruyu yapmak çok daha kolay olur: Alım/satım kurallarınız belli bir plana bağlı olsun. Anında tepki vermezseniz, doğruyu yapmak daha kolay olacaktır: Piyasalardaki her gelişmeye anında tepki verin (Cama çıkıp hodl diye bağırın mesela).
Dediğimiz gibi yatırım tavsiyesi vermiyoruz ve bu yazımızda da vermedik. Sadece kendinizi keşfedip para kazanabilmeniz için yapmanız gerekenleri anlattık. Unutmayın Tasarruf en büyük yatırımdır.
CoinOtag‘dan Bitcoin haberleri, Coin Haberleri ve Coin Yorumları başlıklarını takip edebilir; ayrıca Instagram ve Twitter’dan da takip edebilirsiniz!