Bilgisayar alırken üzerine en çok baş yorulan kesimlerden bir tanesi tartışmasız ekran kartı zira bilgisayarda gördüğümüz her şey ekran kartından geçiyor. Yanlış seçilen bir ekran kartı da manzara deneyimini istenilmeyen tarafta etkileyebiliyor. Bazen de yapılan yanlış bir seçim sonucu bir ekran kartına gereğinden ziyade para verilebiliyor.
Onboard ekran kartı ve paylaşımsız ekran kartı olgularına akıllardaki soru işaretlerini gidermek ismine yakından bakıyoruz. Hem nasıl çalıştıklarını kısaca açıklıyoruz hem de hangi kullanıcı ne cins ekran kartı seçmeli üzere sorulara, elimizden geldiğince sizi teknik tabirlere boğmadan karşılık veriyoruz.
Onboard (Paylaşımlı) ve Dedicated (Paylaşımsız) ekran kartı nedir?
Onboard (Paylaşımlı) ekran kartı nedir? Avantajları nelerdir?
Onboard ekran kartları kendi hafızalarına (RAM) sahip olmaz. Bunun konumuna bilgisayarın kendi hafızasını kullanır. Örneğin 8 GB hafızaya sahip bir bilgisayarınızda kullanacağınız onboard bir ekran kartı, boşta duran hafızanızın yüzde biri ile yüzde beşi arasında bir ölçüsü kullanır. Yüzde üzerinden verdiğimiz ölçüler ekran kartına binen yüke nazaran değişkenlik gösterebilir.
Onboard bir ekran kartının en büyük avantajı ucuz olmasıdır. Münhasıran paylaşımsız ekran kartlarıyla kıyaslandıkları vakit aradaki fark dudak uçuklatıyor. Bir öteki avantaj ise onboard ekran kartlarının daha az güç harcaması. Yani bir dizüstü bilgisayardaysanız onboard ekran kartı kullanmak, bilgisayarınızı şarj etmek zorunda kalmadan daha uzun mühlet kullanabilmenize imkan sağlıyor.
Doğal ki bu avantajların getirdiği dezavantajlar da var. Onboard ekran kartlarının, paylaşımsız ekran kartlarına orantıyla çok daha az güç harcamalarının sebebi, daha zayıf bileşenler olmalarıdır. Yani gelişmiş seviyedeki oyunları layıkıyla oynayabilmek için kullanılmaları çok zordur. Tıpkı biçimde ileri seviye dizaynlar yaparken de tercih edilmezler.
Daha çok medya, seri ya da sinema izlemek isteyen, iki boyutlu düşük görselliğe sahip oyunlar oynayan, yani bilgisayarı günlük işleri mahalline getirmek için kullanan beşerler düşük fiyatlar ödemek ismine onboard ekran kartlarını tercih edebilirler. Yüksek grafikli oyunları hiç açamazlar demiyoruz gelgelelim görsel kaliteyi çok büyük ölçüde düşürmenize karşın âlâ performans alamayabilirsiniz.
Saf onboard ekran kartlarının kullanabileceği hafıza ölçüsünü yükseltmek üzere tahliller de önünüze çıkabilir fakat bu üzere tahliller sırf günü kurtarır. Velev birçok devir günü kurtarmanıza bile yetmeyebilir. Yüksek kaliteli oyunları akıcı bir halde oynamak istiyorsanız maatteessüf paylaşımsız ekran kartlarını tercih etmekten öbür bir yol bulunmuyor. Artık dilerseniz paylaşımsız ekran kartlarına da bakalım.
Dedicated (Paylaşımsız) ekran kartı nedir? Avantajları nelerdir?
Onboard ekran kartlarının bilakis paylaşımsız ekran kartları kendi hafızalarına sahiptir. Bir hizmet verildiği devir sistemin hafızasından beslenmek mekanına kendi hafızasına başvurur. Örneğin dizüstü bilgisayarınızda GTX 960M model bir ekran kartı bulunuyorsa sadece ekran kartı tarafından kullanılabilen 4 GB boyutunda hafıza var demek oluyor. Böylece onboard ekran kartı kullanırken alacağınızdan katlarca ziyade performans alıyorsunuz.
Performansta kritik bir artış olduğu için paylaşımsız ekran kartları, daha çok oyun oynayan kişiler ve profesyonel grafik dizayncılar tarafından kullanılıyor. Üç boyutlu grafikler üretmek ve üç boyutlu, gelişmiş görselliğe sahip oyunlar için paylaşımsız ekran kartı kullanmak durumundasınız. Hâliyle onboard ekran kartı kullanırken harcayacağınızdan çok daha ziyade güç kullanıyorsunuz.
Pekala paylaşımsız ekran kartı kullanmanın dezavantajları neler? Öncelikle onboard ve paylaşımsız ekran kartları arasındaki fiyat farkının binlerce TL pahasında olabileceğini söyleyelim. Tıpkı hengamda paylaşımsız ekran kartları onboard ekran kartlarına nazaran çok daha yüksek ısılarda çalıştığı için soğutma sisteminizin de ona nazaran dizayn edilmiş olması gerekiyor.
Yeteri kadar düzgün soğutulmayan paylaşımsız ekran kartları uzun vadede bozulabiliyor. O yüzden gereğince pahalı olan bir bileşeni birinci günden gerçek bir halde himayeniz en mantıklısı. Paylaşımsız ekran kartı bulunan bir dizüstü bilgisayar alacaksanız bilgisayarın en azından iki tane fanı olmasına itina gösterin. Tıpkı halde üzerinde birkaç tane havalandırma boşluğu da olmalı.
Masaüstü bir bilgisayarda paylaşımsız ekran kartı kullanıyorsanız kasanızı tüm havalandırma boşluklarının etrafı açık kalacak biçimde yerleştirmenizde yarar var. Bilgisayar içinde kâfi hava akımı oluşmadığı takdirde, ekran kartınız istenmeyen sıcaklıklara çok süratli bir biçimde ulaşarak sizi yüzlerce TL masraf yaptırmak zorunda bırakabilir. Yani ekran kartlarında da büyük güç, büyük sorumluluk gerektiriyor.
Firmaların paylaşımsız ekran kartlarının yüksek güç harcamasına getirdiği tahlil:
Paylaşımsız ekran kartlarının dezavantajlarından biri olarak 'çok güç harcıyor' olmalarını gösterdik lakin mahsusen dizüstü bir bilgisayar kullanıyorsanız sizin için durum bu olmayabilir zira kimi ekran kartları, hem onboard ekran kartı olarak hem de paylaşımsız ekran kartı olarak çalışabiliyor. Firmalar ekran kartlarını üretirken hem onboard hem de paylaşımsız olarak üretiyor.
Bilgisayarda yapacağınız sürece nazaran iki ekran kartı arasında otomatik olarak geçiş yapılıyor. Böylece sırf bir görüntü izlerken çok güç harcayan bir paylaşımsız ekran kartı kullanmak mekanına, daha tasarruflu olan bir onboard ekran kartı kullanılıyor. Son kullanıcı bu durumdan hem pil ömrü kazanarak hem de bilgisayarını düşük ısılarda kullanarak faydalanmış oluyor.
Onboard ekran kartı vs paylaşımsız ekran kartı: Hangisini almalısınız?
Onboard ekran kartı ve paylaşımsız ekran kartı arasında bir seçim yaparken birinci olarak bir şeye karar vermeniz gerekiyor. Bilgisayarınızda ne yapacaksınız? Karar vermeniz gereken en değerli nokta bu. Günlük işler için bilgisayar kullanacaksanız paylaşımsız bir ekran kartına binlerce TL harcamak zorunda değilsiniz. Bu türlü işleri bir onboard ekran kartı da dertsiz formda halledebiliyor.
Yüksek manzara kaliteli oyunlar oynamak, profesyonel seviyede çizimler ve grafik tasarımı yapmak istiyorsanız paraya kıyarak paylaşımsız ekran kartlarından seçim yapmanız gerekiyor. Olağan paylaşımsız ekran kartları arasından seçim yapmak başlı başına farklı bir mevzu. Hele ki fiyatlar bu kadar yüksekken insan ne yapacağını şaşırıyor.