Найти в Дзене
Симöт

Кынымкö юркыв / Несколько мыслей

Челядь кад

Челядь кад олананым – дзик öшмöс шор понда: сетö визыв да вын. Визыв да вын меным сетiс Илля – учöт сикт, кытöн отир олiсö уджын да отсöтын. Эз кывсьы, мый кинкö гусясис нетто кинöскö вийис. Сьöкыт вöлi овны быдöнныслö, а öтамöдöс уважайтiсö – жавайтiсö, кыдз баитлiсö пöриссес. Учöттэз тöдiсö, мый колö отсавны ыджыттэзлö и гортын, и уджын, а гожумöн колö уджавны бригадаын, шедтыны сьöм, медбы босьтны велöтчан кежö небöггез, паськöм-кöмкöт. Уджыс вöлi быдкодь: паситны пода, куртны да кыскасьны (сiдз шусис турунъюррез вöлöн кыскалан удж), лэбтыны да тальны зороддэз, рознитны силосуйтчикö турун, заптыны короссезöн петшöр да бадь кор, косьтыны сю, йöрйисьны и уна эшö быдкодь удж. А эшö ягöдалöм да тшакьялöм. И кинкö, поди, висьталас, мый челядьыс шоччöтсö эз и адззывлö. А мый сэтшöм шоччöт? Куйлыны луншöрöдз, весь овны, сёйны-юны чöскыта да орсны лунтыррезöн? Дак мийö и орсны ештывлiм, и лыддьöтны, и телевизор видзöтны, и клубö котрасьны, и ваын тульöтчыны. А велöтчиканым медодз луннэзас öтамöд одзын вермим ошшасьны, кин мымда уджалiс да шедтiс. И эта вöлi бур. Зато мийö велалiм унаö. Сiдз быдтiсö миянöс ай-мам, сiдз быдтiсö кöркö нiйö – аслат олан понда да семья понда лоны ответственнöйöн. Не весь ме сравнита челядь кадсö öшмöскöт: видзöтö жö, кыдз öшмöсыс мырсьö-петö, оз весь ов.

Горт

Важын ни абуöcь тятьö да мамö. А гортö сё ни тай кыскö. Мый сiя сэтшöмыс, веськыта, натьтö, некин оз вермы висьтавны. Тыдалö, сiя не юрын, а лолын. Не весь эд баитöны мортлöн вужжез йылiсь. Эмöсь нiя вужжес, нетыдаланаöсь. И пыдына нiя горт муын, тыдалö, пукалöны, орöтны он вермы. И эна нетыдалана вужжез пыр и босьтам мийö вынсö, лов понда долытсö, шоччöтсö да вежöрсö. Горт велöтö радейтöмö – радейтны мортöс, семья, оланiн, олан, асьтö, енöжувтсö, важсö, вöвлытöмсö. И гажтöмтчö горт, дзик ловья, миян понда, гажтöмтчö. Öшыннэз-синнэз гажтöма видзöтöны. А видзöт öшыннэз вылö, кöр гортö кинкö локтö-бертö, – гажаöсь лоöны.

Дона – донтöм

Мый оланын меддона? Натьтö, не мый, а кин – морттэз. Нiя морттэз, кин понда оламö, кинкöт оламö, кинöс радейтамö, кин понда тöждамö, кин понда вермам сетны и олан. И донтöмыс морттэз коласын абу, нельки морт, кöда керис тэныт умöльö, сё ни тай морт, и сэтшöмсö ме жалейта. Ен тшöктö быд мортöс радейтны, и кин вермö сiдз керны – сiя мортыс медвежöра, медвына. Дона морт понда олананым кöть мый вермас донтöмсявны.

Василий Козлов