20 аср Урта Осие халклари тарихида СССР даври номи ила кайд килинади. Сабаби мазкур даврда нафакат Урта Осие мамлакатлари балки Марказий Осие давлатлари хам СССР нинг таркибига кирган. Энди мавзуга алокадор фактларга юзланамиз. 1974 йилги Аргументлар ва фактлар газетасидаги статистик маколага кура иттифок таркибидаги республикаларда мехнат киладиган оилали эркакларнинг барчаси аеллардан 35 фоиз куп микдорда маош олишган. 24 ешгача булган уйланмаган эркаклар эса аеллардан 15 фоиз куп пул топишган.
Бу пайтда билмасангиз айтишимиз мумкин тадбиркорлик еки хусусий бизнес атамаси иттифок фукаролари учун умуман ет тушунча саналган. Шу сабаб улар факат ва факат давлат ташкилотларидаги маошлари хисобига кун кечиришган. Албатта кушимча даромадли аникроги егли ишлар куп булган бирок уларнинг кушимча даромадлар асосан пора еки угирлик хисобигагина келган ва охир окибат уни содир этган хизматчи бор будидан айрилиб колган умрини камокхонада утказган еки шармандаликдан кутилиш учун узини узи бир нима килган. Энди нима сабабдан аеллар кам маош олганини тушунтиришга харакат киламиз. Аеллар фарзандли булгандан кейин табийки уйда камида икки йилгача бола тарбияси билан шугулланган. Бу давр ичида эса эркаклар улардан олдинга утиб кетган, кимдир булиб бошлиги, кимдир фан доктори, яна кимдир директор булишга эришган. Бу эса уларнинг даромади ошганлигидан далолат беради.
Эркакларга аеллар энди якинлашдим деганда эса яна битта фарзанд дунега келган карабсизки улар яна финишдан ортда. Буни тушуниш жуда оддий. Аммо аеллар учун жуда катта хак туланадиган сохалар хам мавжуд булган. Улар хакида эса батафсилрок маълумот беришга уриниб курамиз. СССР да актрисалар уз даврининг аелларидан хамиша олдинда юришган. Чунки улар хакикатдан куп топишган. Бир актриса бир йил давомида иккита фильмда суръатга тушса унга гонарарлари билан йилига тасаввур килинг 6 ярим рублгача конуний пул туланган. Шунингдек мукофот олган актриса булса унга давлат томонидан квартира ва хусусий автомобиль хам совга килинган. Оддий ахоли катлами ойига 120 рубль билан кун курадиган пайтда эса актрисаларнинг йилига 6 ярим минг рубл пул олиши бу хакикатдан фантастик пул саналган. Колаверса дубляж учун хам пул алохида туланган булиб бир фильмга овоз беришда катнашган актрисага 350 рубль пул туланган экан.
Спортчилар хамма даврда хам куллаб кувватлангани каби СССРда хам улар учун катор имкониятлар яратиб берилган. Энг яхши санаторийларга бепул йулланма, хусусий квартира, шахсий автомобил кабилар улар учун яъни спортчи аеллар учун умуман муаммо буган эмас. Шундай булсада уларга хар ойда давлат 300 рубль маош таинлаган. Бунан ташкари агар жахон микесидаги кандайдир мусобакада голиб буладиган булса у холда хар бир спортчига 1000 рубльдан олган медалига караб 5000 рубльгача пул берилган. 5000 рубльга эса СССР даврида уша пайтларнинг энг учкур автомобилларидан бири Москвич берилган, бу хозирги замон билан солиштирганда кобалт еки ласетти деган гапдир, биз жигулиларни малибуга, газ 24 волгани каптивага таккосладик, кимматлик бобида албатта. Кейинги куп пул топса буладиган соха бу санъат хисобланган яъни кушикчилар. Уларга бир концертдан 500 рубльдан 1000 рубльгача гонарар берилган. Кушикчилар эса бир ойда 15 тага якин концерт куйишган. СССР нинг энг машхур кушикчиларидан бири Алла Пугачева 1981 йилда бир ойда 24 кун гастролда концерт куйган экан. Унинг олган пулларини эса узингиз хисоблаб куравериннг.
Бу айтадиганимиз касбимиз иттифокда ягона аелга тегишлидир. Ха англаганингизда биз космонавт аел Валентина Терешкова хакида гапирмокчимиз. Иттифокдаги ягона аел учувчи саналган Валентина бир ойда 5000 рубльгача маош олган экан. Шунингдек унга шахар ташкарисида дала ховли, шахардан хусусий квартира, шахсий автомобил хам берилган. Энди аеллар учун мойли касблар хакида тухталамиз. СССРда нафакат эркаклардан балки жиноятчилардан хам куп топадиганлар булар дукон директорлари, омбор мудирлари саналган. Бунга эса уша пайтдаги дефецит сабаб килиб курсатилган. Совет кишилари факат номинигина эшитган махсулотларни улар хамиша киммат нархда сотиш учун асраб авайлашган ва пайти келганда сотишган. Карабсизки улардан бадавлат киши йук. Лекин бу ноконуний саналиб аксарият холларда мазкур сохада фаолият олиб борганларнинг купчилики панжара ортидаги хаетни куриб келишга махкум килинган. Умид киламизки мавзуни тушунарли тарзда баен кила олдик.