Найти тему
TURFA OLAM

Да Винчи,Микеланджелонинг ноеб инжиклиги

1564 йилнинг 18 февраль куни 88 ешида уз даврининг маданият энг ривож топган шахарларидан бири саналган Италиянинг пойтахти Римла бу олам билан видолашган Микеланджело номи сиз учун жуда яхши таниш буни биламиз. Уйгониш даврининг энг кузга куринган рассоми ва хайкалтароши хисобланган Микеланджело хаммага яхши маълум узидан Давид, Сикстин капелласи каби унлаб улмас тарихий меърослар колдириб кетган. Асарлари хозирги кунда энг бадавлат музейларда энг кимматбахо саналадиган Микеланджело аслида 1564 йилнинг 18 февраль куни бу оламни тарк этган булсада орадан бир неча ой утгандан сунг аник саналарда 1564 йилнинг 14 июль куни Рим папаси Пий 4 нинг буйругига биноан яширинчи Санта Кроче черковига дафн килинган. Уша хозиргина биз самоларга кутариб таърфи бераетган хатто Рим Папаси жуда каттик хурмат килган Микеланджело буни энди езиб куярсиз то вафот этгунга кадар сувдан курккан экан. Шу боисдан у жуда узок вактгача умуман чумилмаган ва хатто ухлаганда хам кийимлари ва оек кийимини ечмасдан ухларкан. Микеланджело сувни инсон хаети учун диккат килингхавфли деб хисоблаган. Уни 88 ешида шундай хает кечириб оламдан куз юмганини эслайдиган булсангиз кулиб йуге Микеланджело тугри айтганми деб уйлаб коласиз. Микеланджелони ифорларини хис килиш учун эса хафталаб сувни курмаган кишини куз олдингизга келтирасиз халос.

-2

Микеланжело билан замондош яна бир уйгониш даврининг машхур рассомларидан бири бу сузсиз Леонардо Да Винчидир. 1519 йилнинг 2 май куни Франциядаги Кло Люсе касрида вафот этган Леонардо да Винчи хам хайкалтарош, хам кашфиетчи олим, хам рассом, хам езувчи, хам архитектор хисобланган. У кайси ишга кул урмасин хамиша уша сохага янгилик ва узгартириш кирита олган шахс саналади. Леонардо да Винчи умрининг сунги дакикасига кадар эслаб коларсиз уйкуда инсонни туш куриши устида изланиш олиб борган. Да Винчи инсон уйкусини бир булаги хисобмиш тушни куриш киши уйкусидаги вактни бекор утказиши дея кайд килган. Шу боисдан у уз тушларини диккат килинг жадвал асосида куришни белгилаб борган экан. Хозирги замон тиббиети тилида тушунадиган килиб айтганда Леонардо хак. Инсон туш кураетганда унинг мияси ишлашдан тухтамайди, шундай экан у дам олмайди. Да Винчи аслида уйкуни узини унча хушламаган экан.

-3

1910 йилнинг 20 ноябрь куни Россия империясида бу оламни тарк этган Лев Толстой рус адабиетида узига хос реализм йуналишининг асосчиси хам дея кайд килинади. Гарчи у драма, ромон, хэикоя жанрларида ижод килган булсада уз асарларида фалсафий фикрларини аник баен кила олган езувчилар каторида тан олиш керак энг олдинги уринларда туради. Молиявий ахволи уз даврининг миллионерларидан кам булмаган Лев Толстой умрининг сунги йилларида оддий кишилар катори хает кечиришни бир суз билан айтганда дарвешликни танлайди. Факат у уз уйидан хеч каерга чикмайди. Лев Толстойнинг уйлашига караганда у шу кунгача нотугри хает кечирган. Шу сабабдан езувчи кексайдан кейин замонавий модадаги кийимлар кийишга чек куяди ва оддий дехконлар кийимини кийиб уз учун узи этик тикиб киядиган булади. Энг кизикарли томони шундаки Лев Толстой умринин сунги йилларида умуман гушт махсулотлари истеъмол килмай куяди яъни у вегетариянцга айланади.

-4

1827 йилнинг 26 март куни Австрия Венгрия империясининг пойтахти саналмиш Вена шахрида дунедан куз юмган Людвиг ван Бетховен номини хозирда мусикага алокаси булмаган киши хам билади. Жахон классикаси дурдоналаридан саналган шох асарларни узидан меърос килиб колдира олган Бетховеннинг кулоги эшитмаган бу хам хеч ким учун сир булмаса керак. Европа Иттифокининг хозирги мадхияси хисобланган 9 Симфонияни Бетховен айнан эшитиш кобилиятини тулик йукотиб булгандан кейин басталаган экан. Бундай асарларга илхомни эса унга эътибор беринг кахва доналари бераркан. Энди факт. Людвиг ван Бетховен куннинг кайси вактида уйкуга кетишидан катъий назар эрталаб уйгонгандан сунг хар куни тасаввур килинг 60 та кахва донасини уз куллари билан санаб улардан узига кахва тайерлаб кейин уткир таъмли 60 та кахва донасидан булган аччик кахвани тугатиб ижодга киришаркан. Мана улмас ва абадий асарлар кандай дунега келган.

-5

Кубизм, сюрреализм ва постимпрессионизм йуналишларида жуда улкан асарлар ишлаган Пабло Пикассонинг ижод намуналари хозирда дуненинг энг бадавлат музейларининг олтин коллекциясидан урин олган буни биламиз. 1973 йилнинг 8 апрел куни 91 ешида Франциянинг Мужен шахрида вафот этган Пабло Пикассо асли испан миллатига мансуб булиб унинг хакикий исми Пабло Диего Хосе Франсиско де Паула Хуан Непомусено Мария де лос Ремедиос Сиприано де ла Сантисима Тринидад Мартир Патрисио Руис булган. Бу узундан узун исмларни Пабло Диего Хосе жарангдор Пикассо номига узгартирган. Пабло Пикассодан у билан замондош булган барча санъатшунослар узларини олиб кочишаркан. Сабаби кизиккон бу испан рассоми узи билан хамиша енида револьвер олиб юраркан. Ва у хазилларни айникса узи хакидагиларни умуман кечирмас экан.