Найти тему
TURFA OLAM

Эртаклар отаси - Ганс Кристиан Андерсон

Ганс Кристан 1805 йилнинг 2 апрел куни Даниянинг Оденсе шахрида ишчи оиласида таваллуд топади. Унинг отаси Ганс Адерсен этикдузлик онаси Анна Мари Андерсдаттер эса кир ювувчилик билан шугулланган. Кристианнинг оиласи камбагал булганлиги боис уни оддий мактабга таълим олишига имкони булмаган, шунингдек у жуда нимжон булиб оддий мактаблардаги укитувчиларнинг жазоларига чидай олмас эди. Кристиан дастлабки таълимни Оденседаги дехкон Феддер Карстенс рахбарлик киладиган камбагал оилаларнинг фарзандлари учун фаолият курсатадиган мактабда олади. Бу таълим муассасида битта укитувчи карийиб батрча фанлардан укувчиларга сабок берарди. Бу эса уз навбатида булажак эртакшунос Ганс Кристианнинг кейинги хаетида жуда катта таъсир утказади. Кристианнинг уз эртакларини езишда ута куп имло хатоларга йул куйганлигини эса унинг сакланиб колган кулезмаларидан хам билиш мумкин. Колаверса Ганс Кристиан китоб мутола килишда хатто кексалик пайтида хам кийналган. Чунки у бошкалар чингари равон укий олган эмас. Узундан узун сухзларни эса Ганс Кристиан харфлаб укигани хакида унинг замондошлари уз кайдларида бир эмас бир неча эслатиб утишган. Ганс 14 ешга тулганда Копенгагенга кучиб кетади аникроги уйидан кетиб алохида эркин киши сифатида яшашни ихтиер этади.Копенгагенда эса еш эртакчини порлой келажак кутаетганди.

-2

Уни ташки куриниши 2 даражали роллар ижро килишга тугри келгани боис Копенгагендаги Кироллик театрига 2 даражали актер сифатида ишга кабул килишади. Бу орада Ганс узининг чала колган сабогини чикариш максадида олдин Слагелье шахридаги кейин эса Эльсиноре шахридаги мактабларда таълим олади. Синфдошларини ундан 6 ешга кичик булишига карамай Ганс мактабни 1827 йилда бир амаллаб тугатишга муваффак булади. Андерсен оила курмаган булсада 1843 йилнинг 20 сентябрь куни унинг кундалигида улуг эртакчининг Даниялик уша пайтдаги машхур кушикчи Йенни Линдтни севиб колгани тугрисида чиройли севги изхори битилган кайдлар пайдо булади. Бирок эртакчи ошик севиб колгани тугрисида яъни дилидаги утли мухъаббатни кушикчи Йенни Лиднга айтмайди. Пинхона севги ишкида олов булиб енатган Андерсен уз севгисини факат ва факат унинг доимий хамрохи саналган уз кундалигигагина айта олган халос. Ганс Кристианнинг илк хикояси 1829 йилда чоп килинади. Сунг у узининг жуда куп йиллик ижодини факат эртаклар езишга багишлайди. 1835 йилда Кристианнинг биринчи эртаклар туплами босилиб чикади. Уни шухрат чуккисига кутарган ва нафакат Данияда балки бутун Европада кейин эса бутун дунеда машхур килган эртаги бу Кор Маликаси эртаги булиб мазкур эртак биринчи марта буни эслаб колинг 1844 йилда Дания пойтахти ЕКопенгагенда босилиб чикади. Шундан кейин эртакчи Кристианни факат оксуяклар таклиф килинадин баллар ва кечалар таклиф киладиган булишади.

-3

Унинг сув париси эртагидан кейин эса Ганс Кристиан Андерсен номи энди Россия империясида хам танила бошлайди ва тез орада эртакчининг эртаклари рус тилига таржима хам килинади. У таклиф килинган балларнинг бирида Ганс Кристиан уз даврининг тирик езувчи ва каламкашлар учун тирик афсонаси хисобланган Александр Пушкин билан хам учрашади. Уша учрашувда Пушкин Кристианга узининг дастхати куйилган китоб совга килади. Эртакчи Ганс Кристиан эса уша китобни умрини сунги кундарига кадар жовонидаги энг ноеб китоблар сакланадиган жойда саклаган экан. Бутун ижоди давомида куплаб роман ва хикоялар, пьесалари ва аник сонларда 156 та катта кичик эртак езган Ганс Кристиан Андерсен 1875 йилнинг 4 август куни Даниянинг пойтахти Копенгаген шахрида бу олам билан видоалашади. Ганс уз даврида оддий халк билан бирга оксуяклар орасида хам жуда катта хурматга эга булган ижодкор саналган. Шу боисдан хам у вафот этган кун Данияда мотам куни дея эълон килинган экан.

-4