Отбасы-қоғамның ажырамас бөлігі. Бірде-бір ұлт, бірде-бір өркениетті қоғам отбасысыз өмір сүре алмады. Индустриалды дамыған елдерде өмірлік құндылықтар жүйесіндегі төңкеріске байланысты көптеген отбасылық өзгерістер болды. Көптеген ажырасулар, толық емес отбасылар және жалғызбасты аналар қалыпты жағдайға айналды, ал туу деңгейі соншалықты төмендеп, тіпті екі баласы бар ана көпбалалы болып саналады.
Отбасының тұрақтылығы үшін ең бастысы—неке қатынастары. Олар мәдениет пен рухани өмірді жаңғыртуда, ұрпақтар сабақтастығын қамтамасыз етуде, қоғам мен тұлғаның дамуында маңызды рөл атқарады. Көптеген отбасыларда қарапайым және автоматты түрде орындалатын белгілі бір ережелер мен әдеттер бар. Әр отбасының дәстүрлерінің өзіндік ерекшеліктері бар. Жақсы дәстүрлер отбасыны біріктіреді, отбасында бар нәрсені сақтауға мүмкіндік береді. Отбасы ұжым ретінде ортақ мақсаттарды, мүдделерді, көзқарастар мен ұмтылыстардың бірлігін біріктіреді. Отбасы ұжымы болу немесе болмау, ең алдымен, отбасылық қарым-қатынастарға байланысты.
Отбасының маңызды негізі- ол ерлі-зайыптылар арасындағы, ата мен бала арасындғы махаббат. Отбасылық қатынастар жылулық, ерекше әдептілік, өзара сәйкестік, әркімнің өз міндеттерін орындауға деген ұмтылусымен сипатталуы керек. Мұндай қатынастарды қалыптастыруда және отбасындағы баланың толық дамуы мен тәрбиесі үшін әке мен ананың рөлі маңызды.
Барлық уақытта әкенің отбасыдағы орны бөлек. Табиғат пен қоғам бойынша әр ер адам жақсы күйеу және әке, ал әр әйел адам жақсы ана мен әйел болуы тиіс. Адам әрқашан өмірден озған кезде одан кейін не қалатыны туралы ойлайды. Сондықтан, үйлену кезінде ер адам өз мойнына үлкен жауапкершілікті алады—әке болу, отбасыны асырау. Алайда әке болудан қорқатын немесе оған дайын емес жандарда бар. Бала-бұл отбасының беріктігі үшін берілетін үлкен сынақ. Іс жүзінде тұңғыштары туылғанға дейін қалыпты өмір сүрген және туылғаннан кейін қарым-қатынасын нашарлатқан жұптарта бар. Мысалы, күйеуі үйде жиі болмайды немесе бала мен әйелден аулақ болады. Бұл жағымсыз болса да, әкелік сезімнің жоқтығын білдіреді.
Қазіргі уақытта көптеген балабақшалар мен мектептерде көбінесе әйелдер жұмыс істейді, сондықтан балаларға ерлердің әсері жетіспейді. Тіпті әкесінің кейде үйде болмауынан балаларда (әсіресе ұлдарда) қорқақтық, қыңырлық, агрессия дами бастайды. Сондықтан әкелер отбасылық қатынастардағы өз ықпалының жетіспеушілігін өтеуі керек. Балалардың қасында бола отырып, әке мейірімділік, адалдық, жауапкершілік сияқты ең жақсы қасиеттерді көрсетеді. Бұл тұрғыда әке балаларды ғана емес, балаларда өз әкелерін тәрбиелейді. Әке отбасына жазалау мен тәрбиелеу үшін ғана емес, сонымен қатар балаларға барлық істерінде көмектесу үшін қажет, ол баласына дос болуы керек. Осылайша, баланы толыққанды дамыту және тәрбиелеу үшін әке институты қажет. Жұбайымен бірге ол отбасын барлық қажеттіліктермен қамтамасыз етуі керек.
Отбасындағы ананың рөлі өте үлкен және маңызды. Мысалы, ғалым Келлер маймылдармен қызықты тәжірибелер өткізген. Алдымен кішкентай маймылдар аналарынан айрылған. Жануарлар үшін бұл қайғылы жағдайға айналды, маймылдардың психикалық дамуы бұзылған. Олар өте қатты агрессия білдіріп, ешқандай қарым-қатынаста болмаған. Сондықтан, нәрестелер үшін ананың жылуын және қамқорлығын сезіну өте маңызды.
Ана балаларға мейірімділік пен сүйіспеншілікті, адамгершіліктің алғашқы сабақтарын үйретеді. Ана - бұл бала қарайтын айна. Егер ол үйде лас халатпен жүрсе, ол ұқыпты қыз тәрбиелей ала ма? Әрине, жоқ. Осылайша, ананың жақсы көрінісі балаға өте маңызды. Балаларды тәрбиелеуден басқа, ана - үйдің қожайыны. Ол үйді тазалайды, жуады, тамақ дайындайды және де тағыда басқалар. Әйел-ананың екі жұмыс күні бар - ол өндірісте және үйде.
Жоғарыда айтылғандардың бәрінен отбасыға әке де, ана да қажет деп қорытынды жасауға болады. Өйткені, анадан балалар адамдарға мейірімділік, нәзіктік, сезімталдықты, ал әкеден—батылдық, ерік-жігер, күресу және жеңу қабілетіне ие болады. Тек осы қасиеттердің тізімі толыққанды тұлғаны қалыптастырады.
Татуласу орталығы «Senim Mediasia Ortalygy» Нұр-Султан қаласы