Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi direktori Obid Hakimovni man bir hafta oldin tanimasdim. Bu ularga yoqmagan shekilli “Bir kunda 5600 so’m daromadi bor O’zbekiston fuqarolari kambag’al hisoblanmaydi” deb “qovun tushirib” o’zlarini nafaqat menga, balki butun O’zbekistonga tanitdilar. Endi esa Obid Hakimov janoblari journalist va bloggerlarni populizmda ayblab, ular bilan ko’proq ishlab, ularning ilmiy savodxonligini oshirishni rejalashtirmoqdalar.
Ana endi 5600 ga qaytsak. Obid Hakimov 5600 so’m bu butun jahon kambag’allik ko’rsatgichi va bu O’zbekiston fuqarolari uchun ko’rsatgich emasligini aytayaptilar. Unda nimaga siz buni o’zbeklarga aytdingiz? 5600 so’m qayerdan kelib chiqqanligiga esa Obid Hakimov: “Jahon banki hisoblab chiqqan insonning kunlik minimal xarajatlari bor. Masalan, bu xarajat 1,9 dollardan past bo‘lmasligi kerak. O‘rta past daromadli davlatlarda bir shaxsning kunlik xarajatlari 3,2 dollardan kam bo‘lsa, u kambag‘allikda yashayapti, deya hisoblanadi. Shu o‘rinda aytish kerakki, 3,2 dollar – aholining to‘lov (xarid) qobiliyati bo‘yicha aniqlangan summadir. Masalan, shu pulga AQShda nima xarid qila olsangiz, shu narsani O‘zbekistonda qanchaga xarid qilish mumkin? Shuning uchun, aniqlangan summani nisbiy hisoblash maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Jahon bankining ta'rifi bo‘yicha, oilangizda besh kishi bo‘lib, har bir jon boshiga 3,2 dollar, ya'ni 5600 so‘mdan ko‘p daromad qilsangiz, demak, siz kambag‘al oilaga kirmaysiz», — degan.
Bunda menga yoqmagan yana bir jihat bor. Nimaga shunaqa qovun tushirishsa, nuqul Amerika, Yaponiya yoki yana shunaqa qudratli davlatlar bilan solishtirishadi-yu, agar biror muammoni olib borsangiz, bizdagi sharoitni biror qoloq davlat bilan solishtirib, “Haliyam shukur qiling “ degandek bizdagi sharoitni maqtashadi? Nimaga?
Masalan o’sha Amerikada ishsizlarga 400$ atrofida ishsizlik nafaqasi bor, bizda esa ishsizlarga “shimildiriq” ham yo’q ku. Nimaga mana shunaqa tomonlarini solishtirib, nafaqa belgilamaysiz?
Keling agar imkoniyati bo’lsa shunaqa reality shou qilsakda, u shouda Obid akanimi yoki o’sha jahon bankida shuni hisoblab chiqqan odamnimi bitta xonaga joylashtirsakda, mayli elektr energiya bepul bo’lsin, gaz bepul bo’lsin, mayli hech qanaqa ish qilmasdan kuniga faqat 5600 so’m xarajat qilsinlar. Aka xohlagan narsalarini olishlari mumkin bo’ladi faqat 5600 so’mdan ortmasin. Agar bir oy chidab bera olsalar, kambag’al bo’lmagan, ya’ni kunlik 5600 so’m daromad qiladigan odamning bir oylik maoshini yutuq sifatida bersak, ya’ni 168 000 so’m. Zo’r, reytingi baland shou bo’lardi manimcha!