Найти тему
ИМАН ЖӘНЕ ЗАМАН

273-ші Қара пайым-сөз: Қазақтың тілі – халық қолдамаса, мемлекеттік бағдарламалармен көркейіп кетпейді

Қазақтың көпшілігі айналып келгенде өз перзенттерінің мына қатыгез өмірде бақытты өмір сүргенін қалайды. Оны сынап-мінеуге болмайды. Біраз оқырмандарым өз перзенттеріме эксперимент жасап жатқанымды дұрыс көрмей сынға алыпты. Адамшылық жақтан ол пейілдеріне, жанашырлықтарына рахмет. Бірақ жоғарыда келтірген қазақ халқының қысқа тарихына қарап отырсаң, қаншама хандарымыз өзін де, перзенттерін де құрбандыққа шалып, елі мен халқы үшін жандарын пида еткенін көреміз. Ол әншейін әдемі сөз үшін үшін жазылған тарих емес, ол шынында да солай болған. Бір мысал келтірейін. Қазақ ордасына қарсы XVI ғ. өзбек ханы Ұбайдолла мен моғол ханы Рәшид соғыс ашты. Һижра, 944 жылы 9 сафар, сейсенбі (милади, 1537 жылғы 27-шілде) күні Сан-Таштағы (Ыстықкөлдің шығысы) соғыста Әз-Жәнібек ханның немересі, Жәдік Сұлтанның ұлы Тоғым хан бастаған қазақ-қырғыз әскері, Қазақ Ордасының 37 сұлтаны және Тоғым ханның ержүрек тоғыз ұлы түгел қаза тапты. Мұнша қазақ не үшін қырылды?! Қазақтың тіл мәселесі жалғыз Қалдарханның тірлігі емес, бүкіл қазақ болып шешетін мәселе. Бірақ, арамыздан біреу шығып, мен-ақ құрбан болайын, сендер бақытты өмір сүріңдер демесе, жұрттың селт етпесі белгілі. Мен осы істі үндемей жүзеге асырмақшы едім, эмоциямен байқаусызда айтып қойдым. Қазір соған өкініп отырмын. Ал ақиқатында мемлекетіміз қазақ тілінің грамматикасын бес-алты ережемен түйіндеп, тас-түйін қылып «алтын жалатқан» ақылды бағдарлама қабылдағанмен, оны бүкіл қазақ халқы қолдамаса, қазақ тілі бірте-бірте бейнеттеніп, азаппен қалшылдап-дірілдеп өлетіні белгілі. Ұзын сөздің қысқасы, мен өз перзенттерімді бақытты етіп бағып-қағып өсіруді, ана тілін үйретуді, тәрбие беруді білмей отырған жоқ емеспін. Оның бәрін жақсы білемін. Бірақ бәріміз өз жайымызды күйттеп кетсек, онда ұлттың, тілдің жайы не болады. Бәріміз жек көретін арабтар, христиан, мұсылман болып бөлінсе де, қалайша бәрі тек қана ортақ араб тілінде, ал туыс тұтатын түріктер қалайша жаппай түрік тілінде сөйлейді? Қазақтар қалайша солардай бола алмайды?! Мәселенің бәрі осында...