Найти тему
ИМАН ЖӘНЕ ЗАМАН

253-ші Қара пайым-сөз: «Қазақы тарихты» барынша, мүмкіндігінше қысқа етіп жазу себебімді түсіндірейін...

Төменде жариялаған ата-бабаларымыздың тарихы жазылған ХІІІ ғасырдың соңы мен XIV ғасырдың басында күллі адамзат өркениеті шоғырланған кең-байтақ Еуразия құрлығында (Америка құрлығының бар екенін ол кезде ешкім де білмейтін) түркі-моңғол жұртына «сен» деп сөйлей алатын ешбір өркениет те, мемлекет те жоқ болатын. Бүгінгі күні «солтүстік аюы» аталған орыстардың князьдары ол кезде ел басқаруға рұқсат алу үшін түркі-моңғол ханының аяғындағы кебісті сүйетін, ал «шығыстың айдаһары» атанған бүгінгі қытай елін Шыңғысханның немересі Құбылай толық жаулап алып билігін жүргізіп отырған еді. Бүгінгі тарихты басын аяғына қаратып жазып жүрген еуропалықтар «тек әйтеуір Шыңғысханның әскері елімізге баса-көктеп кірмесе екен» деп қояндай қалтырап отырған заман болатын. Шыңғысханның ұл-немерелері мен сарбаздарының рухы әлемнің барлық жұртынан жоғары болуының жалғыз себебі – олар төмендегі тарихқа құлай сеніп, ешбір күдік келтірмеуі еді. Бірақ артынан заман өзгерді, түркі-моңғол жұрты өзіне күші тең келетін дұшпан таба алмаған соң, бір-бірімен соғысты, таққа таласты. Нәтижесінде кешегі құлақ кесті болған құлдар күшейіп, ақыр соңында күллі түркі-моңғол жұртын құлдыққа түсірді, қырып-жойды. Қазақтар енді ата-бабалары сияқты империя дәрежесіне көтеріле ала ма, алмай ма, ол Алланың еншісіндегі іс. Бірақ бүгін-ертең біржолата құрып-жойылып кетпес үшін әрбір қазақ осы «Қазақы тарихты» Құрандай жаттап алғанда ғана, орнымызды сақтап аман қалатынымыз ақиқат. Мен өз басым осыған сенемін. Қазақы тарихтың жаңаша танымын (отыз үш бөлім) ғалымдар, шәкірттер және кез-келген қазақ өзінше зерттеуіне мүмкіндік беру үшін бұл тарихтағы тарихи тұлғалар мен адам есімдерін орысша жазылған әдебиеттегі атау-үлгімен бердік. Егер бұл атау-үлгілерді бас салып қазақша мәнерге келтіріп жазсам, тарихымыз тағы да шатасатынына көзім жетіп отыр. Бұл істі «Қазақы тарих» қоғамымызда көпшілікпен қабылданған кезде ғана жүзеге асыруымыз керек. Отыз жыл бойы көз майымды тауысып, бір-бір жолдан жазған жазбаларымды оқымай жатып талқылауға кіріспей, әуелі оқып шығыңыздар. Талқылау ешқайда қашпайды. Тарихтың тұтас сөйлемдерін, тіпті тұтас беттерін бір жол ғана етіп жазу себебім ғұламалығымды таныту үшін емес, Сіздер түсіну үшін әдейі таңдалған стиль. Бүгінгі тарихшылар сияқты құлаш-құлаш етіп жазсам, оны оқымайтындарыңызды анық білемін. Сол себепті «Қазақы тарихты» барынша, мүмкіндігінше қысқа етіп жаздым. Бұл жазбаларды бұдан да қысқа етіп жазу мүмкін емес. Осыған риза болыңыздар. Сіздердің ой-пікір сұрақтарыңызды күтемін.

Қазақы тарихтың жаңаша танымы (отыз үш бөлім)

Қазақы тарих танымының бірінші бөлімі:

1. Адам ғ.с. – 1000 жыл өмір сүрді (3)(Хауа Ана)

2. Адамұлы Сиф (Гибят-улла) – 912 жыл өмір сүрді

3. Сиф (Гибят-улла) ұлы Энос (Садық) – 912 жыл өмір сүрді

4. Энос-Садық ұлы Каинан – 840 жыл өмір сүрді

5. Каинанұлы Малелеил (Бабыл-Вавилон-Сус қаласы) – 920 жыл өмір сүрді

6. Малелеилұлы Иаред – 960 жыл өмір сүрді

7. Иаредұлы Энох (Ыдырыс) – 82 жыл пайғамбар болып өмір сүрді

8. Энох-Ыдырысұлы Мафусал – қанша жыл өмір сүргені белгісіз

9. Мафусалұлы Ламех – қанша жыл өмір сүргені белгісіз

10. Ламехұлы Нұһ (Ной) – 950 (250 + 700) жыл өмір сүрді

(3) Адам ғ.с. – 1000 жыл өмір сүрді; Адамұлы Сиф (Гибят-улла) – 912 жыл өмір сүрді Сиф (Гибят-улла) ұлы Энос (Садық) – 912 жыл өмір сүрді және т.т. деген сөзді, нақты адамның немесе тұлғаның ғұмыры деп емес, сол адам не тұлға басқарған қауымның (қоғамның) тіршілік еткен кезеңі (мысалы, АҚШ-тың тәуелсіз мемлекет ретінде (1776-2020) өмір сүргеніне биыл 244 жыл болды) деп түсіну қажет.