Найти тему
TURFA OLAM

Византия Константинопол фожеаси ва ян гусь

Тарихдан яхши маълумки Шаркий Рим империяси варварлар хужумига аммаллаб бардош бериб уз пойтахтини Константинополга кучирган. Константипол эса бир вактлари грекларнинг колонияси Византий шахри урнида кад кутарган. Рим империяси кулагандан кейин эса бу куркам шахар аста секинлик билан улкан давлатга айлана боради ва эндиликда у Византия империяси номи ила атала бошлайди. Констонтинопол эса унинг расман ва узгармас пойтахти сифатида эълон килинади. 10 асрда Констонтиполда булган Герман элчиси шундай езади. Бу шахарнинг гузаллигини узи инсонни хайратга солади. Император тахти олдида мисдан куйилган аммо олтин суви юритилган дарахт турар, унинг шахларига эса бронзадан куйилган хилма хил кушлар кундирилганди. Мен одатга кура 3 марта таъзим килиб император билан сухбатлашдим. Аммо келганимдан кейин Констонтиполнинг бунчалик бой шахар эканлигини хукмдорга айтмадим. Негаки у узининг касрини ахволини уники билан солиштиришни бошлаб халкка азоб берарди. Ушбу сатрлар Византия империясида 10 асрда император кабулида булган элчининг кундалигидан олинган. Аник факт урнида эса ушбу кундаликнинг хозирги кунда Ватикан архивида сакланишини айтиб утамиз.

-2

15 асрнинг биринчи ярмида кичик бир славян мамлакати хисобланган Чехияда бошланиб кетган жуда кудратли синфий халк озодлик харакати феодал Европани хакикатдан ларзага келтирди. Асосчиси Ян Гусь номи билан аталган Гусчилар харакати аввало феодал тузумнинг энг катта таянчи булмиш шунингдек еб туймас молпараст диндорлардан ташкил топган католик черковга катаратилган эди. 1415 йилда ушбу хакикатпарвар курашнинг рахнамоси Ян Гус Рим папаси томонидан алдаб хозирги Германия худудида жойлашган Констанц шахрига чикартирилади ва 6 ой зиндондан кейин аникроги 1415 йилнинг 6 июл куни шу шахар марказида гулханда бидатчи сифатида айбланиб куйдурилади. Энди хали хеч каерда айтилмаган фактни яъни Ян Гусни Рим папаси суд килганда папага айтган гапларини айтамиз. Сиз камбагал халкнинг кулидаги охирги чакасини хам юлиб олиб екаси олтиндан булган куйлак кийиб мени тугри гапириб халкни сизга карши отлантирганим учун суд килаяпсиз. Вахолангки мен Прага олийгохини тугатган ва профессор унвонига эга булган зиели кишиман. Менга айтингчи сиз ва манабу енингизда утирган мешкорин рухонийлар кайси олийгохда кайси фандан таълим олгансизлар. Менику улдиришингиз мумкин бирок халкни эмас. Ян Гуснинг гаплари гоят тугри булиб чикди. Унинг улимидан кейин нафакат Чехия балки бутун Европада шундай кузголон кутарилдики бу кураш диккат килинг 1434 йилдагина бостирилди.

-3

Тарих зарваракларида Византия империясининг номини бошка езилишига йул куймаган империя бу Усмонийлар империяси хисобланади. Аммо ушбу 2 улкан империянинг сунги жанги асосан кандай булганини ва пойтахт Констонтиполни кандай кулга киритилганини хеч ким аник ва тулик асосан киска изохламайди. Турфа Олам хозир шунга кул уради. 1432 йилнинг 30 март куни Туркиянинг Эжирне шахрида тугилган усмоний султон Мехмед 2 яхши биласиз 1481 йилнинг 3 май куни Гебзеда бу оламни тарк этган. Мехмед 2 Констонтиполга 100 минг кишилик кушин билан боради. Констонтинополга эса бу пайтда аник айтамиз 10 минг та аскардан ортик сигмасди. Негаки унинг мудофа деворлари ва шахар кучалари шундай киска масофада барпо килинганди. Султон Мехмед 2 шахарга кириш максадида уни деворини казишни буюради бирок душман томон буни билиб турк аскарларини портлатиб юборади. Газаб отига минган Султон Мехмед 2 кемаларни шахарнинг бошка томонига бошлайди унинг бу стратегияси самара беради. Негаки душман томон хамма шахарнинг бошка тарафига кетди деб уйлаб барча кучларни умуман бошка томон ташлайди. 1453 йилда 53 кунлик камалдан кейин эслаб езиб куйин турклар Констонтиполни кулга киритишади ва бу шахарга эътибор берамиз Стамбул номини беради.