Найти тему
TURFA OLAM

Мая цивилизациясида узгариш булади ва турфа фактлар

Тахминан эрамиздан аввалги 2000 йилдан то эрамиздан аввалги 250 йилгача тарихда хукм сурган Маялар давлатининг маданият учоклари яхши биласиз хозирги кунда Мексикада сакланиб колган. Бундан келиб чикадики мазкур давлатчилик тарихи айнан ушбу мамлакат худудида бошланиб шу ерда хотима топган. Энди шу маялар цивилизацияси билан боглик жуда кизик бир янгилик. 2017 йилнинг охирида Мексика Миллий Интститути антропологи ва археолог Гильермо де Анда шу мамлакатда жойлашган Сак Актун гор тизмасидан айнан мая цивилизициясига таалукли булган янги улкан топилмани ханузгача аник сакланиб колган кисмини аниклашга муваффак булган. Сак Актун гор тизмаси 2 кисмга булиниб кетиб у тахминан эрамиздан аввалги 270 йилларда сувга гарк булган аникроги сув остида колган. Узунлиги 347 км булган Сак актум горини Гильермо бошчилигидаги олимлар 10 йил ичида аник урганиб чикиши тугрисида режа ишлаб чикишди. Бу эса уз навбатида якин 10 йилликда тарих зарваракларининг Маяларга багишланган кисмида янги узгаришлар ва янги сахифалар очилишидан далолат беради.

-2

Сиз ьасвирда куриб турган кучук АКШларида бир пайтлар бир эмас учта прехидент билан ок уда бир тасаввур килинга ок уйда саломлашиш бахтига муяссар булган агар буни бахт дейиш мумкин булса алатта. Кучукнинг исм шарифи Стабби булиб у АКШлари пиеда куишини биринчи жахон урушидан бошлаб хизмат килиб келган. Буни карангки уша пайтларда аскарларга берилмаган сержант унвони унга яъни кучукка берилган экан. Кучукнинг пистирмада етган душман айгокчисини куриб итларча сигнал бергани унга сержант унвонини,шунингдек бутун бир урушда иштирок эътаетган девизияни хурматини унга олиб келган. Стабби 102 пиеда аскарлар кушинининг 26 девизиясида хизмат килган. Кейин эса расман 102 батальоннинг фахрли аъзосига айланган. Унга жангда курсатган кахрамонлиги учун кора хоч медалини кучукка яна бир тасаввур килинга кучукка генерал Джон Першинг топширган экан. Стабби лакабли кучукнинг умумий кийматда 17 марта катта кичик жангларда катнашганини шунингдек унинг териси у вафот этгандан кейин хайкал килиб хозирда АКШ тарихи давлат музеида сакланаетганин эслатиб кейинги маълумотга биргаликда утамиз.

-3

Биласиз 2018 йилнинг 9 феврал кунидан бошлаб Жанубий Кореянинг Пхенчхан шахрида кишки олимпиада уйинларига старт берилади. Унда уз мамлакати спортчиларини куллаб кувватлаш учун 2 кун олдин яъни 2018 йилнинг 7 феврал куни Жанубий Кореянинг кушниси Шимолий Кореядан 200 нафар аел жинсига мансуб мухлис Пхенчхан шахрига учиб келибди. Хуп кандай келган булса шундай кетади дейдиган мухлисларимизга жуда чиройли бир маълумот билан жавоб берамиз. Шимолий Кореялик кишки олимпиадаги мухлисаларни шахсан шу мамлакатнинг президенти Ким Чен Иннинг узи танлаган. Унинг талабига кура аеллар 30 ешдан ошмаслиги, буйининг баландилиги эса 160 см кам булмаслиги, шунингдек табассум килганда узига хаммани эътиборини карата олиши керак экан. Ва шундай булибди хам. Негаки ушбу аеллар учун шимолий Корея газнахонаси суръатларда куриб турганингиздай бошдан оек бир хил кийим бош учун хак тулаган экан. Тулайди да керак булгандан кейин.

-4

Тарихий маълумотларга таянадиган булсак хозирги куринишдаги китоблар жумлага эътибор беринг хозирги куринишдаги китоблар Европада 11 асрдан бошлаб муомалада яъни китобхонлар кулида пайдо була бошлаган. Негаки Европаликларга когоз буни биздан хам яхши билсангиз керак Осиедан анча кейин етиб борган. Энг кадимий ва сифатли когозлар езма манбаларда маълумки кадимги Хитойда ва Кичик Оседа, Дамашкда ва Самаркандда тайеранган. Хуллас Европада китоблар кулезма холида ишлана бошлаганда Ватика архивидаги хужжатларга кура уларни турлича сирлар билан бойитиш урфга киради. Бу эса 15 асрдан кеин бошланади. 16 асрнинг охирига келиб эса китобларни шунингдек йирик асарларни варакларини суръатллар билан безата бошлашган. 1820 йилдан бошлаб бу усул факат машхур асарларга нисбатан ишлатилган. Бу борада эса яъни китоб варакаларига хеч ким сезмайдиган расмлар солишда Мартин Форст ва Клэр Бруксбэнклар уз даврида жуда жонбозлик курсатишган. Хозирги кунда уларнинг кули теккан китоблар жахоннинг энг бадавлат музейларида сакланади. Сиз тасвирда кураетганлар хам айнан ушбу рассомларнинг ижод махсулидир.