Найти тему
Наш край

Гомельскі камітэт рэвалюцыйнай аховы

Гомельскі камітэт рэвалюцыйнай аховы, самадзейная грамадска-палітычная арганізацыя ў Гомелі ў 1917. Утвораны ў падтрымку Часовага ўрада па ініцыятыве рэвалюцыйна-дэмакратычных партый на кааліцыйнай аснове з прадстаўнікамі афіцыйных органаў. Валодаў элементамі ўлады.

Рашэнне аб арганізацьп камітэта прынята 11(24).07.1917 на надзвычайным сходзе Гомельскага Савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў сумесна з чальцамі ротных і палкавых камітэтаў, камандзірамі вайсковых частак і прадстаўнікамі мясцовай адміністрацыі. Адлюстроўваў пераходны стан улады ад двоеўладдзя да адзінаўладдзя на карысць Часовага ўрада. Меў 3 склады. У 1-ы склад увайшлі ад выканкома Гомельскага Савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў меншавік Злотнік, ад ваеннай секцыі Савета чалец Гомельскага камітэта РСДРП(б) П.К. Вагданаў (старшыня), ад выканкама Гомельскага павятовага Савета сялянскіх дэпутатаў эсэры Засорны, Герман, Малкін, камісар Часовага ўрада Фен-Раеўскі, начальнік гарнізона палкоўнік Лункевіч.

Галоўная задача камітэта — арганізацыя аховы і падтрыманне парадку ў горадзе, барацьба з узброенымі дэзертырамі. Для гэтай мэты сфармаваў з нестраявых вайскоўцаў атрад, выдаў яму 400 вінтовак. Умешваўся ў дзейнасць ваенных улад, без яго ведама вайсковыя часткі не мелі права выходзіць з казармаў. У канцы ліпеня інспекцыя на чале з генералам Радзько правяла рэвізію дзейнасці камітэта і прызнала, што яна адпавядае моманту 10(23) жніўня дзейнасць камітэта ўхваліў выканкам Гомельскага Савета 18(31).07.1917 на нарадзе камітэта з удзелам прадстаўнікоў Савета рабочых, салдацкіх і сялянскіх дэпутатаў, палітычных партый, прафсаюзаў, харчавога, зямельнага і чыгуначнага камітэтаў, асобных вайсковых частак і іншых была ўхвалена дэкларацыя Часовага ўрада. 11(24) жніўня камітэт самаскасаваўся.

У сувязі з карнілаўскім мяцяжом камітэт адноўлены 28.08(10.09).1917 у новым складзе як надзвычайны кааліцыйны рэвалюцыйна-дэмакратычны орган для барацьбы з контррэвалюцыяй. У другі склад камітэта ўвайшлі 13 чалавек. 6 ад Савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў (па 2 ад меншавікоў, эсэраў і бальшавікоў), 2 ад выканкама павятовага Савета сялянскіх дэпутатаў, па аднаму ад гарадской і земскай упраў, начальнік  гарнізона, камісар Часовага ўрада і начальнік міліцыі. Пераважалі эсэры і меншавікі.  Старшыня — Багданаў.

Камітэт адыграў станоўчую ролю ў задушэнні мяцяжу, каардынацыі дзейнасці Саветаў, грамадскіх арганізацый і палітычных партый. Камітэт падпарадкаваў свайму ўплыву мясцовы гарнізон, забраў з майстэрні 49 кулямётаў, 5400 вінтовак, 249 рэвальвераў, узброіў нестраявыя падраздзяленні, сфармаваў разам з іншымі арганізацыямі атрад і накіраваў у напрамку Магілёва. Кантраляваў рух вайсковых частак, тэлеграф, тэлефон, усталяваў сувязь з рознымі арганізацыямі Петраграда, Оршы, Рагачова, Мінска і інш. Падтрымліваў Часовы ўрад. Прадстаўнікі камітэта 31 жніўня (13 верасня) выступілі са справаздачай аб яго дзейнасці ў час мяцяжу, якая была ўхвалена на сумесным пасяджэнні Гомельскага Савета і прадстаўнікоў салдацкіх і рабочых дэпугатаў 5(18) верасня камітэт распушчаны. Замест яго ўтворана бюро ў складзе 6 чальцоў Савета для кантролю за дзейнасцю мясцовых улад.

Працяг можна прачытаць на Краязнаўчым сайце Гомеля і Гомельшчыны.

А каб не прапусціць новыя артыкулы і даследаванні — падпісвайцеся на наш канал у Яндэкс.Дзэне!