Юлія Барыла, planetabelarus.by
Мы запыталіся ў беларускіх экскурсаводаў, што здзіўляе гасцей з Расіі ў нашай краіне, і цяпер ведаем, што ім паказаць.
ЮЛІЯ ЖУК, ГІД-ПЕРАКЛАДЧЫК: ЯК ВЫЙШЛА, ШТО КАРАЛЁМ РЭЧЫ ПАСПАЛІТАЙ БЫЎ ФРАНЦУЗ ГЕНРЫ ВАЛУА?
Непадрыхтаваных турыстаў часта здзіўляе сама наяўнасць нашай уласнай яркай гісторыі. Іншымі словамі, што мы не заўсёды былі ў складзе Расіі. На гэтым фоне сапраўдны фурор выклікае гісторыя пра княства ад мора да мора, пра ВКЛ.
Сапраўды, у часы Вялікага князя літоўскага Вітаўта, які правіў з 1392 года, княства дасягнула росквіту ў геаграфічным плане і расцягнулася ад мора да мора. Нягледзячы на вялікае паражэнне ў бітве на рацэ Ворскле ў 1399-м, праз некалькі гадоў у Вітаўта атрымалася вярнуць землі, захапіць Паўднёвую Падолію і пашырыць тэрыторыю дзяржавы да Чорнага мора. Такім чынам ВКЛ мела выхад і да Чорнага, і да Балтыйскага мора.
Турыстам з-за мяжы падаецца цікавым і тое, што ў Рэчы Паспалітай князёў выбіралі і прызначалі, але яны не наследавалі уладу. Час ад часу ў нас правілі прадстаўнікі знакамітых замежных сем'яў. Вось напрыклад, як выйшла, што некалькі месяцаў каралём Рэчы Паспалітай быў француз Генры Валуа?
У XVI стагоддзі ў Рэчы Паспалітай вельмі ўплывовым саслоўем была шляхта, якая і зацвярджала кандыдатуру караля. Пасля смерці Сігізмунда ІІ Аўгуста ў 1572 годзе выбранне новага караля магло перарасці ва ўнутраны канфлікт, і, як ні дзіўна, шляхта спынілася на далёка не самай папулярнай кандыдадуры француза. Ён павінен быў ажаніцца на сястры Сігізмунда, якая была ў два разы старэйшая за яго. Генры ўсё адцягваў момант і ў выніку збег у Францыю, прабыўшы каралём Рэчы Паспалітай некалькі месяцаў. Праўда, хутка ён стаў каралём Францыі, прычым ужо на шмат гадоў.
Расіяне часта адзначаюць непадабенства Заходняй Беларусі на ўсходнюю частку краіны, асабліва ўражвае колькасць каталіцкіх касцёлаў. І ім цікава паслухаць пра гісторыю Заходняй Беларусі, якая з 1921 года да 1939-га з’яўлялася часткай Польшчы.
Сапраўды гэтыя 18 гадоў моцна паўплывалі на рэгіён, і гэта адчуваецца нават сёння. Людзі, якія ніколі не мянялі месца свайго жыхарства, некалькі разоў змянілі нацыянальнасць. Дзеці, якія нарадзіліся ў той час, вучылі ў школах польскую мову, нехта дагэтуль яе памятае. Шмат у Заходняй Беларусі каталікоў і каталіцкіх храмаў. Прычым дагэтуль у некаторых касцёлах службы праводзяць як на беларускай, так і на польскай мове.
Асобная тэма — гэта габрэйская гісторыя Беларусі. Шмат знакамітых габрэяў паходзіць з Беларусі. Напрыклад, менавіта тут нарадзіліся габрэйскія прэзідэнты Хаім Вейцман, Залман Шазар, Шымон Перэс.
ПАВЕЛ ДЗЮСЕКАЎ, ЭКСКУРСАВОД: МНОГІХ ДЗІВІЦЬ, ШТО ГЭТА ТАКІ КАВАЛАЧАК ЕЎРОПЫ
Турыстаў часта дзівіць гісторыя Вялікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай. Тое, што краіна была і ёсць часткай Еўропы. Многія думаюць, што мы заўжды былі з Расіяй.
Расіянам таксама зусім невядомы Францыск Скарына. Таму гісторыя яго Бібліі і ён сам уражваюць. Увогуле, сам факт, што Біблія выйшла ў нас раней, чым у іх, заўсёды вельмі здзіўляе.
Гісторыя стварэння Статуту ВКЛ 1588 году, першай еўрапейскай канстытуцыі — гэта вельмі яркі момант нашай гісторыі, які, на жаль, вядомы не многім турыстам.
Увогуле, тых, хто апынўся ў Беларусі, дзівіць, што гэта такі невядомы кавалачак Еўропы, які можна для сябе адкрываць з усімі нашымі замкамі, палацамі і касцёламі.
ДЗЯНІС ФІЛІПЧЫК, ЭКСКУРСАВОД: ЗДЗІЎЛЯЮЦЬ ХРАМЫ. ТАМУ ШТО ЯНЫ ІНШЫЯ
Ад Беларусі не чакаюць еўрапейскай архітэктуры і гісторыі. Часта думаюць, што будзе «Золотое кольцо России», толькі ў Беларусі. А ўсё, што адрозніваецца, здзіўляе. Вось і Беларусь аказваецца цікавай, асаблівай. Хаця ёсць турысты, якія добра рыхтуюцца, яны атрымліваюць асалоду, калі бачаць тое, пра што чыталі ці пазнаюць дэталі раней вядомых гісторый.
Хоць Мір і Нясвіж — вядомыя турыстычныя кропкі Беларусі, замкі ўражваюць многіх. Іх архтэктура і, вядома, гісторыя, багатая і разнастайная.
Расіян вельмі здзіўляюць нашы храмы. Не толькі каталіцкія, але і праваслаўныя. Таму што яны іншыя. Асабліва цікавымі падаюцца храмы абарончага тыпу, якія ёсць у вёсках Сынкавічах, Мураванка, Камаі.
Святыні абавязкова наводзяць на разважанні наконт нашай поліканфесійнасці і разнастайснасці. Тое, што побач знаходзяцца розныя храмы, праваслаўныя і каталіцкія, заўсёды здзіўляе турыстаў.
ВОЛЬГА МАЛАФЕЕЧАВА, ЭКСКУРСАВОД ПА БЕРАСЦЮ: Часта здзіўляюцца, што на вуліцах не чутно беларускай мовы.
Калі казаць пра Берасце, то часта турыстаў здзіўляе, што на месцы Брэсцкай крэпасці знаходзіўся стары горад. Расіяне ўпэўненыя, што крэпасць будавалі спецыяльна напярэдадні Вялікай Айчыннай вайны. А аказваецца, што тут 1000 год назад ужо існаваў горад, а дзеля крэпасці яго знішчылі.
Часта турысты (у тым ліку і з Расіі) здзіўляюцца, што на вуліцах не чутно беларускай мовы. Яны думаюць, што раз едуць у Беларусь, то тут усе размаўляюць па-беларуску, у кінатэатры глядзяць кіно па-беларуску, і толькі для турыстаў пераходзяць на іншую мову (у тым ліку рускую).