⚡Иван Чамзоевич Салчак 1930 чылдың октябрь 10-да Баян-Кол (Бии-Хем) суурга төрүттүнген. Баштай Сесерлиг эге школазынга өөренгеш, оон Кызылдың 2 дугаар ортумак школазынче шилчээн. Школа соонда дораан «Тываның аныяктары» солунга чурукчулап ажылдааш, чүгле шериг албан-хүлээлгезин эрттирген соонда Свердловскиниң уран чүүл училищезинче өөренип кирген. 1961 чылда Москваның Суриков аттыг уран чүүл институдунче кирип алган.
Ооң диплом ажылы – «Төрээн Тывам» деп өңнүг линогравюралар сериязы, 1967 чылда бүгү-эвилелдиң уран чүүл делгелгезинге киришкен. Тываже чанып келгеш, Кызылдың уран чүүл училищезиниң чурулга салбырынга башкылаашкын ажылы-биле катай Тываның уран чүүл бүдүрүлге мастерскаяларынга ажылдаары-биле дакпырлап турган.
Үргүлчү хөй ажылдап, чурулга, графика талазы-биле элээн чогаалдарны арттырган: Республиканың сураглыг кижилериниң портреттерин (малчын Сат Сержинмаа, даш чонукчузу Р. Аракчаа, эртемден С. Вайнштейн, артист М. Мунзук дээш оон-даа өске), ном графиказынга база улуг сонуургал-биле ажылдап чораан.
С. Токаның, С. Сарыг-оолдуң, Ю. Кюнзегештиң, С. Пюрбюнуң, М. Кенин-Лопсанның, К. Кудажының чогаалдарынга чурук каасталгаларын кылган. Сибирь зоназының, ССРЭ-ниң, РСФСР-ниң болгаш Моолдуң уран чүүл делгелгелериниң доктаамал киржикчизи чораан. Тыва Республиканың күрүне сүлдезиниң чуруунуң автору.
Ооң чанында үргүлчү-ле ооң музазы– өөнүң ишти Анчыма Салчаковна турган. Ол бодунуң эң-не билдингир чуруу – «Ава» деп чуруун аңаа бараалгаткан. 1967 чылда ол чаш төл манап турган, март 8-те Иван Чамзоевичиден чурук чураан открытка база чагаа алган: «Бо дүне сеңээ албан-биле байыр чедириишкининиң открытказын кылып бердим. Күзээн-не чүвеңни уран чүүл дылы-биле илередирин оралдаштым. Чурук символиктиг, ынчалза-даа боттуг чүүлден, улуг аас-кежиктиң күзелинден. Берге үеде чурукче көөрүңнү күзээр-дир мен, ол дээрге мээң сээң чаныңда турарымга, аас-кежиктиг болгаш амыдылалда күштүг болгаш чараш болурувуска бүзүреп көрүңерем».
Чаш уруг март 22-де төрүттүнген. Узун дыдыраш чаштыг оол открыткада чашка кайгамчык дөмей болган. Чурукчу алызында төрүттүнмээн оглун чураан.
Ирина Качан.
Четкиден очулдурган.